Diz eklemi, vücudumuzdaki en önemli eklemlerden biridir. Yürümek, eğilip kalkmak, çömelmek ve oturmak gibi günlük hayatta yaptığımız neredeyse her hareketimiz sırasında en çok kullanılan bölge dizlerimizdir. Gün içinde sıklıkla kullanılan bir eklem olduğu için zamanla zedelenme ve hasar görme olasılığı da oldukça fazladır. Diz sağlığımızı etkileyen ve yolunda gitmeyen bir şeyler olduğunu gösteren en önemli belirti ise diz ağrılarıdır.
Peki, dizlerinizin ağrıması size hangi durumu işaret ediyor olabilir? Diz ağrısının nedenleri nelerdir? Diz ağrısı neden olur ? Gibi sorularınıza çözüm aramaya başlamadan önce bu yazımızı inceleyerek ağrılarınızın nedeni hakkında fikir edinebilirsiniz.
Diz Ağrısı Neden Olur ?
Diz ağrısı, her yaştan insanı etkileyen yaygın bir sorundur. Zedelenme ve burkulmalar, kireçlenme, bağ kopması, eklem İltihaplanması hatta aşırı kilo gibi birçok durumun sonucu diz ağrısı olabilir. İki dizde birden ağrı oluşması genellikle kireçlenme belirtisidir. Ancak tek dizde ağrı varsa farklı nedenler söz konusu olabilir. Ağrının yeri ve şiddeti, diz ağrısı nedenlerine bağlı olarak değişir. Diz ağrısı ile birlikte görülen diğer belirtiler ise dizde şişme ve sertlik, kızarıklık, dokunulduğunda yanma hissi, çıtırdama sesi, kilitlenme ya da dizi tamamen düz hale getirememe gibi şikayetler olabilir.
Diz ağrısı dikkate alınmalı, nedeni bilinmeli ve sonuç olarak gereken tedavi uygulanmalıdır. Diz ağrısı geçici (akut) veya kronik olabilir ve diz ağrısı nedenlerine bağlı olarak hasta ağrıyı, diz kapağında, diz önünde veya diz arkasında hissedebilir.
Diz ağrısına neden olabilecek bazı durumlar şu şekilde özetlenebilir:
♦ Kireçlenme (Osteoartrit): Özellikle ileri yaşlarda artan diz ağrısı nedenlerinden biri diz kireçlenmesidir. İleri yaş grubunda görülme sıklığı daha fazla olan ve diz ağrılarının en belirgin sebebi olan diz kireçlenmesi, dizdeki kıkırdak doku ve eklem bölgesinin çeşitli nedenlerle hasar görerek zayıflaması ile meydana gelir. Zamanla diz eklemini oluşturan kemik uçları birbirine sürtünmeye başlar ve kemik yüzeyleri hasar görür. Tedavide gecikilmesi hasarın ilerlemesine ve belirtilerin artmasına neden olabilir. Genellikle ağrı yavaş yavaş başlar ve kıkırdak hasarı büyüdükçe artarak devam eder. Bazen ani ağrı atakları da oluşabilir. Genellikle uzun süre hareketsizlikten sonra dizde ağrı ve şişlik şikayetleri artar. Dizdeki ağrı genelde eklemde güçsüzlük ve içten gelen bir sızı şeklinde tanımlanır. Yürümek, çömelmek ve merdiven çıkmak gibi hareketler, ağrının daha da şiddetlenmesine neden olur. İlaç tedavisi, egzersiz, fizik tedavi, enjeksiyon uygulamaları gibi tedavilere yanıt vermeyen diz eklemi kireçlenmesinin tedavisinde protez ameliyatı gerekli hale gelir. Diz ekleminin belli bir bölgesinde kireçlenme varsa, kısmi diz protezi ameliyatı, eklemin yaygın bir bölümünde kireçlenme varsa tam diz protezi ameliyatı uygulanır.
♦ Eklem İltihaplanması (Romatoid artrit): Diz ağrısı nedenlerinden bir diğeri ise eklem içindeki zarda veya diğer iç organlarda iltihaba yol açabilen eklem iltihaplanmasıdır. İltihaplı romatizmal hastalığın meydana getirdiği ağrılar günlük rutin hareketlerin yapılmasına engel olabilir. Ağrıya ek olarak diz kapağında şişlik, kızarıklık ve sıcaklık gelişebilir. Bu hastalığın önemli bir belirtisi; eklemlerde ağrı, şişlik, genellikle 30 dakikadan uzun süren sabah tutukluğudur.
♦ Bursit: Bursit, hareketli yapılar (kemik, kas, tendon veya deri) arasında bir yastık görevi gören, küçük kese şeklindeki dokudur. Bursit kesesi iltihaplandığında, dinlenme halindeyken bile ağrıya neden olur. Bursit belirtileri; bursitin olduğu bölgede ağrı, kızarıklık, şişlik, hassasiyet ve ısı artışıdır. Yaygın olarak omuzlar, dirsekler ve kalça kemiklerinde meydana gelse de dizleri de etkiler. Genellikle iltihaplanmanın oluşması uzun sürer. Ancak bazı durumlarda ani iltihaplanma ve belirtiler oluşabilir.
♦ Gut hastalığı: Eklemlerde ağrı, şişlik, hassasiyet ve sıcaklığa neden olan bir iltihaplanma olarak bilinen gut hastalığı, kan dolaşımındaki aşırı ürik asitin neden olduğu bir artrit şeklidir. Gut belirtileri eklemlerde ürik asit kristallerinin oluşumuna bağlıdır. Genellikle ayak başparmağının ekleminde ağrı meydana gelir. Gut hastalığının atakları bir anda meydana gelebilir. Bu hastalık hastayı, gece ayak başparmağında hissettiği bir yanma hissiyle uyandırabilir.
♦Tendinit : Tendonit olarak da bilinen tendinit, bir tendonun iltihabıdır. Bu durum eklem etrafında ciddi bir ağrıya ve hassasiyete sebep olur. Genellikle dizin ön kısmında hissedilen ağrılar yokuşta yürüme, merdiven çıkma ve tırmanma gibi hareketler sırasında daha da şiddetlenebilir.
♦ Osgood-Schlatter Hastalığı: Kaval kemiğini diz kapağına bağlayan pateller tendonda (diz kapağı tendonu) iltihap meydana gelmesiyle oluşur. Bu hastalığın belirtilerinde, dizin hemen altında şişlik, hassasiyet ve hareketle artan, dinlenmeyle azalan bir ağrı görülür. Osgood-Schlatter hastalığı gençlerde rastlanan en sık diz ağrısı nedenlerinden biridir ve daha çok hızlı büyüme dönemindeki erkek çocuklarında görülür.
♦ Diz Kapağı (Patella) Çıkıkları: Diz kapağı ağrısı neden olur? Genellikle kaza veya travmalar sonrasında oluşan diz kapağı çıkıkları, diz ağrılarına neden olan ciddi durumlardan biridir. Travma sonrası dizde meydana gelen ani dönme hareketi sonrası şiddetli ağrı ile birlikte, dizin dışına doğru kaydığı hissedilir. Eklem içi kanamaya bağlı dizde şişlik ve hareket kısıtlılığı oluşur.
♦ Çapraz Bağ Yaralanmaları: Diz ağrısı nedenlerinden bir diğeri olan bağ yaralanmalarından en sık görüleni ön çapraz bağ kopmasıdır. Ön çapraz bağ yaralanmaları, genellikle doğrudan bir darbe veya koşarken yön veya hızdaki ani bir değişiklikten kaynaklanır. Arka çapraz bağ yaralanmaları nadirdir ve genellikle dize gelen bir tür yüksek enerjili kuvvetten kaynaklanır. Çapraz bağ yaralanmalarında bölgesel olarak dizde ve tüm bacakta şiddetli ağrı hissedilir.
♦ Kıkırdak Hasarları: Diz ekleminde yer alan ve kemikten daha yumuşak, hassas bir yapıya sahip olan kıkırdakların hasar görmesi oldukça yaygın bir sorundur. Eklem kıkırdağı hasarlandığında eklem yüzeyi, düz ve kaygan olma özelliğini kaybeder ve sürtünmeye bağlı dizde ağrı ve şişlik meydana gelir. Ağrı dinlenerek azalabileceği gibi zamanla geçmeyebilir. Diz üzerine yük vermek ağrıyı daha da arttırır.
♦ Aşırı Kilo: Alınan her kilo, dizler üzerinde bir yük oluşturduğundan kilolu kişilerde diz eklemlerinin zarar görme olasılığı daha fazladır. Aşırı kilolu kişilerde, kilonun neden olduğu baskı ve zorlama ile birlikte, diz ağrıları da oldukça yaygın bir sorun haline gelir.
♦ Dizi Zorlama: En sık rastlanılan diz ağrısı nedenlerinden biri zorlamadır. Zorlama nedeniyle diz dokuları gerilir ve dizde geçici bir ağrı oluşur.
♦ Menisküs: Diz ekleminin içinde ara doku olan ve yastık görevi gören menisküs yaş ilerledikçe yıpranır ve bu yıpranma da diz ağrılarına neden olabilir. Diz ekleminin ani bükülmesi, kilitlenmesi ve şişmesi nedeniyle oluşan menisküs yırtılmaları da diz ağrısının nedenlerinden biridir.
♦ Ön Diz Ağrısı Sendromu: Patellofemoral ağrı sendromu olarak da tanımlanan, diz kapağının etrafında oluşan ağrıya ön diz ağrısı sendromu adı verilir. Merdiven çıkarken veya uzun süreli oturma sonrasındaki hareketlerde ağrı hissedilir ve dizler kendiliğinden bükülebilir.
♦ Sporcu yaralanmaları: Özellikle temas sporları (futbol, basketbol, güreş gibi) esnasında sakatlanan sporcularda diz ağrıları görülme olasılığı çok fazladır. Sporcular dizlerine aşırı yüklendiklerinde kas ağrıları diz ağrılarına dönüşmektedir.
Burkulmalarda, düşme ve çarpmalarda, duruş bozukluklarında, egzersiz öncesi ısınma hareketleri uygulanmadığında veya kaslar yanlış şekilde gerildiğinde de diz ağrılarına neden olan travmalar ortaya çıkabilir. Bu durumlar tedavi edilmezse kötüleşir ve daha büyük kalıcı sorunlar meydana gelebilir. Bu nedenle diz ağrısı mutlaka ciddiye alınmalı ve gerekli tedavi uygulanmalıdır.
Yaralanma Sonrası Diz Ağrısı ve Nedenleri
Belirgin Bir Yaralanma Olmadan Oluşan Diz Ağrısı ve Nedenleri;
Yaşa Göre Diz Ağrılarının Nedenleri Nelerdir?
Diz ağrıları hemen her yaştaki kişide görülebilir. Ancak yaşa göre diz ağrıların nedenleri. Günlük hayatta en çok kullanılan diz eklemi, hareket kabiliyetini sağladığından tüm yaşamı etkileyebiliyor. Bu nedenle diz sağlığının çocukluktan yaşlılığa kadar hayatın her döneminde oldukça iyi korunması gerekiyor.
► Çocuklarda: Doğum zamanında küçük olan kemikler, 17-18 yaşlarına kadar büyümesini ve gelişmesini tamamlar. Kemiklerin hızlı büyümesi, çocuklarda görülen diz ağrılarının nedeni olabilir. Bu ağrılar geçici ve sorun teşkil etmeyecek bir ağrı olabileceği gibi basit bir büyüme ağrısı da olmayabilir. Bu nedenle takip ve kontrol önemlidir.
► Gençlerde: Gençlerde ve özellikle sporcularda en sık karşılaşılan sorunlardan biri menisküs yaralanmalarıdır. Dizin ani hareketleri ve dönme sırasında oluşabilen menisküs yırtıkları, dizlerde özellikle hareket halinde ve bükme sırasında ağrı, takılma ve merdiven inip çıkmada zorluk yaratabilir. Gençlerde görülen diz ağrısının yaygın nedenlerinden bir diğeri ise ön diz ağrısıdır. Uzun süre oturarak çalışan, merdiven inip çıkan ve yoğun sportif etkinlikleri olan 16-40 yaş arası gençlerde sıklıkla görülür.
► Yaşlılarda: İleri yaşlarda yaygın olarak kıkırdak doku hasarı ve kireçlenme şikayetleri görülür. Yaşlılarda görülen diz ağrıları, kişiyi zamanla hareketlerini kısıtlamaya zorlar. İlerleyen evrede gece ağrıları da hissedilebilir. Menisküs yırtılması sorunu ile uzun süre uğraşmış veya ameliyat olmaktan kaçınmış yaşlı bireylerde de diz ağrıları görülme olasılığı çok daha fazladır.
Diz Ağrısı Riskini Neler Arttırır ?
• Geçmişte geçirilen bir diz yaralanması, dizin tekrar yaralanma olasılığını artırır.
• Aşırı kilolu olmak, günlük hareketler sırasında bile diz eklemlerindeki baskıyı artırır ve dizlerde ağrı meydana gelmesine neden olur. Bu ağrılar ve diz eklemine fazlaca yük binmesi, eklem kıkırdağının bozulmasını hızlandırarak kireçlenme riskini arttırır.
• Kas esnekliği, tam hareket kabiliyeti sağlar ve güçlü kaslar eklemleri korur ve dengeler. Kaslarda esneklik veya güç eksikliği dizlerde ağrı görülme riskini artırabilir.
• Bazı sporlar ve meslekler dizlere diğerlerine kıyasla daha fazla baskı uygular ve dizlerde hasar ve ağrı görülme riskini arttırır.
Alınan Her Fazla Kilo Diz Ağrısının Artmasına Neden Oluyor!
Diz ağrılarının tedavisinde, bu ağrılara neden olan sorunun derecesi önemlidir. Fazla kilolu bir hasta kilo vermedikçe, diz ağrıları için uygulanan tedaviler genellikle olumlu sonuç vermez. Alınan her kilo dizlere daha fazla yük binmesine neden olur ve ağrıların şiddeti zamanla artar. Aşırı kilonun dizlere zarar verdiği ve kireçlenmeye sebep olduğu bilinen bir gerçektir. Fazla kiloları vermek, düzenli beslenmek ve egzersiz yapmayı ihmal etmemek, sağlıklı ve ağrısız bir yaşam için çok önemlidir.
Diz Ağrıları İçin Ne Zaman Doktora Görünmeliyim?
Diz ağrısının ciddi olmayan geçici nedenleri olabilir. Fakat her ağrı, vücudunuzun size gönderdiği bir sinyaldir ve bu ağrıları ciddiye almayı ihmal etmemeniz gerekir. Aşağıdaki sorulara cevabınız evet ise hemen doktora başvurun;
- Uykudan uyandığınızda veya ters bir hareket yaptığınızda dizinizde kilitlenme oluyor mu?
- Dizinizde şişlik ve ısı artışı gözlemliyor musunuz?
- Çömelirken ve ayağa kalkarken zorluk çekiyor musunuz?
- Günlük yürüyüşlerinizde dizinizde ağrılar oluyor mu?
- Dizinizi bükerek oturduğunuzda dizinizde tutulma ve ağrı oluyor mu?
- Bacağınızı salladığınız zaman dizinizde bir kıtırtı sesi veya bir boşluk hissediyor musunuz?
Diz Ağrısı Gün Geçtikçe Artabilir!
Diz hasarı ilerlemiş hastalarda, çok şiddetli ve sürekli hale gelen ağrılar görülebilir. Hatta bu ağrılar, dinlenmeyle ya da geceleri uyuma ile azalmaz. Eklem eskisi gibi rahat ve normal hareket edemez. Diz ağrıları her geçen gün artabilir ve şiddetlenebilir. Diz ağrıları, ‘’nasıl olsa geçer’’ düşüncesiyle hafife alınmamalıdır. Dizlerinizde meydana gelen bir ağrı, şişlik ya da normalden farklı belirtiler gördüğünüzde derhal doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin. Diz ağrılarını önlemek ve gerekli tedavinin en erken şekilde yapılması, diz ve eklem sağlığınız için çok önemlidir.
Diz Ağrıları Nasıl Önlenir?
Diz ağrılarını önlemek her zaman mümkün olmasa bile, aşağıdaki öneriler diz ağrılarına neden olan yaralanmaları önlemeye yardımcı olabilir:
→ Diz ağrılarını önlemek için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri, sağlıklı kilonuzu korumaktır. Fazladan bulunan her kilo eklemlerinize ek yük binmesine neden olur ve ağrı riskini artırır.
→ Güçlenin ve diz ağrılarını önlemek için hareket edin. Zayıf kaslar diz hasarının önde gelen nedenlerinden biridir. Dizlerinizi destekleyecek egzersizler konusunda doktorunuza danışın. Yapılan egzersizlerin dizleri çok zorlamaması gerekir. Sıçramalı, zıplamalı sporlar diz sorunu olan kişiler için uygun olmayabilir.
→ Spor öncesinde ve sonrasında mutlaka germe ve esneme egzersizleri yapın. Kasları ısıtmadan ve esnetmeden yapılan egzersizler, ağrılı bir hasara neden olabilir.
→ Eğer dizde belirgin bir kireçlenme varsa ve yürürken diz ağrısına yol açıyorsa baston gibi yardımcı cihazlar kullanmak dize binen baskıyı azaltabilir.
→ Ağrısız dönemlerde yürüyüş yapmayı ihmal etmeyin.
Ağrı hissi, bedenimizde bir şeyler yolunda gitmediğinde, vücudumuzun bize gönderdiği bir mesajdır. Diz ağrısının bize verdiği mesajı doğru anlamak tedavinin önemli bir parçasıdır. Dizde meydana gelen bir hasar zamanla iyileşebilir ya da giderek ilerleyebilir. Dizlerde ve eklemlerde meydana gelecek hasarlar önlenirse diz ağrıları da önlenebilir.
Siz de diz ağrıları yaşıyor ve bu ağrıların nedenini merak ediyorsanız, Op. Dr. Kayhan Turan ve uzman ekibimize, en güvenilir tedavi yöntemleri için danışabilirsiniz. Bize ulaşmak için iletişim formunu kullanabilirsiniz.
