Vücut Ağırlığı Diz Ağrısını Nasıl Etkiler?

Diz ağrısı yakınmalarıyla doktora gittiğinizde, doktorunuz size ilk adım olarak fazla kilolardan kurtulmanızı önerebilir. Özellikle fazla kilo ve şişmanlık (obezite) diz ağrılarını kaçınılmaz hale getirir. Kilo vermek, diz ağrılarını hafifletmeye ve diz kireçlenmesi (osteoartrit) riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Vücut ağırlığının sağlıklı yaşam üzerindeki etkileri tıp dünyasında her zaman araştırma konusu olmuştur. Örneğin, boy uzunluğunuz ve kilonuza göre hesaplanan bir Vücut Kitle İndeksi (VKİ) değeriniz vardır. Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği sınır aralıklara göre VKİ değerlendirilerek uygun kiloda olup olmadığınız veya obezite riskiniz yorumlanır. Vücut ağırlığınızı (kg), boyunuzun karesine bölerek (m²) VKİ değerinizi hesaplayabilirsiniz. Çıkan sonuç 18.5’tan küçükse zayıf, 18.5-24.9 aralığında ise normal kilolu, 25-29.9 aralığında fazla kilolu, 30 ve üzeri olanlar obez olarak değerlendirilir. Sağlık Bakanlığı sayfası üzerinden vücut ağırlığınızı ve boy uzunluğunu yazarak VKİ değerinizi kolayca öğrenebilirsiniz.

Öyle ki, VKİ değeriniz fazla kiloyu veya obeziteyi işaret ediyorsa diz kireçlenmesi riskiniz de artıyor olabilir.  Bir araştırmaya göre, sağlıklı kiloya sahip kişilerin (VKİ 18.5-25 arasında olanlar) yalnızca %3.7’sinde diz kireçlenmesi görülürken, ileri derece obeziteye sahip kişilerin (VKİ 35-39.9 arasında olanlar) %19.5’inde diz kireçlenmesi görülebiliyor.

Fazla kiloların diz sağlığını etkilemesinin birçok nedeni vardır. Birincisi vücut ağırlığının artması dizlerinize daha fazla yük binmesine neden olur. Aynı zamanda obez kişilerde vücutta inflamasyonun (yangı) yüksek olduğu ve bunun durumun da, geçmeyen diz ağrıları ve diz kireçlenmesi dahil birçok soruna neden olabileceği bilinmektedir. Diyabet ve kalp hastalıkları başta olmak üzere obezite zemininde gelişen pek çok hastalık kişinin sağlığını olumsuz etkiler. Kilolu kişiler yeterince hareket edemeyip, egzersiz de yapamayınca kas iskelet sistemi de bu hareketsizliğin yarattığı pek çok sorunla karşı karşıya kalır. Sağlıklı kiloyu korumanın; diz üzerindeki baskıyı azaltmak, eklem iltihabını ve çeşitli hastalık risklerini azaltmak gibi birçok faydası vardır.

Peki fazla kilolar, diz ağrısını nasıl etkiliyor?

Vücut ağırlığı arttıkça, diz üzerine daha fazla yük biner

Fazla kilolu kişiler, sağlıklı şekilde beslenip, kilo vererek diz eklemlerine binen yükü azaltabilirler. Örneğin, 4 kg verdiğinizde, her adımda dizinizin üzerine binen yükü yaklaşık 18 kg azaltmış olacaksınız. Diz eklemlerinizde daha az basınç oluşması, dizlerde daha az yıpranma ve daha düşük kireçlenme riski anlamına gelir. Bu nedenle, tedavi sürecinde veya diz kireçlenmesinin önlenmesi için, fazla kilolu kişilere kilo vermesi önerilir. Dünya genelindeki sağlık kuruluşlarının önerilerine göre, diz kireçlenmesi olanlarda vücut ağırlığının %5 veya daha fazlasını sağlıklı şekilde vermek, hem diz fonksiyonlarını hem de tedavi sonuçlarını olumlu etkilemektedir.

İnflamasyon (iltihap) ve fazla kilolar

Diz kireçlenmesi, diz eklemlerinin aşınması ve yıpranmasıyla oluşan bir hastalıktır. Üstelik, uzun süre boyunca eklemler üzerinde aşırı basınç oluşması iltihaplanmaya da neden olur. Yapılan son araştırmalar, eklem iltihabının bir sonuçtan çok risk faktörü olabileceğini gösteriyor.

Fazla kilolar ve obezite, vücuttaki iltihaplanma düzeyini arttırabilir ve bu da eklem ağrılarına neden olabilir. Kilo vermek, iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir. 3 ay ile 2 yıl arasında, ayda ortalama 1 kg veren kişilerin sonuçlarına bakıldığında, vücutlarındaki iltihap belirteçlerinin önemli ölçüde azaldığı görülmüştür.

Metabolik hastalıklar ve fazla kilolar

Fazla kilolar ve obezite, tip 2 diyabet, kalp-damar hastalıkları gibi birçok sağlık sorununun birbiriyle ilişkili olduğu bilinir. Bu rahatsızlıkların tümü metabolik sendrom olarak ifade edilir ve hepsi birbirini etkileyebilir. Diz kireçlenmesinin de metabolik sendromun bir parçası olduğu düşünülmektedir. Bu rahatsızlıkları yavaşlatmaya yardımcı olacak sağlıklı beslenme düzeni diz kireçlenmesine de fayda sağlayabilir. Örneğin; antioksidanlar ve diğer besin gruplarını içeren taze meyve ve sebzeler, lif açısından zengin besinler, zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar içeren besin değeri yüksek taze yiyecekleri tercih edebilirsiniz. Bunların aksine fazla şeker, yağ ve tuz içeren, işlenmiş ve kolesterol seviyelerini yükselten doymuş yağ içeren besinlerden kaçınarak sağlıklı beslenme alışkanlığı edinebilirsiniz.

Egzersiz ile diz kireçlenme riskinizi azaltabilirsiniz!

Sağlıklı beslenme seçimlerinizle birlikte düzenli ve kontrollü egzersiz yapmak, kilo vermenize ve diz kireçlenmesi riskini azaltmanıza yardımcı olabilir. Yürüyüş, bisiklete binmek, kas güçlendirici egzersizler, su sporları, yoga, dans gibi seveceğiniz farklı aktiviteleri deneyebilirsiniz. Böylece, sağlıklı şekilde kilo vermenin yanı sıra güç ve esnekliğinizi arttırabilirsiniz. Ayrıca yapılan çalışmalar düzenli yapılan spor ve egzersizin stres düzeyini de azaltabileceğini göstermiştir. Uzun süreli, aşırı stres dönemleri vücutta inflamasyonu arttırarak, pek çok hastalığa zemin oluşturabilir. Egzersiz ile stresinizi ve vücut inflamasyonu kontrol altına almanız mümkündür.

Kilo vermek, sağlıklı dizler ve sağlıklı bir yaşam için önemli bir adım olabilir. Ancak, bunu doğru ve sağlıklı yollarla yapmak son derece önemlidir. Alışkanlık haline getirebileceğiniz, küçük adımlarla kilo vermeye başlayabilirsiniz;

• Porsiyon miktarını azaltın,
• Sağlıklı beslenmeye özen gösterin
• Yemek öğünlerine sebze ekleyin,
• Yürüyüş yapın,
• Asansör yerine merdivenleri tercih edin,
• Dışarıda yemek yerine, evde kendinize sağlıklı yemekler hazırlayın,
• Gün içinde daha fazla adım atmaya ve aktif kalmaya çalışın.

Fazla kilolar ve obezitenin diz kireçlenmesi ile bağlantısı olduğunu unutmayın. Fazla vücut ağırlığı veya yüksek vücut kitle indeksi (VKİ) dizlerinize daha çok baskı uygulayarak diz eklemlerindeki hasarı arttırabilir. Obezite ve diz kireçlenmeniz varsa, diz ağrılarını azaltmak ve eklem hasarının kötüleşmesini önlemek için doktor kontrolünde olmanız önemlidir. Doktor önerisi ve kontrolleriyle sağlıklı kiloya ulaşmak diz ağrıları ve eklem kireçlenmesinin yanı sıra diyabet, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları gibi rahatsızlıklara da yardımcı olacaktır.

Siz de diz kireçlenmesi ve diz ağrıları yaşıyorsanız, sorun daha da ilerlemeden çözüm bulmak için Op. Dr. Kayhan Turan ve uzman ekibimize ile iletişime geçebilirsiniz.