Kalça Protezi Ameliyatı

Kalça artroplastisi olarak da bilinen kalça protezi ameliyatı, kalça ağrısı ve yürüme zorluğunu gidermek için hasarlı eklemin “protez” adı verilen yapay bir eklemle değiştirildiği cerrahi işlemdir. Kalça protezi ameliyatı, kalçada ileri derece kireçlenme, gelişimsel kalça çıkığı veya kalça kemiği kırığı gibi durumlarda uygulanır. Kalça protezi, ameliyatsız tedavi yöntemlerinin yeterli olmadığı, kişilerin günlük aktivitelerini etkileyen kalça ağrılarında uzun süreli çözüm ve güvenilirlik sağlayan bir yöntemdir.

İçindekiler:

• Kalça Protezi Ameliyatı Nedir?
• Kalça Kireçlenmesinde Kalça Protezi Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?
• Kalça Protezi Ameliyatı Çeşitleri
  • Tam (Total) Kalça Protezi Ameliyatı
  • Kısmi (Parsiyel) Kalça Protezi Ameliyatı
  • Kalça Yüzey Değiştirme Protezleri
  • Kalça Protezi Revizyonu
• Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Uygulanır?
• Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
• Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Kalça Protezi Ameliyatı Riskleri Nelerdir?
• Kalça Protezi Ameliyatı Olanların Yorumları
• Kalça Protezi Ameliyatı Fiyatları

Kalça Protezi Ameliyatı Nedir?

Kalça protezi ameliyatı, kalça eklemindeki hasarlı veya yıpranmış yüzeylerin yapay bir eklemle (protez) değiştirildiği cerrahi bir işlemdir. Kalça artroplastisi olarak da bilinen kalça protezi ameliyatı, kalçada ileri derece kireçlenme(osteoartrit), gelişimsel kalça çıkığı veya kalça kemiği kırığı gibi durumlarda uygulanır. Kalça protezi ameliyatlarının en yaygın nedeni; ameliyat dışı tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen kalça kireçlenmesidir. Kalça kireçlenmesi, çeşitli nedenlerle kalça eklem yüzeyini kaplayan koruyucu, pürüzsüz, kaygan kıkırdak yapısının bozulup aşınması ile başlar ve ilerleyerek tüm eklemi etkiler. Kalça kireçlenmesi olan hastalarda kalça ağrısı, hareket kısıtlılığı, topallama, merdiven inip-çıkma ve yürüme zorluğu gibi yakınmalar görülür.

Kalça protezinin amacı, kalça eklemindeki yıpranmış ve hasar görmüş kısımların kendilerine benzer özellikteki yeni ve sentetik yapılarla değiştirilerek kalça ağrısı ve hareket kısıtlılığının giderilmesidir.

Kalça Kireçlenmesinde Kalça Protezi Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?

Kalça kireçlenmesine bağlı ağrıların tedavisinde ilk seçenek her zaman ameliyat değildir. Ancak kişinin günlük aktivitelerini etkileyen ağrı, hareket kısıtlılığı, yürüme zorluğu gibi yakınmalarının tedavisinde cerrahi olmayan yöntemlerin yetersiz kalması kalça protezi ameliyatı seçeneğini gündeme getirmektedir.

Aşağıdaki yakınmaları olan hastalara kalça protezi ameliyatı önerilir;

• Başlangıçta yürürken ortaya çıkan ağrıların zamanla uyku ve dinlenme halindeyken de ortaya çıkması
• Yürürken zorlanma ve uzun süreli yürüyüşler sonrası şiddetli ağrıların yaşanması
• Günlük hayatı etkileyen aktivitelerde hareket kısıtlılığının yaşanması (merdiven inip çıkma, çömelme, yürüme vb.)
• Bacakta kısalık ve yürürken topallama meydana gelmesi
• Ameliyat dışı tedavi yöntemleri (ilaç, eklem içi enjeksiyonlar, fizik tedavi, egzersiz, baston, yürüteç vb.) uygulanmasına karşın hastanın yakınmalarının devam etmesi

Kalça Protezi Ameliyatı Çeşitleri

Kalça protezi ameliyatı, kalça eklem sorunlarının (kalça kireçlenmesi, kalça çıkığı, kırık gibi ) neden olduğu hasara göre; tam (total) kalça protez ameliyatı, kısmi (parsiyel) kalça protezi ameliyatı ve kalça eklem yüzeyi değiştirme ameliyatı olmak üzere üç farklı şekilde yapılabilir.

Tam (Total) Kalça Protezi Ameliyatı

Total kalça protezi ameliyatı, kalça kireçlenmesi, doğumsal kalça çıkığı, avasküler nekroz vb. nedenlere bağlı olarak kalça ekleminin hasar gördüğü durumlarda, hasarlı ve aşınmış eklem yüzeyinin çıkarılarak metal alaşım, seramik, polietilen plastik gibi parçalardan oluşan kalça protezi ile değiştirildiği cerrahi bir işlemdir. Kalça sorunlarında en sık gerçekleştirilen kalça protezi ameliyatı total (tam) kalça protezidir.

Total kalça protezi ameliyatı kalça eklemini oluşturan femur başı ve femur başının yerleştiği yuva olan asetabulumda gelişmiş bozulma ve kireçlenmede uygulanır. Burada hem femur başı hem de asetabular yuvaya protez parçaları takılır. Total kalça protezi ameliyatlarında kalça eklem yüzeylerini oluşturan femur başı ve asetebulum; polietilen plastik, seramik, krom, kobalt veya oksinyum alaşımından üretilmiş protez parçaları ile değiştirilir. Takılan protez parçaların sabitlenmesi için uygulanan iki farklı teknik mevcuttur. Birincisi çimentolu kalça protezi, ikincisi ise pütürlü yüzey yapısı ile kemik büyümesine ve kemiklerin birbirine kaynamasını sağlayan çimentosuz kalça protezidir.

Kısmi (Parsiyel) Kalça Protezi Ameliyatı

Kalça ekleminin tamamının değil, sadece hasarlı olan femur üst ucun (femur baş ve boyun) değiştirildiği bir cerrahi işlemdir. Kısmi kalça protezi ameliyatlarında asetabulum yani femur başının girdiği yuvaya cerrahi işlem uygulanmaz. Kısmi kalça protezi ameliyatları tam kalça protezlerine göre daha küçük bir cerrahi işlemdir. Bu nedenle kısmi kalça protezi olan hastalar genellikle daha kısa sürede iyileşirler. Kısmi kalça protezi ameliyatları genellikle kalça kırığı olan yaşlı hastalara uygulanmaktadır.

Kalça Yüzey Değiştirme Protezi

Kalça yüzey değiştirme protezinde femoral baş ve boyun korunur. Yalnızca asetabulum ve femur başındaki hasarlı kıkırdak çıkarılarak femur başı metal bir başlık ile kaplanır. Asetabulum içindeki hasarlı kemik ve kıkırdak yapısı ise total kalça ameliyatındaki gibi tamamen çıkarılarak yerine metal bir kap yerleştirilir.

Kalça Protezi Revizyonu

Kalça protezi ameliyatı sonrası enfeksiyon, tekrarlayan çıkık, mekanik nedenlere bağlı olarak protezde gevşeme meydana gelmesi veya kalça protezi parçalarının aşınması durumunda kalça protezi revizyon işlemi gerçekleştirilir. Kalça protezi revizyon ameliyatında, duruma göre eski protezin hepsi veya bazı parçaları çıkarılıp değiştirilebilir.

Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Uygulanır?

Total kalça protezi ameliyatı, genel anestezi (derin uyku haline geçilen anestezi tipi) ya da belden uygulanan spinal anestezi (belden aşağı kısmında uyuşturulduğu anestezi tipi)  ile başlar. Kalça protezi ameliyatında uygulanacak anestezi tipi, hastanın ameliyat öncesinde genel sağlık durumunu değerlendiren anestezi doktoru tarafından belirlenir.

Total kalça protezi ameliyatı 10-20 cm’lik bir cilt kesisi ile gerçekleştirilir. Ameliyatta bozulmuş olan femur başı çıkarılarak yerine metal alaşım içeren saplı implant ve üzerine kobalt krom, seramik ya da oksinyumdan yapılmış top şeklinde bir baş yerleştirilir. Asetabulum kısmına ise polietilen plastik implant, titanyum metal implant ya da seramik implant yerleştirilerek kalça protezi ameliyatı gerçekleştirilir.

Kalça protezinde kullanılan materyaller çoğunlukla polietilen plastik, oksinyum veya diğer metal alaşım parçalardan oluşmaktadır. Özellikle son yıllarda geliştirilen ve diz ile kalça protezi yapımında kullanılan oksinyum, metal alerjisi yapmayan, uzun ömürlü ve çok dayanıklı bir maddedir.

Total kalça protezi ameliyatı sırasında sinir sisteminin bütünlüğünü korumak için, sinir iletimi hakkında cerraha bilgi veren bir izleme tekniği olan “nöromonitörizasyon”kullanılır. Halk arasında sinir ölçüm cihazı olarak bilinen bu teknik ile sinir hasarına bağlı bacakta güçsüzlük olma riski en aza inmektedir. Nöromonitörizasyon izleme tekniği; omurga cerrahisi ve skolyoz gibi ortopedi ameliyatları sırasında da kullanılmaktadır. Bu cerrahiler sırasında kullanılan nöromonitörizasyon sinir dokusunun bütünlüğünün korunmasına önemli katkı sağlamaktadır.

Kalça protezi ameliyat süresi tek veya her iki kalçaya uygulanmasına bağlı olarak 1 ila 3 saat arasında değişebilmektedir.  Kalça ameliyat sonrasında hastalar, ayılma-derlenme odasına alınarak anestezi etkisinden çıkana kadar burada takip edilirler. Daha sonra klinikteki odasına geçen hastanın burada da genel sağlık durumu takip edilir ve ağrısının kontrol altına alınması için gerekli tedavi uygulanır. Genel durumu uygun olan hastalara kısa sürede çeşitli egzersiz ve hareketler yaptırılmaya başlanır.

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Kalça protezi ameliyatı sonrası yürüme; hastalar genellikle ameliyat olduğu gün veya bir gün sonra bir destek ile (yürüteç, bilezikli baston) yürümeye başlarlar. Destek yardımıyla oturma kalkma, merdiven inip çıkma çalışmaları yapılır. Bu hareketleri zorlanmadan, dengeli olarak yapabilen hastaların genel sağlık durumları da uygun ise hastaneden evlerine çıkarlar.

Total kalça protezi ameliyatından sonra bir destek yardımıyla yürümeye başlanır. Düzenli egzersiz ve yürüyüşlerini yapan hastalar kısa sürede desteksiz yürür hale gelirler

Evde geçirilen bu dönemde egzersizler ile eklem ve kasların güçlendirilmesi ve kilo kontrolünün sağlanması önemlidir. Hastaların önerilen egzersiz ve yürüyüşleri düzenli olarak yapması gereklidir. Pansuman ve muayene kontrolleri sonucunda dikişleri alınan hastaların çoğu bu dönem sonunda baston gibi destekleri kullanmayı da bırakırlar. Sağ kalça protezi ameliyatı olan hastalar 4-8 hafta sonra araba kullanmaya başlayabilir. Sol kalça protezi ameliyatı olan hastalar ise daha erken sürede otomatik vites araba kullanmaya başlayabilir. Genellikle kalça protezi ameliyatından iki ay sonra hastaların yarışmacı olmayan sportif aktivitelere başlamalarına izin verilir.

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Total kalça protezi sonrası iyileşme sürecinin hızlandırılması ve olası risklerin önlenmesi için hastaların özellikle ilk üç ay boyunca dikkat etmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır;

• Düşme riskini en aza indirgemek için yaşam alanının düzenlenmesi
• Fizik tedavi ve egzersiz programının aksatılmadan uygulanması
• Rahat şekilde yürüyene kadar yürüteç, koltuk değneği gibi yardımcı araçları kullanımı
• Enfeksiyon riskini önlemek için kişisel bakım ve sağlığın kontrol altında olması
• Alçak sandalye ve koltukların kullanılmayıp, yüksek sandalyelere oturulması
• Tuvalette alaturka kullanmayıp, yüksek klozetlerin kullanılması
• 5-6 hafta boyunca yatarken iki bacak arasına yastık koyulması
• Otururken diz seviyesinin kalça seviyesinin altında tutulması
• Otururken öne doğru fazla eğilmemeye dikkat edilmesi
• Otururken dizlerin birbirinden 15-20 cm ayrık tutulması
• Otururken ya da uzanırken bacak bacak üstüne atılmaması
• Sağlıklı beslenme düzeni oluşturulup, kilo kontrolünün sağlanması

Kalça Protezi Ameliyatı Riskleri Nelerdir?    

Kalça protezi ameliyatlarında seyrek de olsa görülebilen bazı riskler vardır. Bu risk ve komplikasyonların önlenmesi için gerekli tüm ameliyat öncesi ve sonrası önlemler alınır.

Nadiren görülen bu riskler arasında; anestezinin yan etkileri, kan nakli gerektiren kan kaybı, damar ve sinir yaralanması, bacak damarında pıhtılaşma ve akciğer embolisi, enfeksiyon, ağrı, uyuşukluk, eklemde kısıtlılık, metal alerjisi, protez çevresi kırıklar, protezin yerinden çıkması, bacak uzunluk farkı ve protez gevşemesi gibi durumlar sayılabilir.

Kalça Protezi Ameliyatı Olanların Yorumları

Kalça protezi ameliyatı kararın alınması aşamasında hastaların en çok dikkate aldıkları konulardan biri daha önce kalça protezi ameliyatı olan hastaların yorumlarıdır. Kalça protezi ameliyatı sonrası sonuçlardan memnun kalmayan hasta yorumları ise kişilerin ameliyat kararı vermeleri aşamasında kararsızlık ve endişe hali oluşturmaktadır. Ancak günümüzde yeni cerrahi teknikler, kalça protezi tasarımındaki gelişmeler ile birlikte ortopedi doktorunun uzmanlığı ve tecrübesi sayesinde söz konusu memnuniyetsizlikler ortadan kalkmaktadır.

Kalça Protezi Ameliyatı Fiyatları

Kalça protezi ameliyatı fiyatları; ameliyatın hangi yöntemle gerçekleştirildiğine (tam veya kısmi kalça protezi, kalça revizyon protezi gibi) göre farklılık gösterir. Aynı zamanda kalça protezinde kullanılan materyaller (polietilen plastik, seramik, metal alaşımlar, oksinyum) ile kalça protezinin markası ve özellikleri de kalça protezi fiyatlarını etkilemektedir.

Kalça protezi ameliyatında hangi yöntemin tercih edileceğine, hasta için en uygun kalça protezi markasının hangisi olacağına hastanın ameliyat sonrası beklentileri ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak ortopedi doktoru ile birlikte karar verilir.