‘’Diz protezi ameliyatı olmak için en uygun yaş nedir? Diz protezi ameliyatı olmak için yaşlı mıyım, geç mi kaldım? Diz protezi ameliyatı için erken mi, daha beklemem gerekir mi?’’ Bunlar, diz ağrısı yaşayan pek çok hastanın merak ettiği konulardır, ancak bu sorulara kesin bir yanıt vermek zordur.
Genellikle diz protezi ameliyatı için yaş sınırı olmamakla birlikte ameliyata karar verilirken yaşınızdan çok diz eklemindeki hasarın şiddeti, yakınmalarınız ve genel sağlık durumunuz göz önüne alınır.
İçindekiler:
- Diz Protezi Ameliyatına Ne Zaman İhtiyaç Duyulur?
- Yaşlı Hastalarda Diz Protezi Ameliyatı Yapılır Mı?
- Diz Protezi Ameliyatı Kimlere Yapılmaz?
Geçmişte diz protezi ameliyatı için en uygun yaşın 60-75 yaş arası olduğuna dair yaygın bir görüş vardır. Çünkü, bu yaşlar hem diz ekleminde kireçlenmeye bağlı yakınmaların arttığı hem de ameliyattan sonra iyileşmenin ileri yaşlara göre hala hızlı olduğu bir dönemdir. Ancak, günümüzde diz protezi cerrahisinde gelişmiş teknolojilerin kullanımı ameliyatlarda yaşla ilgili görüşleri değiştirmiştir. Robotik diz protezi ameliyatı gibi ileri teknolojinin kullanımı, kişiye özgü cerrahi teknikler, gelişen anestezi ve ameliyat sonrası bakım yöntemleri ile 80 yaş ve üzeri ileri yaş grubu hastaların diz protezi ameliyatı olması daha güvenli hale gelmiştir (Resim 1).
Resim 1. Gelişen teknolojiyle birlikte ileri yaşlarda (80 yaş ve üstü) hastaların diz protezi ameliyatı olması daha güvenli hale gelmiştir.
Ne yazık ki toplumda giderek artan hareketsiz yaşam tarzı, sağlıksız beslenme, artan obezite (şişmanlık) gibi faktörler eklem kireçlenmesinin daha erken yaşlarda kendini göstermeye başlamasına neden olmuştur.
Ayrıca, erken yaşta meydana gelen spor yaralanmaları sonucu genç yaşlarda diz kireçlenmesi sorunu ortaya çıkabilir. Bu nedenle, 45-60 yaş arasındaki daha genç hastalar, diz ağrılarına teslim olmayıp, aktif bir yaşam sürdürme isteğiyle diz protez ameliyatını tercih etmektedir.
Diz Protezi Ameliyatına Ne Zaman İhtiyaç Duyulur?
Diz kireçlenmesi (osteoartrit), diz protezi ameliyatının birincil nedenidir. İlerleyen yaşla birlikte kireçlenmenin ekleme verdiği hasar da artar. Bu nedenle ameliyata karar verilirken öncelikli olarak diz ağrısının şiddeti ve yakınmalar göz önüne alınır.
Diz protez ameliyatı için kesin bir yaş olmamakla birlikte, diz protezine ihtiyaç duyduğunuzu gösteren genel bir kural vardır: şiddetli diz kireçlenmesi ve hareketlerde kısıtlılığa yol açan ağrı ve yakınmalar.
Diz protezi ameliyatına ihtiyacınız olabileceğini işaret eden bazı belirtiler şunlardır (Resim 2):
- Yürümekte zorlanma
- Oturmak-kalkmak ve çömelmekte zorlanma
- Merdiven inip çıkmakta zorlanma
- Diz ekleminde şiddetli ağrı
- İlaç, fizik tedavi, enjeksiyon gibi ameliyatsız tedavilere rağmen geçmeyen diz ağrısı
Diz protezi ameliyatı olan hastaların çoğunluğu 50-80 yaş arasındadır. Ancak, ameliyat için kesin bir yaş sınırı yoktur ve her hastanın ameliyattan beklentileri bireysel olarak değerlendirilmelidir. Sonuçta kişinin yaşından çok, genel sağlık durumu ve yakınmaları dikkate alınarak, hastayla birlikte ameliyata karar verilir.
Yaşlı Hastalarda Diz Protezi Ameliyatı Yapılır Mı?
Diz protezi ameliyatı olmaya karar veren her yaştan insanın dikkat etmesi gereken konular vardır, ancak 80 yaş üstü hastalar için bu durum daha da önemlidir. İleri yaşlardaki hastaların genel sağlık durumu ve mevcut hastalıkları nedeniyle ameliyatın olası riskleri, yaşam koşulları ve ameliyat sonrası bakımın sağlanması gibi konular göz önünde bulundurulmalı, ameliyat ve sonrası süreç dikkatlice planlanmalıdır.
Yaşlı hastalarda (80 yaş ve üzeri) diz protezi ameliyatının yapılmasıyla ilgili bilimsel araştırmalar bulunmaktadır. Bir çalışmada, 80 yaş üzerindeki 75 hastaya tam diz protezi ameliyatı yapılmış ve sonuçlar daha genç hasta grubu (65-74 yaş arasındakiler) ile karşılaştırılmıştır.
Ameliyat sonrasında yaşlı hastalarda diz fonksiyonları ve ağrının giderilmesi gibi değerlendirmeler, genç hastalarla benzer sonuçlar göstermiştir.
Bir başka araştırmada ise 85 yaşın üzerindeki hastalarda diz protezi ameliyatı sonrasında yaşam kalitesinde belirgin derecede iyileşme olduğu gösterilmiştir. Ancak, 80 yaşın üzerindeki kişilerin ameliyatlarında kanama gibi durumlara daha sık rastlanabilir. Diz protezi ameliyatı olacak 80 yaş üzeri hastaların, ameliyat öncesi genel sağlık durumu değerlendirmesinin ve yapılacak tetkiklerin önemi unutulmamalıdır.
Diz Protezi Ameliyatı Kimlere Yapılmaz?
Ameliyat kararı verilirken en önemli faktörler diz kireçlenmesinin neden olduğu yakınmalar ve genel sağlık durumunuzdur. Ancak, bazı tıbbi durumlarda diz protezi ameliyatı uygun görülmeyebilir.
Diz protezi ameliyatı yapılması önerilmeyen durumlar:
- Kemiklerde ileri derecede osteoporoz varlığında, kemik yapısının protez parçalarını düzgün şekilde desteklemeyecek kadar zayıf ve kırılgan olması.
- Ameliyatın yan etkilerini arttıracak ve yaşamsal risk oluşturabilecek başka sağlık sorunlarının olması.
- Fiziksel hareketleri kısıtlayan tıbbi bir sorunun varlığında, örneğin, egzersiz yapmayı ve yürümeyi engelleyecek derecede obezite veya felç durumu olması.
Özellikle ileri yaşlarda dikkat edilmesi gereken bir diğer konu da ameliyat sonrası iyileşme sürecinde bakım desteği alınmasıdır. Ameliyat sonrasında genellikle hastaya yardımcı olacak birine ihtiyaç duyulmaktadır. Ameliyat bu ortam sağlandığında yapılabilir.
Uzun süredir diz kireçlenmesinin yarattığı ağrılar ile yaşamış ve artık bu ağrılardan kurtulmak, hareketlerinizi artırmak, yaşam kalitenizi iyileştirmek ve daha aktif bir hayata sahip olmayı istemek en doğal hakkınızdır.
Diz protezi ameliyatının size uygun bir seçenek olup olmadığını öğrenmek için ortopedi doktoruna başvurabilirsiniz.
Diz protez ameliyatı için kesin bir yaş sınırı olmasa da ameliyatı geciktirmenin eklemdeki hasarın artmasına ve iyileşme sürecinin gecikmesine neden olabileceği de unutulmamalıdır.
Sonuç olarak, diz protez ameliyatı sizin ve doktorunuzun birlikte vereceği bir karardır. Ciddi diz ağrınız varsa, ameliyat dışı yöntemler ile rahatlama olmuyorsa ve genel sağlık durumunuz iyiyse protez ameliyatı sizin için doğru bir karar olabilir.
Diz protezi ameliyatı için tüm koşullar uygun olduğunda genellikle ileri yaşlar (80 üzeri) ameliyat için mutlak bir engel oluşturmaz. Yaşınızdan çok genel sağlık durumunuz ve ameliyattan beklentileriniz değerlendirilerek ameliyata karar verilir.
Diz protez ameliyatına ihtiyacınız olup olmadığı hakkında fikir edinmenin bir yolu da Diz Ağrısı Değerlendirme Testidir (Oxford). Sitemizde bulunan Diz Ağrısı Değerlendirme Testini (Oxford) yaparak dizinizin işlevsel durumunu değerlendirebilir ve diz ağrınızın tedavisi ile ilgili bilgi edinebilirsiniz. Daha fazla bilgi almak için Op. Dr. Kayhan Turan ve uzman ekibimiz ile iletişime geçebilirsiniz.
