Pelvis (leğen kemiği), insan vücudunda oturma, ayakta durma, mesaneyi ve iç cinsel organları koruma ve gövde ile bacaklar arasında bağlantıyı sağlama gibi birçok önemli işlevi yerine getirir.
Leğen kemiğinde oluşan uzun süreli ve keskin ağrılar ise yorucu ve stresli olabilir. Göbek deliğinizin altında ve bacaklarınızın üst kısmında oluşan pelvik ağrılar birçok farklı rahatsızlıktan kaynaklanabilir. Pelvik ağrı veya pelvis ağrısı genellikle kadınların üreme organlarındaki ağrıyı ifade etse de erkeklerde de görülebilir. Ayrıca ağrının, enfeksiyon veya kas-iskelet sistemi sorunlarına bağlı olarak da görülebileceği unutulmamalıdır.
Yazımızın devamında; Pelvis Nedir? Pelvis kemiği nerede bulunur? Pelvik Ağrı Nedir? Pelvik Ağrı Neden Olur ve Tedavi Seçenekleri Nelerdir? sorularının cevaplarını bulabilirsiniz.
İçindekiler:
- Pelvis Nedir?
- Pelvik Ağrı Nedir?
- Pelvik Ağrı Neden Olur?
- Pelvik Ağrı Nasıl Tedavi Edilir?
Pelvis Nedir?
İnsan anatomisinde pelvis (leğen kemiği) gövdeyi ve bacakları birbirine bağlayan; gövdeyi destekleyen ve dengeleyen; bağırsakları, mesaneyi ve iç cinsel organları içeren ve destekleyen leğen şeklindeki kemiktir. Peki, pelvis kemiği nerede bulunmaktadır?
Pelvis kemiği gövdenin altında, omurga ile bacaklar arasında yer almaktadır. Önde kasık ve arkada kuyruk sokumuyla (sakrum) birbirine bağlanan leğen ve ilium, iskium, pubis olarak isimlendirilen kemiklerinden oluşmaktadır.
Pelvis kemiğini oluşturan leğen kemiklerinin her iki yanında yuva veya soket olarak da ifade edilen asetabulum bulunmaktadır. Bu yuva içine oturan femur başı kalça ekleminin hareketini sağlamaktadır.
Çocuklarda bu yuvanın gelişmemesine bağlı olarak kalçada gelişim geriliği görülmektedir. Kalça eklemi yuvası normal gelişmesine rağmen femur başının bu yuvaya oturmaması durumunda da “kalça çıkığı” oluşmaktadır.
Yetişkinlerde pelvis üzerindeki kalça yuvalarıyla ilişkili kıkırdak hastalıkları ise kalça kireçlenmesine (koksartroz) neden olmaktadır. Kalça kireçlenmesinin erken dönemde teşhis edilmesi durumunda ameliyatsız tedavi seçenekleri uygulanabilmektedir. Ancak kalça kireçlenmesi ileri seviyede ise ve ameliyat dışı tedaviler yetersiz kalıyorsa kalça protezi ameliyatı gerekebilmektedir.
Ayrıca erkeklerde pelvis kemiği daha küçük ve darken, kadınların pelvis kemiği (leğen kemiği) daha geniş bir yapıdadır. Bunun nedeni ise kadınlarda pelvis bölgesinin alt kısmında yani çıkışında oluşan halkanın doğum kanalı görevi görmesidir.
Pelvik Ağrı Nedir?
Pelvik ağrı veya pelvis ağrısı, göbek deliği ile kasık arasındaki karın bölgesinin en alt kısmında oluşan ağrıdır. Ağrı üreme, idrar ve sindirim sistemi problemlerinden ve pelvisteki kas veya bağlardaki sorunlardan kaynaklanabilmektedir. Pelvik ağrı; adet krampları, yumurtlama veya gıda intoleransı gibi gastrointestinal bir sorun sonrasında ortaya çıkabileceği gibi, acil ameliyat gerektiren ciddi sorunlar nedeniyle de gelişebilmektedir.
Pelvik Ağrı Neden Olur?
Çeşitli hastalıklar ve durumlar pelvik ağrıya neden olabilmektedir. Özellikle kronik pelvik ağrı birden fazla durumdan kaynaklanabilmektedir.
Pelvik ağrı sindirim, üreme, idrar sistemindeki sorunlar ve pelvis bölgesindeki bazı sinirlerin tahrişine bağlı olarak görülebilmektedir. Ayrıca son zamanlarda doktorlar, kronik pelvik ağrılarının pelvik taban yapılarındaki kaslardan ve bağ dokularından (ligamanlardan) kaynaklı olabileceğini ifade etmektedir.
Kas-İskelet Sorunlarına Bağlı Pelvik Ağrı Sebepleri
Bağ dokusu, kemikler ve eklemlerdeki problemlere bağlı olarak pelvik ağrı/pelvis ağrısı ortaya çıkabilmektedir.
Pelvisin destekleyici kasları “pelvik taban kasları” olarak ifade edilmektedir. Pelvik taban kasları; mesaneyi, rektumu ve rahmi (veya erkeklerde prostatı) desteklemektedir. Bu bölgede pelvik ağrıya yol açabilecek kas-iskelet sorunları ise şunlardır:
- Pelvik taban inflamasyonu,
- Pelvik taban kaslarının gerginliği,
- Fibromiyalji,
- Özellikle erkek sporcularda ve hamile kadınlarda görülen simfisiz pubis ekleminden kaynaklanan sorunlar,
- Pelvis kırığı,
- Kalça kireçlenmesi, kalça çıkığı, sakroiliak eklem iltihabı, kemik ödemi, kemik tümörleri, kemik enfeksiyonları, bel fıtığı, kemik ve kas dokusu tümörleri.
Belirtilen bu sorunlardan herhangi biri uzun süreli yani kronik pelvik ağrıya yol açabilmektedir.
Cinsel Organlarla İlişkili Pelvik Ağrılar
Pelvik ağrı, üreme sistemi veya pelvis bölgesindeki diğer organlarla ilgili bir enfeksiyon veya sorun olduğunu gösterebilmektedir. Bu durumda kişilerin bir doktora başvurması önerilmektedir.
Adet krampları: Pelvik ağrının yaygın nedenlerinden biri adet kramplarıdır. American College of Obstetricians and Gynecologists’e (ACOG) göre pelvik ağrı, tüm adet bozukluklarının en yaygın belirtisidir. Adet gören kişilerin yarısından fazlası, her döngüde en az 1-2 gün boyunca ağrı yaşamaktadır.
Kramplar çoğunlukla, kişi adet görmeye başlamadan hemen önce, rahimin (uterus) kasılıp iç astarını döktüğünde ortaya çıkmaktadır. Özellikle adet düzensizliğinden kaynaklanan şiddetli pelvik ağrılarda doktorunuz ağrı kesici ve kadın doğum hapları gibi ilaçlar önerebilmektedir.
Yumurtlama: Bir kişi adet döngüsünün ortasında pelvis bölgesinde ağrı hissederse, yumurtlama ağrısı yaşıyor olabilmektedir. Doktorlar ağrılı yumurtlamayı tanımlamak için “mittelschmerz” kelimesini kullanmaktadır.
Bir kişi yumurtladığında, yumurtalıklar bir yumurta ve başka bir sıvı salgılamaktadır. Yumurta daha sonra rahim tüpünden (Fallop kanalı) aşağı rahime doğru hareket etmektedir. Ancak yumurtalık tarafından salınan sıvı, karın boşluğuna ve pelvise girerek tahrişe neden olabilmektedir.
Rahatsızlık dakikalarca veya saatlerce sürebilmektedir. Ağrı geçicidir ve özel bir tedavi gerektirmemektedir. Bununla birlikte, ağrı keskinse veya adet döngüsü sırasında başka zamanlarda ortaya çıkıyorsa bir doktora danışmanız önerilmektedir.
Sistit ve İdrar Yolu Enfeksiyonları
Sistit, bakteriyel bir enfeksiyon nedeniyle mesanenin iltihaplanması anlamına gelmektedir. Bunun nedeni; vajinal, rektal veya deri bakterilerinin, idrarı mesaneden boşaltan idrar yolu tüpünü (üretra) enfeksiyona uğratmasıdır. Enfeksiyonun tedavisi mümkündür.
İdrar yolu enfeksiyonu (İYE) üriner sistemin herhangi bir yerinde meydana gelebilirken, sistit sadece mesanede meydana gelmektedir.
Her iki durum da kadınlarda yaygın olarak görülmektedir. Bu enfeksiyonlar bazen tedavi olmaksızın iyileşmektedir. Ancak kısa süreli antibiyotik kullanımı ile sistit ve diğer idrar yolu enfeksiyonu tedavi edilebilmektedir.
Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar
Pelvik ağrı, gonore veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyonun varlığını gösterebilmektedir. STI (cinsel yolla bulaşan enfeksiyon), aktif cinsel hayatı olan kişilerde görülmektedir.
Pelvik ağrısının yanı sıra cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların diğer belirtileri; ağrılı idrara çıkma, adet dönemleri arasında kanama ve vajinal akıntıdaki değişikliklerdir.
Bu belirtileri yaşayan kişilerin tıbbi yardım almaları önerilmektedir. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar doktor tarafından teşhis edebilmekte ve doktor kontrolünde antibiyotik tedavisi önerilebilmektedir. Ayrıca cinsel partnerlerin enfeksiyon hakkında bilgilendirilmesi, başka kişilere bulaşma riskini önleyerek tedavi sürecine başlanması açısından önemlidir.
Pelvik İnflamatuar Hastalık
Pelvik inflamatuar hastalık (PID), yumurtalıklar (overler), fallop tüpleri, rahim ve bunların etrafındaki yumuşak dokulardaki enfeksiyondur. Vajinadan veya serviksten gelen bakteriler rahime (uterus) ulaştığında PID ortaya çıkabilmektedir.
PID genellikle gonore veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara bağlı olarak gelişebilmektedir. Kadın hastalar anormal vajinal akıntı ve kanama dâhil olmak üzere pelvik ağrı ile birlikte başka belirtilerde yaşayabilmektedir.
Ayrıca PID kadınların kısırlık riskini artırmaktadır. Bu hastalık nedeniyle 8 kadından 1’inin hamile kalmakta da sorun yaşadığını tespit edilmiştir. Doktorunuz bakteriyel enfeksiyon için antibiyotik tedavisine başlayabilmektedir. Ancak geç kalınmış tedavilerin ciddi sorunlara neden olabileceği unutulmamalıdır.
Huzursuz Bağırsak Sendromuna Bağlı Pelvik Ağrı
İrritabl bağırsak sendromu (IBS); kabızlık, ishal, şişkinlik ve pelvik ağrısı gibi belirtilere neden olan bir bağırsak bozukluğudur.
İrritabl bağırsak sendromunun belirtileri, özellikle bağırsak hareketinden sonra zamanla artma ve kaybolma eğilimindedir. IBS’nin tedavisi yoktur. Bu nedenle tedavisinde; diyet, stres seviyesinin kontrolü ve ilaçlar ile belirtilerin yönetilmesine odaklanılmaktadır.
Böbrek Taşları
İdrar yollarındaki taşlar, vücudun idrarla atmakta zorlandığı kalsiyum, tuz ve minerallerden oluşmaktadır. Bu mineraller, mesanede veya böbreklerde birikebilir ve genellikle pelvis veya belde ağrıya neden olan kristaller oluşturabilir. Taşlar ayrıca idrarın rengini değiştirerek pembe veya kırmızımsı kanlı görünümlü bir hale getirebilmektedir.
Bazı böbrek taşları tedavi gerektirmemektedir. Ancak böbrek taşını/taşlarını düşürmek ağrılı olabilir. Doktorunuz taşları kırmak için ilaç tedavisi, şok dalga uygulaması veya ameliyat önerebilmektedir.
Pelvik Tümörler
Üreme sistemi, idrar yolu veya gastrointestinal sistemdeki kötü huylu bir büyüme, pelvisteki ağrının nedeni olabilmektedir. Ayrıca tümör, göründüğü yere bağlı olarak başka belirtiler de gösterebilmektedir.
Doktorunuz, bir tümörden şüpheleniyorsa tümörü tanımlamak için kan tahlilleri ve detaylı radyolojik tetkikler yaptırıp, kapsamlı bir değerlendirme ile sorunu teşhis ettikten sonra sizler için uygun tedavi seçeneklerini önerecektir.
Pelvik Ağrı Nasıl Tedavi Edilir?
Pelvik ağrının tedavisi, ağrının nedeni, yoğunluğu ve sıklığı gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak doktorunuz tarafından belirlenmektedir. Yaygın pelvik ağrı tedavileri ise şunlardır:
- Fizik tedavi
- Hormon tedavileri
- Ağrı kesiciler
- Antibiyotikler (enfeksiyon varsa)
- Kegel egzersizleri
- Gevşeme terapileri
- Tetik nokta enjeksiyonları
- Botoks enjeksiyonları
- Ameliyat: Kalça kireçlenmesi ve pelvis kırıklarının tedavisinde cerrahi tedavi gerekli görülebilmektedir.
- Antidepresanlar: Depresyonda olmasanız dahi, bu ilaçlar ağrılarınız için yardımcı olabilmektedir.
Eğer sizde pelvik ağrısı yaşıyorsanız, bu durumun bir kas-iskelet rahatsızlığından mı yoksa ağrıya neden olabilecek farklı bir sorundan mı kaynaklandığının belirlenmesi için bir Ortopedi ve Travmatoloji veya Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümüne başvurup muayene olmanız gerekmektedir.
Unutmayın ki, leğen kemiğinde aniden oluşan şiddetli ve iki haftadan uzun süren pelvik ağrıların nedeni ciddi bir hastalığın habercisi olabilir. Sizler de belirtilerin erken dönemde farkına vararak tedavi sürecinize başlayabilir ve ileride oluşabilecek ciddi sorunların önüne geçebilirsiniz. Pelvik ağrısına neden olan rahatsızlıkların tanı ve tedavisinde alanında uzman doktorlarımızdan destek almak için bizlerle iletişime geçebilir; merak ettiğinizi soruları sosyal medya hesaplarımızdan bizlere iletebilirsiniz.
