Diz kireçlenmesi; doktorunuz tarafından yapılan fiziksel muayene, röntgen veya MRI gibi görüntüleme yöntemleri ve ek değerlendirmeler için laboratuvar testleri olmak üzere çeşitli tetkiklerle teşhis edilebilir ve gerekli tedavi planı uygulanır. Doktora gidemediğiniz durumda ise diz ağrınızı değerlendirmeniz için kendi uygulayabileceğiniz basit bir yöntem bulunmaktadır. Diz ağrınızın şiddeti ve günlük hayatınızı etkileme düzeyiyle ilgili bir dizi soruyu yanıtladığınız bu yöntem ‘‘Diz Ağrınızı Değerlendirme Testi’’ veya ‘‘Oxford Diz Skoru’’ olarak bilinmektedir.
Diz Ağrınızı Değerlendirme Testi (Oxford); diz ağrısının şiddetini ve dizin işlevsel durumunu değerlendirmek için hastanın kendisinin kolayca uygulayabileceği dünya genelinde kullanılan bir testtir. Özellikle diz kireçlenmesi olan kişilerin diz ağrısı tedavisinde diz protez ameliyatı veya ameliyat dışı tedavi seçeneklerini belirlemeye yardımcı olur.
Diz Ağrınızı Değerlendirme Testinde (Oxford Diz Testi); diz ağrısının şiddetini belirlemek için 5 soru, dizin fiziksel işlevini belirmek için 7 soru olmak üzere toplamda 12 soru bulunur. Diz kireçlenmesi nedeniyle günlük yaşam aktivitelerinizde yaşadığınız zorluklara ve ağrıdan nasıl etkilendiğinize göre soruları yanıtlamanız istenir. Örneğin; ‘‘geceleri diz ağrısı yaşıyor musunuz?’’, ‘‘diz ağrısı sizi ne kadar engelliyor?’’ gibi sorulara değişen zorluk dereceleri seçilerek yanıt verilir. Sorulara yanıt verirken yaşadığınız son 4 haftalık dönemi esas almanız istenir. Diz ağrısı iki dizde varsa her iki diz için de bir test yapılır.
İlk kez 1998 yılında, diz protez ameliyatı sonrası hastaların bireysel olarak diz ağrısı ve fonksiyonlarını değerlendirmesi için uygulanan bu test zaman içinde geliştirilmiştir.
Bilgisayar veya kâğıt üzerinde uygulayabileceğiniz Diz Ağrısı Değerlendirme Testi (Oxford), hastanın kendi kendine kısa sürede kolayca cevaplayabildiği bir test olup pratik, güvenilir ve geçerli olarak kabul edilmektedir. Diz Ağrısı Değerlendirme Testi (Oxford); diz kireçlenmesinin şiddetini, eklem fonksiyonunu ve uygun diz ağrısı tedavisini belirlemede kullanılır. Aynı zamanda, test sonuçları diz protez ameliyatı sonrası rehabilitasyon sürecini değerlendirmeye de yardımcı olur. Diz protez ameliyatı sonrasında Diz Ağrınızı Değerlendirme Testinden aldığınız puan, iyileşme hızınızı ve ameliyat öncesi döneme göre diz protezinden ne kadar fayda sağladığınızı gösterir. Yapılan çalışmalar, Diz Ağrısı Değerlendirme Testinin (Oxford) diz protez ameliyatı sonucunu değerlendirmede en iyi yöntemlerden biri olduğunu göstermiştir.
Diz Ağrısı Değerlendirme Testinde her sorunun 0 ile 4 arasında bir puan değeri vardır. Toplam 12 sorudan oluşan testin sonunda, her soruya verdiğiniz yanıta göre 0-48 arasında bir puan hesaplanır. Diz ağrınızın derecesi ve diz kireçlenmesi düşünüldüğünde 0 puan en kötü, 48 puan en iyi sonucu ifade eder. Buna göre Diz Ağrısı Değerlendirme Testi sonuçları şu şekilde değerlendirilir;
40-48 puan: Normal eklem fonksiyonunu işaret eder ve herhangi bir diz ağrısı tedavisine ihtiyaç duyulmaz.
30-39 puan: Hafif ile orta dereceli diz kireçlenmesini gösterir. Bu durumda, diz ağrısına karşı önlem almak ve diz sağlığını korumak için doktor kontrolünde ilaç, egzersiz, kilo verme gibi ameliyat dışı tedavi yöntemleri denenebilir.
20-29 puan: Orta ile şiddetli diz kireçlenmesini gösterir. Detaylı değerlendirme ve uygun diz ağrısı tedavisinin planlanması için ortopedi doktoruna başvurmanız önerilir.
0-19 puan: Şiddetli diz kireçlenmesini ve diz protez ameliyatına ihtiyacınız olabileceğini işaret eder. Eklem hasarının ve yakınmaların kötüleşmemesi için vakit kaybetmeden doktora başvurmanız önemlidir.
Diz kireçlenmesinin, diz ekleminde oluşan hasara göre farklı evreleri ve tedavi yöntemleri vardır. Diz ağrısı tedavisine karar verilirken en önemli faktör eklem hasarının boyutu ve yakınmalarınızdır. Örneğin; 1. Derece diz kireçlenmesi genellikle herhangi bir ağrı veya rahatsızlığa neden olmaz. Bu nedenle herhangi bir tedavi gerektirmez veya egzersiz programı ile eklem sağlığını koruyacak takviyeler önerilebilir. Hafif ve orta şiddetli diz kireçlenmesinde ise diz ağrısı ve hareket zorluğu gibi yakınmalar artar. Bu aşamada ağrı kesici ilaçlar, egzersiz, kilo vermek, fizik tedavi ve dize enjeksiyon uygulamaları gibi tedavi yöntemleri değerlendirilir. Şiddetli diz kireçlenmesinde ise büyük bir diz ağrısı ve rahatsızlık hissedilir, dizde sertlik ve hareket kısıtlılığı günlük aktiviteleri gerçekleştirmeyi zorlaştırır. Şiddetli diz kireçlenmesi olan çoğu hasta için uzun süreli çözüm sağlayan en güvenilir yöntem diz protez ameliyatıdır. Diz Ağrınızı Değerlendirme Testi (Oxford), diz ağrınızın şiddetini ve buna göre uygulanacak tedavi planını değerlendirmeye yardımcı olur. Örneğin; test sonucunda 0-19 arası puan almanız şiddetli diz kireçlenmesi ve diz protez ameliyatına ihtiyacınız olduğunu gösterebilir.
Diz ağrısı için daha önce fizik tedavi, ilaç kullanımı, enjeksiyonlar gibi ameliyat dışı yöntemler denediyseniz bu tedavilerden ne kadar fayda sağladığınız hakkında da Diz Ağrısı Değerlendirme Testini uygulayarak fikir edinebilirsiniz. Tedavi gördükten sonra elde ettiğiniz puan tedavi öncesine göre daha yüksekse olumlu sonuç aldığınızı düşünebilirsiniz. Ancak, zaman içinde test sonucunda aldığınız puanın daha düşük olması diz ağrılarınızın ve eklem fonksiyonlarının kötüleştiğini işaret edebilir.
Diz kireçlenmeniz varsa ve diz ağrısından muzdaripseniz Diz Ağrınızı Değerlendirme Testini (Oxford) yaparak ilk adımı atabilirsiniz. Diz Ağrınızı Değerlendirme Testi (Oxford) ile eklem fonksiyonunu, diz kireçlenmesi şiddetini ve diz ağrısı tedavi seçeneklerinizi değerlendirebilirsiniz.
Diz Ağrınızı Değerlendirme Testi (Oxford), doktor kontrolü olmadan tedavi planını belirlemede tek başına yeterli değildir. Diz kireçlenmesi tedavisinde başlıca etkenin kireçlenmenin şiddeti ve diz ağrısı yakınmalarınız olduğunu, sizin için en doğru tedaviye doktorunuzla birlikte karar vermeniz gerektiğini unutmayın.