Kemik sağlığınızı korumak için yapabileceğiniz önemli şeyler nelerdir?

Günlük önerilen kalsiyum ve D vitamini miktarlarını almak, düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı kilonuzu korumak kemik sağlığınız için gereken temel koşullardır.

Tüm bunlar sağlıklı bir iskelet için gerekli olsa bile, muhtemelen aklınıza gelmeyen başka bir şey daha var: Sigaradan uzak durmak!

Sigara kullanımı, birçok hastalığın ana nedenlerinden biri olarak kabul edilir. Çoğumuz, sigara içmenin kalp-solunum hastalıkları ve kanserle ilişkisi olduğunu biliyoruz. Bununla birlikte, birçok kişi sigaranın kemikler, kaslar ve eklemler üzerinde ciddi olumsuz etkilere neden olduğunun ve sigara içmenin tüm ameliyatlarda olduğu gibi ortopedik cerrahi sürecinde kötü sonuçlara yol açabileceğinin farkında değildir. Ortopedik cerrahi için, sigara ciddi bir risk oluşturur. Sigara içmek kemiklerin zayıflama riskini ve yaranın geç iyileşme riskini artırır.

Araştırmalar, nikotin de dahil olmak üzere sigaradaki kimyasalların kan dolaşımından hücrelerinizin davranışına kadar her şeyi etkilediğini, verdiği hasarın kalp ve akciğerlerle sınırlı olmadığını göstermiştir. Sigara içmenin tüm kas-iskelet sisteminize zarar verdiği, kemik, omurgadaki disklerde ve yumuşak dokularda zedelenme ve yıpranma riskini arttırdığı da yapılan araştırmalarda ortaya çıkarılmıştır. Yapılan bir diğer çalışmada sigara içenlerde kemik kırılma riskinin, sigara içmeyenlere göre %25 daha fazla olduğu görülmüştür. Aynı şekilde, sigara içenlerin içmeyenlere göre kalça kırığı yaşama olasılıkları neredeyse iki kat daha fazladır.

Sigaranın neden olduğu iskelet sistemi sorunlarından bazıları da şunlardır:

• Daha az kemik hücresi üretimi,
• Menapozdaki kadınlarda daha hızlı kemik kaybı,
• Kırıkların geç iyileşmesi,
• Ameliyat sonrası iyileşmede sorun.

Sigara içmek, sağlığa verdiği zararın yanı sıra, eğer bir ameliyat olacaksanız, bu süreçte sorunla karşılaşma riskinizi de büyük ölçüde artırır. Ameliyattan önce mümkün olduğunca erken zamanda sigara kullanımını kesmek bu risk faktörlerini azaltacaktır.

Ameliyattan Önce Sigarayı Bırakmak Neden Bu Kadar Önemli?

Sigara içiyorsanız, kalbiniz ve akciğerleriniz olması gerektiği gibi çalışmayabilir. Sigara kullananlarda, ameliyat sırasında veya sonrasında solunum problemleri ve pnömoni (zatürre) riski daha yüksektir. Sigara kan akışını azaltır, bu da iyileşmeyi yavaşlatır. Bu nedenle sigara içenlerde ameliyat bölgesinde enfeksiyon gelişme olasılığı daha yüksektir. Ayrıca yeterli kan akımı ve kemik yapımı olmadığında, bu bölgede kemik iyileşmesi de iyi olmaz. İmplant takılan kemik ve eklem bölgesinde yeterli kemiksel bütünleşme sağlanamaz. Bu da ameliyat sonrası beklenilen iyileşmenin gerçekleşmemesine neden olur. Yara yerinin kapanması ve iyileşmesi güç olur ve uzun sürer. Sigara içenlerde yara yerinde nedbe dokusu gelişimi daha fazla görülür. 

Sigara içmek önemli bir kalp hastalığı nedeni olduğundan, ameliyat sırasında veya sonrasında kalp krizi geçirme riskinde de artış olabilmektedir. Aslında, sigara ve tütün ürünlerinden uzak durmak sadece bir ameliyat süreci için değil, tüm hayatınızı değiştirecek sağlıklı bir adım olacaktır.

Ameliyattan Önce Sigarayı Bırakmanın Faydaları Nelerdir?

Birçoğumuz sigara içmenin tehlikelerini ve risklerini biliyoruz. Bu riskler ameliyat süreci için daha ciddidir. Ameliyattan önce sigara içmekten kaynaklanan birçok sağlık sorunu söz konusu olabilir. Sigara içiyorsanız, muhtemelen arkadaşlarınız ve aileniz sizi bu konuda çok kez uyarmıştır. Ancak sigarayı bırakmanızı söyleyen kişi doktorunuz ise, durum çok daha önemli ve ciddi sorunlar olabilir demektir. Sigara içmek, ameliyat sonrası oluşabilecek enfeksiyonlara karşı sizi savunmasız hale getirir.

Ameliyattan önce sigarayı bırakmanın sağladığı faydalar:

• Kemik kırıkları daha hızlı iyileşir.
• Kalp ve akciğer komplikasyonları riski azalır.
• Anesteziye bağlı komplikasyonlar azalır.
• Ameliyat sonrası yoğun bakıma alınma riskiniz azalır.
• Ameliyat sonrası enfeksiyon riski azalır.
• Hastanede kalış süreniz azalır.
• Solunum problemlerininiz azalır.
• Eklem protez ameliyatlarının (diz ve kalça protezleri gibi) başarı oranı artar.

Ameliyattan Sonra Sigara İçmeye Devam Etmenin Riskleri Nelerdir?

Sigara içerken, karbon monoksit, amonyak ve hidrojen siyanür dahil olmak üzere yaklaşık 500 farklı gazı solumuş olursunuz. Sigara dumanında nikotin dahil yaklaşık 3500 farklı kimyasal bulunmaktadır ve bu kimyasallar kas-iskelet sistemi için çok ciddi sorunlara neden olabilmektedir. Ameliyat sonrası iyileşme sigara içen kişilerde daha yavaştır.

Ortopedik cerrahi öncesi sigarayı bırakmanız sizi korumuş olsa bile, ameliyattan sonra da sigara içmemeye gayret etmek sağlığınız için en iyisi olacaktır.

Ameliyattan sonra sigara içmeye devam etmenin riskleri şu şekildedir;

• Daha yüksek akciğer ve kalp sorunları görülür.
• Ameliyat sonrası enfeksiyon riski daha fazladır.
• Yaranın iyileşmesi uzun sürer.
• Daha uzun hastanede kalış süresi ve daha yüksek ilaç dozları gerektirir.
• Ameliyat sonrası yoğun bakım tedavisi görme olasılığı daha yüksektir.
• Yeniden hastaneye yatma riski artar.
• Sigara içenler genellikle sigara içmeyenlere göre daha yüksek dozda anesteziye ihtiyaç duyarlar.

Sigaranın kemik iyileşmesi üzerindeki etkisi, kırıkların 4 ila 6 haftadan daha fazla sürede iyileştiğini gösteren sistematik incelemelerde açıkça belirtilmiştir.

Enfeksiyon Riski

Sigara içmek, vücudunuzda enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücrelerinin işlevini bozar ve vücuttaki genel iltihaplanma riskini arttırır. Bundan dolayı sigara içen kişilerde ağrıları kontrol altına almak için daha fazla ilaca ihtiyaç duyulabilir. Daha fazla ağrı kesici ilaç gereksinimi, ilaç bağımlılığı gibi başka sorunlara da yol açabilir.

Sigara Kemik, Kas, Eklem Sağlığını Nasıl Etkiler?

Sert yapılar oldukları için, kemikler sigara içmenin neden olabileceği zararlara karşı dayanıklı gibi görünebilir. Ama, vücuttaki tüm dokular ve organlar gibi kemiklerin de beslenmeye ihtiyacı vardır. Sigara içmek kemikleri, kasları, eklemleri besleyen ve iyileşmelerine yardımcı olan oksijenden zengin kan dolaşımını bozar. Sigara kullanımı, vücuttan kalsiyum emilmesini olumsuz etkileyerek, daha düşük kemik yoğunluğu ve daha zayıf kemik yapısıyla karakterize osteoporoza(kemik erimesi) neden olur.

Sigaranın kemik sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri;

• Sigara içenlerde osteoporoz (kemik erimesi) ve kırık riski daha yüksektir.
• Sigaradaki nikotin, osteoblast adı verilen kemik üreten hücrelerin üretimini yavaşlatır.
• Sigara içmek kemik sağlığı için gerekli olan kalsiyum emilimini azaltır.
• Sigara içmek, güçlü bir iskelet oluşturmak için gerekli olan hormon dengesini etkiler.
• Sigara içmek, osteoartrit (kireçlenme) yakınmalarını daha da kötüleştirir.
• Sigara içenlerin romatoid artrite (iltihaplı eklem romatizması) yakalanma riski daha fazladır.
• Sigara içmek sizi yumuşak doku yaralanmalarına karşı daha hassas hale getirir.
• Sigara içenlerde ameliyatın iyileşme süresi daha uzun sürer.

Sigara ve Osteoporoz

Osteoporoz, (halk arasında bilinen adıyla kemik erimesi) kemik yoğunluğundaki azalma nedeniyle kemiklerin zayıf ve kırılgan bir yapıya dönüşmesi ile meydana gelir. Sigara içmek, kemik yoğunluk kaybı ve kırıklar için bir risk faktörüdür.  Sigara içmek osteoporoz riskini iki kat artırır. Yapılan bir araştırmada, sigara kullanımının osteoporoz ve buna bağlı kırık gelişimi açısından yaş, kilo, cinsiyet ve menopozdan bağımsız bir risk faktörü olduğu görülmektedir. Kemik yapımının baskın olarak devam ettiği 25-30 yaşından önce  başlanmış sigara kullanımı kemiklerin maksimum yoğunluğa ulaşmasına engel olur. 30 yaşından sonra başlayan kemik yoğunluğu kaybı da sigara kullananlarda 1,5- 2 kat daha hızlı olur.

Sigaranın Kemik İyileşmesine Etkisi Nasıldır?

Sigara içenlerin kemikleri, sigara içmeyenlere göre yaralanma ve hasara daha yatkındır. Vücudunuzun hasarlı hücreleri ve dokuları yenilemek için doğru koşullara ihtiyacı vardır. Sigara içiyorsanız, güçlü kemikler oluşturmak ve olabildiğince hızlı iyileşmek için atabileceğiniz en önemli adım sigarayı bırakmaktır. Kemikler, kırığın ciddiyetine bağlı olarak birkaç hafta ile yaklaşık üç ay arasında iyileşir. Yaşınız, ameliyat süreci gibi faktörler, kemiklerin ne kadar hızlı iyileştiğinde rol oynar. Osteoblast adı verilen kemik yapıcı hücreler, kemiğe dönüşen minerallere katkıda bulunur ve yeni kemik, zamanla güçlenerek kırığı doldurur. Sigaradaki nikotin bu sürece olumsuz etki ederek sigara içenlerin kemik iyileşmesinin daha uzun sürmesine neden olur.

Nikotin Kemik İyileşmesini Nasıl Etkiler?

Sigara içmek kas-iskelet sistemini oluşturan kemik ve dokuları ve vücudun iyileşme yeteneğini etkilemektedir. Kemikler, organlar ve dokular, kan dolaşımından geçen besinler, mineraller ve oksijenle dolu kanla beslenir. Nikotin, kan damarlarının normal çaplarının yaklaşık %25’e kadar daralmasına, taşıdığı oksijen seviyelerinin düşmesine ve ameliyattan sonra kemik iyileşmesinin gecikmesine neden olur. Nikotin, kemik oluşturan hücrelerin üretimini yavaşlatır.  

Ameliyattan Önce Sigarayı Bırakmak Size Nasıl Yardımcı Olur?

Ameliyatlardan en az iki hafta önce veya mümkünse daha da erken sigarayı bırakmanız önerilir. Ameliyattan sonraki iyileşme sürecinde sigara içmemek de bir o kadar faydalı ve gereklidir.

Yapılan çalışmalar göstermiştir ki; ameliyattan 4-6 hafta önce sigarayı bırakırsanız ve ameliyattan sonra 4 hafta hiç sigara içmezseniz, ameliyat sonrası komplikasyon gelişme riskini %50 oranında azaltabilirsiniz.

Sigarayı ne kadar erken bırakırsanız sizin için o kadar iyi olacaktır ama, ameliyattan birkaç gün önce bile sigarayı bırakmak risk faktörlerini azaltabilir. Bunun nedeni, vücudunuzun iyileşmeye başlaması ve siz sigarayı bırakır bırakmaz kalbinizin ve akciğerlerinizin daha iyi çalışmaya başlamasıdır. Sigara dumanında soluduğunuz sağlıksız kimyasallar olan nikotin ve karbon monoksit seviyeleri hemen düşmeye başlar.

Aslında, ameliyat süreci  sigarayı tamamen bırakıp, sağlıklı bir hayata adım atmak için en uygun zamandır. Ortopedi doktorunuz, çıkabilecek sorunları önlemek, yumuşak doku ve kemik iyileşmesine yardımcı olmak için ameliyattan en az iki hafta önce sigarayı bırakmanızı önerecektir. Sigarayı bıraktığınız andan itibaren, vücudunuz kendini sigaranın toksinlerinden arındırmaya başlar. Bu nedenle sigarayı bırakmak için asla çok geç değildir!

Sağlıklı Seçimler Yapın!

Hayatınız ve sağlığınız için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri sigara içmekten vazgeçmektir. Aktif olun, düzenli yürüyüşler yapın, bol su ve taze meyve suları için. Ameliyattan önce sigarayı bırakmanıza yardımcı olmak için sigara içilen ortamlardan kaçının. Kendinize sigarayı bırakmanıza yardım edecek olumlu telkinlerde bulunun. Sigaranın, hayatınızın her noktasında sizi kötü etkileyeceğini unutmayın. Göreceksiniz ki, sigarayı bıraktıktan 24 saat sonra bile kendinizi daha iyi hissetmeye başlayacaksınız.

Kemik, kas, eklem sağlığınızı korumak ve detaylı bilgi için Op. Dr. Kayhan Turan ve uzman ekibimize danışabilirsiniz.