Diz Kapağı Ağrısı Nedir ? Nedenleri Nelerdir ?

İçindekiler:

• Patellofemoral Ağrının Belirtileri Nelerdir?
• Yaygın Diz Kapağı Sorunları
• Diz Kapağı Ağrısı Teşhisi
• Diz Kapağı Ağrısı Nasıl Geçer?
• Diz Kapağı Ağrısı İçin Risk Faktörleri
• Diz Kapağı Ağrısını Önlemek
• Diz Kapağı Ağrısına Ne İyi Gelir?

Çoğu diz rahatsızlığı diz kapağında ağrıya neden olabilmektedir. Diz kapağında meydana gelen ağrı patellofemoral ağrı olarak adlandırılır. Diz kapağı kemiği olan patella, bacağı düz tutma görevi olan kuadriseps tendonunun içinde yer alır. Güçlü uyluk kaslarından gelen bu büyük tendon, patellanın etrafını sarar ve alt bacak kemiğinin (tibia) üstüne bağlanır. Patellanın arkası pürüzsüz kıkırdak ile kaplıdır. Bu kıkırdak, bacak düz pozisyona getirildiğinde, patellanın uyluk kemiğinin (femur) alt kısmı üzerinde yumuşak bir şekilde kaymasına yardımcı olur (Resim 1.). Bu yapılarda meydana gelen bir hasar diz kapağı ağrısına neden olabilir.

Patellofemoral Ağrının Belirtileri Nelerdir?

Diz kapağında meydana gelen ağrılar; dizin önünde, diz kapağının (patella) çevresinde veya arkasında hissedilir (Resim 2.). Çoğu zaman, ağrının tam yeri belirlenemez. Diz kapağı ağrısı her iki dizde de aynı anda meydana gelebilir, ancak bir diz genellikle diğerinden daha fazla etkilenir. Diz kapağı ağrısı merdivenlerden çıkarken ve özellikle merdiven inerken daha kötü bir hale gelebilir.

Yokuş aşağı koşmak, çömelmek ve bazı sporlar, patellanın uyluk kemiğinin alt kısmına baskı yapmasına neden olabilir. Uzun süre hareketsiz kalmaktan kaynaklanan ağrılar oluşabilir. Örneğin, sinemaya gittikten veya uzun bir araba yolculuğundan sonra, tekrar hareket etmeye başlandığında ağrılar daha kötü bir hale gelebilir. Diz bükülüp düzleştiğinde bir gıcırdama hissedilebilir ya da dizden bir ses gelebilir. Bazı durumlarda diz kapağı çevresinde şişlik oluşabilir.

Yaygın Diz Kapağı Sorunları

Diz kapağında meydana gelen ufak bir hasar bile diz kapağının arkasında eşit olmayan bir baskıya neden olabilir. Diz kapağı ağrısına neden olabilecek diz kapağı sorunları şu şekildedir;

• Kıkırdak Hasarı: Diz kapağının arkasındaki veya uyluk kemiğindeki kıkırdak zarar görebilir. Hasarlı kıkırdak, basıncı eşit olarak yayamaz ve oluşan düzensiz basınç kıkırdağı daha da aşındırarak diz kapağı ağrısına neden olabilir.
• Çıkık: Dizdeki bir kas veya bağın yanlış yöne çekilmesi sonucu diz kapağı kemiğinde kayma meydana gelebilir. Eklem içinde kanamayla birlikte şiddetli diz kapağı ağrısı ve şişlik oluşabilir.
• Patellar Tendinit: Koşucu dizi olarak da bilinen patellar tendinit, diz kapağını kaval kemiğine bağlayan tendonun hasar görerek iltihaplanması ile meydana gelir.
• Plika Sendromu: Plika bantları, diz kapağının yakınında bulunan doku lifleridir. Genellikle soruna neden olmasa da tahriş olması veya iltihaplanması sonucu diz kapağında ağrıya neden olabilir.

Diz Kapağı Ağrısı Teşhisi

Diz kapağı ağrısının nedenini teşhis etmek için, doktorunuz önceden yaşadığınız diz problemleriniz hakkında bilgi edinir. Fiziksel muayene yaparak benzer belirtilere sahip diğer rahatsızlıkları elemek için dizinizin belirli bölgelerine baskı uygular ve bacağınızı çeşitli pozisyonlarda hareket ettirir.

Diz kapağı ağrınızın nedenini belirlemeye yardımcı olmak için röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) ve MR gibi görüntüleme testleri istenebilir (Resim 3).

Diz Kapağı Ağrısı Nasıl Geçer?

Ağrı hafifleyene kadar dizin aşırı kullanımından kaçınılmalıdır. Diz zorlanmadığında belirtiler genellikle zamanla düzelir. Diz ve kalça çevresindeki kasların kuvvetlenmesi için yapılan egzersizler diz üzerindeki baskıyı azaltacaktır. Özel egzersizler, diz çevresinde kas dengesiyle ilgili sorunları düzeltmeye yardımcı olarak diz kapağı ağrısı ve şişliğe iyi gelen yöntemlerden biridir. Ağrı kesiciler ve dizin sabit hareketini koruma gibi uygulamalar kısa vadede uygulanan diğer tedavilerdir. Diz kapağı ağrısı uzun vadede devam ediyorsa ve şişliğe neden oluyorsa mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır (Resim 4.).

Diz kapağı ağrısının tedavisi, ağrının altta yatan nedenlerini tedavi etmeyi amaçlar. Diz kapağı ağrıları için cerrahi tedavi birinci basamak tedavi olarak önerilmemektedir. Fizik tedavi, ilaç tedavisi, egzersizler ve diz kapağının sabit tutulmak için bantlama gibi yöntemler öncelikli olarak uygulanır.

Diz kapağı ağrısı ve şişliğe iyi gelen bazı tedavi yöntemleri şunlardır:

–Rehabilitasyon egzersizleri: Özel egzersizler, dizi destekleyen kasları güçlendirebilir. Çömelme sırasında dizin içe doğru hareketini düzeltmek birincil hedeftir.

Destekleyici aletler: Dizlik gibi destekler ağrıyı iyileştirmeye yardımcı olabilir.

–Bantlama: Ağrıyı azaltmak ve egzersiz yapma yeteneğini geliştirmek için özel diz bantlama yöntemi uygulanabilir.

–Buz uygulaması: Egzersizden sonra, ağrıları dindirmek için dize buz uygulaması yapılabilir.

–Diz sağlığı için iyi sporlar yapmak: Bisiklete binmek, yüzmek veya su koşusu gibi dizleri yormayan düşük etkili aktiviteler yapılabilir.

Teşhise bağlı olarak, ameliyat dışı tedaviye yanıt vermeyen diz kapağı ağrısı olan hastalar için cerrahi tedavi seçeneği değerlendirilir. Ameliyat dışı tedaviler etkili değilse doktorunuz şunları önerebilir:

–Artroskopi: Diz kapağındaki sorunu belirlemek veya tedavi uygulamak için artroskopik yöntem kullanılabilir. Bu işlem sırasında doktorunuz, dizde küçük cilt kesileri ile kamera merceği ve ışık ile donatılmış kalem inceliğinde bir cihaz (artroskop aleti) kullanarak diz kapağına ulaşır. Buradaki yapıları ekrandan izleyerek cerrahi işlem gerçekleştirilir.

-Yeniden hizalama: Daha ciddi vakalarda, diz kapağının açısını yeniden hizalamak veya kıkırdak üzerindeki baskıyı azaltmak için bu yöntem uygulanabilir.

Diz Kapağı Ağrısı İçin Risk Faktörleri

• Yaş: Diz kapağı ağrısı, tipik olarak ergenleri ve genç yetişkinleri etkileyebilir. Yaşlı nüfusta meydana gelen diz sorunlarına ise daha çok artrit neden olmaktadır.
• Cinsiyet: Kadınların diz kapağı ağrısı geliştirme olasılığı erkeklerin iki katıdır. Bunun nedeni, kadınlarda daha geniş olan pelvis kemiğinin diz eklemindeki kemiklerin birleştiği açıyı artırması olarak düşünülmektedir.
• Belirli sporlar: Koşma ve atlama sporları, özellikle antrenman seviyesi yüksek olduğunda, diz kapağına fazladan baskı uygulayabilir.

Diz Kapağı Ağrısını Önlemek

Diz kapağı ağrısı birden gelişebilir, ancak bazı adımlar ağrıyı önlemeye yardımcı olabilir. Diz kapağı ağrısı için alabileceğiniz önlemler;

• Kas ve eklem gücünüzü koruyun. Güçlü kaslar, aktivite sırasında dizin dengede kalmasına yardımcı olur.
• Diz kapağı kemiğinin düzgün bir şekilde hareket etmesine yardımcı olmak için esneklik ve kuvvet egzersizleri uygulayın. Çömelirken veya merdivenden inerken diz hareketinize dikkat edin.
• Fazla kilolardan kurtulun. Fazla kilonuz varsa, kilo vermek dizlerinizdeki stresi ve baskıyı azaltır.
• Egzersizlerden önce ısının. Koşmadan veya başka bir egzersiz yapmadan önce beş dakika kadar hafif aktivite ile ısın.
• Hafif germe egzersizleriyle esnekliğinizi artırın. Egzersiz yoğunluğunu kademeli olarak arttırarak antrenmanlarınızın yoğunluğunda ani değişikliklerden kaçının.
• Ayakkabı seçimine dikkat edin. Ayakkabılarınızın ayağınıza iyi oturduğundan ve iyi bir şok emilimi sağladığından emin olun.

Diz Kapağı Ağrısına Ne İyi Gelir?

Diz ekleminde veya çevresinde sıvı toplandığında meydana gelen ağrılar için yapılabilecek çeşitli yöntemler vardır. Diz kapağı ağrısına iyi gelen uygulamalardan bazıları şöyledir;

• Ağırlık kaldırmanıza neden olacak aktivitelerden kaçınarak ve olabildiğince istirahat ederek dizinizi dinlendirebilirsiniz.
• 15-20 dakika soğuk buz uygulaması yapmak diz kapağı ağrısına iyi gelen yöntemlerden biridir. Diz kapağına soğuk uygulaması yapılırken sinirlerin zarar görmemesi için süre 20 dakikayı geçmemelidir.
• Dizinize soğuk uygulaması yaptığınızda yastık kullanarak dizinizi kalp seviyesinden daha yükseğe kaldırabilirsiniz.

• Kan akışını engellemeyecek şekilde hafif baskılı bir sargı yapabilirsiniz, bu şekilde diz kapağında meydana gelen sıvı birikimi engellenir.

Diz kapağı olarak bilinen patella, dizin sağlıklı hareket ederek bükülmesinden sorumlu olan diz ekleminin önemli bir bölümüdür. Diz kapağı ağrısı, tüm hareket seviyelerinde ve yaşlarda hem erkekleri hem de kadınları etkileyebilir. Yürümek, koşmak, oturmak ve çömelmek gibi basit günlük aktiviteleri tamamlama yeteneğini sınırlayan problemlere neden olabilir. Şişliğe ve şiddetli ağrılara neden olabilen diz kapağı hasarları, cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemler ile tedavi edilebilir.

Diz eklemi veya diz kapağı ağrısı yaşıyorsanız altta yatan sorunu belirlemek ve güvenilir tedavi seçenekleri için Op. Dr. Kayhan Turan ve uzman ekibine danışabilirsiniz. Daha fazla bilgi için tıklayın.