Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler

Diz protezi ameliyatı, diz kireçlenmesi tedavisinde uzun vadede en başarılı ve güvenilir tedavi yöntemidir. Özellikle son yıllarda diz protezi ameliyatında kullanılan cerrahi tekniklerdeki gelişmeler, yeni protez tasarımları ve robotik diz protezi gibi yeni nesil teknolojiler ameliyat sonrası hasta memnuniyetini önemli ölçüde arttırmaktadır. Diz protezi ameliyatlarındaki bu gelişmeler sayesinde hastaların hastanede kalış süresi kısalmakta, hastalar daha hızlı ve ağrısız iyileşme süreci geçirmekte ve hareket özgürlüklerini geri kazanmaktadırlar.

Ancak, diz protezi ameliyatından başarılı sonuçlar elde etmek için cerrahi teknik, protez malzemesi ve doktor tecrübesinin önemli olduğu kadar hastanın da ameliyat sonrası yapılması gerekenleri yerine getirmesi son derece önemlidir. Doktorunuzun önerilerine uymak, ağrı kesici ilaçları düzenli kullanmak, baston veya yürüteç gibi yardımcı cihazları gereken süre boyunca kullanmak, diz protezi ameliyatı sonrası yapılması gereken egzersizleri ve fizik tedavi programını düzenli uygulamak başarılı bir iyileşmenin anahtarıdır.

İçindekiler:

• Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Fizik Tedavi ve Egzersizin Önemi
• Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersiz Önerileri
• Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler: Ameliyat Sonrası İlk Günler
• Diz Protez Ameliyatı Sonrası Evde Yapabileceğiniz Egzersizler
• Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler: 2. Hafta
• Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler: 2-3 hafta
• Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler: 4. hafta
• Egzersiz Sonrası Diz Ağrısı ve Şişlik İçin Ne Yapılabilir?
• Diz Protezi Ameliyatından Sonra Dikkat Edilmesi Gereken Aktiviteler

Diz protezi ameliyatı sonrası iyileşme ve günlük hareketlerinize kademeli olarak dönmek genellikle 6-12 haftalık bir süreç gerektirir. Bu süreçte, dize güç ve hareketlilik kazandırarak aktif hayatınıza geri dönebilmek için diz protezi ameliyatı sonrası fizik tedavi ve egzersiz programına özveriyle uyulması gerekir.  

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Fizik Tedavi ve Egzersizin Önemi

Diz protezi ameliyatı sonrası fizik tedavi ve egzersizler ameliyat sonrası iyileşme sürecini iyi yönetmenize, dizinize güç, hareket ve esneklik kazandırmaya, böylece diz protezinden beklentilerinizi karşılamaya yardımcı olan en önemli faktörlerden biridir.

Diz protezi ameliyatı sonrası yatağınızda uyandığınız ilk andan itibaren rehabilitasyon süreci başlamaktadır. Hastanede kaldığınız süre boyunca ve eve taburcu olduktan sonra her gün düzenli olarak yapmanız gereken egzersizler olacaktır. Yapılan çalışmalar, diz protezi ameliyatından sonraki ilk 24 saat içinde rehabilitasyona başlamanın ağrı kontrolü sağlayarak erken iyileşmeye katkısı olduğunu göstermiştir.

Diz protezi ameliyatı sonrası uygulanan fizik tedavi ve egzersiz programları

• Kas esnekliğini ve gücünü artırarak diz protezi sonrası yeni dizinizin ve sağlıklı eklemlerin korunmasına yardımcı olur.
• Diz ekleminin hareket açıklığında artış sağlar, yani dizinizi kıvırma ölçünüzü geliştirir.
• Kan akışını artırarak iyileşmeyi destekler.
• Stresin azaltılmasına yardımcı olur.

Ameliyat sonrası iyileşme süreci motivasyon ve sabır gerektirmektedir. Diz protezi ameliyatı sonrası yapılması gereken egzersizler ağrı yaşama endişesiyle birçok hastaya önce zor gelebilir. Ancak, ağrıyı kontrol altına almak ve tam iyileşme için egzersizlerin anahtar nokta olduğu unutulmamalıdır.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersiz Önerileri

Diz protezi ameliyatı sonrası yapılması gereken egzersizler fizyoterapistiniz tarafından size gösterilerek ameliyat sonrası fizik tedavi programınız belirlenecektir. Aşağıda belirtilen egzersiz önerileri ise diz gücünüzü kazanmaya, hareket yeteneğinizi arttırmaya ve iyileşme sürecine katkı sağlamaya yardımcı olabilir. Ancak, herhangi bir aktivite ve egzersizi yapmadan önce doktorunuza veya fizyoterapistinize danışmayı ihmal etmeyin.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler: Ameliyat Sonrası İlk Günler

Diz protezi ameliyatı sonrası hastanede yatağınızda yapabileceğiniz bazı egzersizler vardır. Bu egzersizlerin gün boyunca birkaç defa tekrar edilerek yapılması bacaklarda kan akışını arttırarak ameliyat sonrası kan pıhtısı ve akciğerle ilgili sorun yaşama riskini azaltır. Tüm egzersizlerin günde 3 veya 4 defa yapılması gerekir.

Nefes egzersizi

Diz protezi ameliyatı sonrası yapılması gereken egzersizlerden biri nefes egzersizidir. Bu egzersiz için; burundan derin bir nefes alın ve 2-3 saniye boyunca nefesinizi tutun. Daha sonra ağızdan nefes verin. Toplamda 10-12 kez derin nefes alarak bu egzersizi gün boyu aralıklarla yapabilirsiniz. 

Kan dolaşımı için egzersiz

Ayak bileklerinizi ileri-geri ve her iki yöne daireler çizerek hareket ettirin. Her hareketi en az 20 kez tekrar etmeye çalışın. Bu hareket bacaklarınızdaki kan akışının artmasına yardımcı olacaktır.

Germe egzersizi (statik kuadriseps)

Bacağınız düz konumda olacak şekilde oturabilir veya uzanabilirsiniz. Dizinizi yatağa doğru iterek ayak parmaklarınızı kendinize doğru çekin ve uyluk kaslarınızı germeye çalışın. 10’a kadar saydıktan sonra dizinizi serbest bırakabilirsiniz. Bu hareketi 10 kez tekrarlayın.

Düz bacak kaldırma egzersizi

Bacağınız düz konumda olacak şekilde oturabilir veya uzanabilirsiniz. Önceki egzersizde olduğu gibi uyluk kaslarınızı gerin ve ardından bacağınızı yataktan yaklaşık 5 cm yukarı kaldırın. 10’a kadar saydıktan sonra bacağınızı indirin. Hareketi 10 kez tekrarlayın.

Hareketi yaparken bacağınızı tam olarak kaldıramasanız bile egzersizi yapmaya çalışın. (Bu egzersiz ameliyat sonrası ilk günler kısmında çarşaf ya da egzersiz lastiği yardımı ile yapılabilir). Diz protez ameliyatı sonrası bu egzersiz diz kaslarınızı güçlendirmeye yardımcı olacaktır.

Statik Hamstring Egzersizi (İzometrik Hamstrging)

Bacağınız düz konumda olacak şekilde oturabilir veya uzanabilirsiniz. Uyluğunuzun arkasındaki kasları sıkarak, topuğunuzu yatağa doğru çekin ve 10’a kadar sayın. Hareketi 10 kez tekrarlamaya çalışın.

Kalça egzersizi

Kalça kaslarınızı kasın ve 10’a kadar sayın. Ardından kaslarınızı gevşetin. Bu hareketi 10 kez tekrar edin.

Diz kıvırma egzersizi

Diz protezi ameliyatı sonrası yapılması gereken egzersizlerden biri de diz esnekliğini sağlayacak egzersizlerdir. Bu hareket için sırtınızı destekleyecek şekilde oturabilir veya düz uzanabilirsiniz. Dizinizi kendinize doğru kıvırarak çekin, ardından yavaşça indirin. Egzersizi yapmakta zorlanıyorsanız, ayağınızın daha kolay kayması için tepsi gibi yardımcı bir eşya kullanabilirsiniz. Bu hareketi 10 kez tekrar edin.

Diz protez ameliyatı sonrası bu egzersiz dizinizde hareket açıklığının artmasına yardımcı olacaktır.

Diz Protez Ameliyatı Sonrası Evde Yapabileceğiniz Egzersizler

Diz protezi ameliyatından sonra hastaneden taburcu olmadan önce doktorunuz ve fizyoterapistiniz birlikte fizik tedavi programınızı planlar. Fizik tedavi programına mümkün olduğu kadar erken başlamak ve düzenli olarak devam etmek önemlidir.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler: 2. Hafta

Oturarak diz kıvırma egzersizi

Oturur pozisyonda ameliyat olan bacağınızı mümkün olduğunca kıvırmaya çalışın. Diğer bacağınızı ameliyatlı bacağınızın önüne uzatarak hafifçe bastırın ve ameliyatlı bacağınızı biraz daha bükmeyi deneyin. 2-3 saniye bekledikten sonra dizinizi tekrar normal konuma geri getirin. Hareketi 10 kez tekrarlayın.

Destek ile diz kıvırma egzersizi

Bir sandalyeye oturarak dizinizi mümkün olduğunca kıvırmaya çalışın. Yardım alabileceğiniz biri varsa ayağını sizin tam önünüze koyarak destek olmasını isteyin veya sandalyenizi duvarın önüne koyarak duvardan destek alın. Sandalyede kendinizi hafifçe öne doğru kaydırın. Böylece dizinizin daha fazla bükülmesini sağlayacaksınız. Hareketi 10 kez tekrarlayın. Bu egzersizi 3.hafta yapmak tavsiye edilir.

Diz esnetme egzersizi

Diz protezi ameliyatı sonrası dizin arkasındaki kaslar gergin olduğu için dizinizi tam olarak düzeltmede zorluk çekiyorsanız bu egzersizi deneyebilirsiniz.

Sandalyeye oturarak ameliyat olan bacağınızı bir tabure veya sandalye üzerine uzatın. Eliniz ile dizinizi hafifçe aşağı bastırın. Dizinizde zorlanma hissedene kadar veya 15-20 saniye boyunca bu hareketi yavaşça yapabilirsiniz. Hareketi 3 defa tekrarlayın.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler: 2-3 Hafta

Diz protezi ameliyatından 2 hafta sonra bir bastonla veya desteksiz olarak evde rahatça yürüyebilir duruma gelirsiniz ve dışarıda da kontrollü olarak yürüyüşlere başlayabilirsiniz. Öncelikle birkaç dakikalık kısa yürüyüşlere başlamanız ve ardından kademeli olarak yürüdüğünüz mesafeyi arttırmanız önerilir. Bu süreçte basamak veya hafif yüksek zeminlere inip-çıkma hareketlerine dikkat edilmesi gerekir.

Merdiven çıkma egzersizi

Merdiven çıkma egzersizinde öncelikle ameliyatlı bacağınızı alt basamağa yerleştirin. Korkuluktan destek alın, ağırlığınızı hafifçe ameliyatlı bacağınıza vermeye çalışarak diğer ayağınızı basamağa koyun. Sağlam ayağınızı tekrar yere indirin. Bu hareketi 10 kez tekrarlayın.

Önemli Not: Bu egzersizi yaparken düşme riski yaşayabilirsiniz. Bu nedenle, bu egzersizin sizi koruyabilecek birinin yakınında yapılması önerilir.

Merdiven inme egzersizi

Merdivenlerden aşağı yöne bakacak şekilde en alt basamakta durun. Korkuluktan destek alarak sağlam bacağınızı yere indirmeye çalışın ve tekrar geri kaldırın. Hareketi 10 kez tekrarlayabilirsiniz.

Önemli Not: Bu egzersizi yaparken düşme riski yaşayabilirsiniz. Bu nedenle, bu egzersizin sizi koruyabilecek birinin yakınında yapılması önerilir.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Egzersizler: 4. Hafta

Diz protezi ameliyatından sonra destek olmadan yürümek için dengenizin de iyi olması gerekir. Aşağıdaki egzersizi diz protezi ameliyatından sonra dengenizi geliştirmek için deneyebilirsiniz.

Sağlam bir yere tutunarak ayakta durun ve iki ayağınızı birleştirin. Yavaşça bir elinizi bıraktıktan sonra kendinizi dengede hissettiğinizde diğer elinizi de bırakın ve 10-15 saniye boyunca desteksiz durmaya çalışın. Bu hareketi 10 kez tekrar edin. Hareketi daha kolay yapmaya başladığınızda gözleriniz kapalı olarak yapmayı deneyebilirsiniz.

Diz protezi ameliyatından sonra diz gücünü ve hareket hızını artırmak içinse aşağıdaki egzersizi deneyebilirsiniz.

Bir sandalyede oturarak ameliyat olan bacağınızın altına bir top yerleştirin. Topu küçük daireler çizerek saat yönünde 10 kez yuvarlamaya çalışın. Ardından aynı hareketi ters yöne doğru yapın. Egzersizi uygulamak sizin için kolaylaştıkça daha büyük daireler çizerek hareketi tekrarlayabilirsiniz.

Diz protezi ameliyatından 1 ay sonra günlük aktivitelerinizin çoğuna ve işinize dönmüş olabilirsiniz. Bu süreç içinde diz gücünü ve diz ekleminin hareket aralığını geliştirmek için egzersizlere devam etmeniz önemlidir. 

Diz protezi ameliyatından sonra fizik tedavi ve egzersizlere düzenli olarak devam etmeniz durumunda 3-6 ay sonra normal olarak merdiven çıkmak da dahil hemen hemen tüm günlük işlerinize geri dönebilirsiniz. Bu süreçte ilaç kullanımından egzersiz programınıza kadar tüm aşamalarda doktorunuzun ve fizyoterapistinizin önerilerine uymanın iyileşme sürecini kolaylaştıracağını unutmayınız.

Egzersiz Sonrası Diz Ağrısı ve Şişlik İçin Ne Yapılabilir?

Diz protezi ameliyatı sonrası fizik tedavi ve egzersizler kısa süre içinde kendi başınıza ayağa kalkmanıza, giyinmenize, yürümenize ve günlük aktivitelerinize ağrısız şekilde dönmenize yardımcı olacaktır. Bu süreçte egzersizden hemen sonra diz ağrısı veya şişlik yaşamanız normaldir. Diz ağrısı nedeniyle egzersiz ve fizik tedavi programınızı yarım bırakmanız iyileşme sürecinizi yavaşlatarak ağrılarınızın artmasına neden olabilir. Ağrılarınız arttığında ise egzersizlere devam etmeniz daha da zorlaşacaktır. Bu olumsuz döngüden kaçınmak için ameliyat sonrası ilk andan itibaren egzersizlere önem vermeniz gerekir.

Egzersiz sonrası diz ağrınızı kontrol etmek için doktorunuzun önerdiği ağrı kesici ilaçları kullanabilirsiniz. Bacağınıza havluya sarılı buz paketi yardımıyla soğuk uygulaması yaparak da ağrınızı rahatlatabilirsiniz.

Diz Protezi Ameliyatından Sonra Dikkat Edilmesi Gereken Aktiviteler

Diz protezi ameliyatından sonra genellikle 3-6 ay içinde günlük aktivitelerinize geri dönüş sağlayarak yürüyüş, yüzme, bisiklete binme, dans, yoga gibi dize ağır yük binmesine yol açmayan sporlara geri dönebilirsiniz. Ancak, koşma, zıplama, hızla yön değiştirilmesi gereken sporlar veya yakın temas içeren yüksek etkili sporlardan (futbol, basketbol gibi) kaçınılması gerekir.

Diz protezi ameliyatından sonra iyileşme sürecinde dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli konu ise düşme riskidir. Herhangi bir kaza veya düşme proteze zarar vererek iyileşme sürecini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle diz protezi ameliyatı sonrası egzersiz yaparken düşme riskini ortadan kaldıracak önlemler almayı ihmal etmeyin.

Diz protezi ameliyatından sonra uzun süre hareketsiz kalmak da özellikle ameliyattan sonraki ilk 2 haftalık sürede kan pıhtılaşması riskini artırabilir. Uzun süre hareketsiz kalmamaya, düzenli egzersiz ve yürüyüşlere özen gösterin.

Diz protezi ameliyatı sonrası herkesin iyileşme sürecinin farklı olacağı unutulmamalıdır. Genel sağlık durumunuz, ameliyat tekniği, kullanılan protez, ameliyat sonrası yaşam tarzınız, fizik tedavi ve egzersiz takibiniz gibi birçok faktör ameliyat sonuçlarında etkili olabilir.

Diz protezi ameliyatı hakkında soru ve sorunlarınızı paylaşmak ve daha ayrıntılı bilgi için Op. Dr. Kayhan Turan ve uzman ekibine ulaşabilirsiniz.