Menisektomi

Menisküs yırtıkları en yaygın ortopedik sorunlardan biri olup yırtığın şekline, yerine ve şiddetine göre tedavi seçeneğine karar verilir.

Ameliyat dışı tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda veya menisküs hasarının tamiri mümkün olmadığında yırtık menisküs parçasının çıkarıldığı menisektomi ameliyatı tercih edilmektedir.  Menisektomi ameliyatı açık ameliyat veya artroskopik cerrahi yöntemi ile uygulanabilir.

İçindekiler:

• Menisektomi Nedir?
• Menisektomi türleri nelerdir?
• Artroskopik menisektomi nedir?
• Menisektomi tedavi süreci
• Menisektomi sonrası olası komplikasyonlar

Menisektomi Nedir?

Menisektomi, dizde menisküs yaralanmalarında yırtık olan menisküs parçasının tamamının veya bir kısmının çıkarıldığı cerrahi işlemdir. Menisküs yırtıkları diz ekleminin en yaygın yaralanmalarından biri olup hasarlı menisküs dokusunun tamiri mümkün olmadığı durumlarda menisektomi ameliyatı tercih edilmektedir. Sadece hasarlı menisküs parçasının çıkarıldığı ameliyatlar parsiyel menisektomi, menisküsün tamamının cerrahi olarak çıkarılması ise total menisektomi olarak adlandırılır.

Menisküs, diz ekleminde koruyucu bariyer olarak görev yapan içte ve dışta olmak üzere 2 adet bulunan, C şeklinde kıkırdağımsı yapıdır. Diz ekleminin dış kenarına yakın olan lateral menisküs ve iç kenara yakın olan medial menisküs dizin birçok işlevine yardımcı olur. Menisküsler; diz eklemine binen yükü daha geniş bir alana dağıtarak eklem kıkırdağını yüksek basınçtan korur, diz ekleminde uyum ve stabilite sağlar, dizde şok emici görev görür ve yastıklama sağlayarak diz ekleminin işlevine yardımcı olur. Ani dönme ve bükme hareketleri, dizi zorlayan hareketler ve dize alınan darbeler menisküste hasara ve menisküs yırtıklarına neden olabilir.  Dizde ağrı, şişlik, sertlik ve hassasiyet, dizi uzatmada zorluk, dizde kilitlenme hissi menisküs yırtığı belirtileri arasındadır.

Menisküs yırtığının yeri, şekli ve şiddetine bağlı olarak hastanın yaşı, genel sağlık durumu, şikayetleri ve aktivite seviyesine göre ameliyat ve ameliyat dışı tedavi seçenekleri değerlendirilir. Bazı durumlarda yırtık menisküs dikilerek onarılırken menisküs tamirinin mümkün olmadığı yırtıklar ise menisektomi ameliyatı gerektirir.

Günümüzde, menisküsün yapısı, işlevi ve biyolojisinin daha iyi anlaşılmasıyla birlikte menisküs onarım teknikleri ve yeni cerrahi yöntemler geliştirilmiştir. Menisküs yırtığının şiddetine göre mümkünse, menisküsün tamamının çıkarıldığı total menisektomi yerine sadece hasarlı menisküs parçasının kapalı ameliyat yöntemiyle çıkarıldığı artroskopik parsiyel menisektomi tercih edilmektedir.

Menisektomi tedavi sürecinde desteksiz yürüyene kadar koltuk değneklerine veya baston gibi yardımcı cihazlara ihtiyaç duyulabilir. Menisektomi ameliyatı sonrası iyileşme fizik tedavi ve egzersizlerin düzenli takibine büyük ölçüde bağlıdır. Uygun bir fizik tedavi programı ile artroskopik menisektomi sonrası hastalar 2-4 hafta sonra normal aktivitelere, 4-6 hafta sonra dize fazla yük binmesine neden olmayacak spor aktivitelerine geri dönebilmektedir.

Menisektomi türleri nelerdir?

Menisektomi türleri cerrahi olarak çıkarılan menisküs parçasına göre parsiyel menisektomi, subtotal menisektomi ve total menisektomidir. Parsiyel menisektomide menisküs dokusu mümkün olduğunca korunmaya çalışılır ve yırtık menisküsün bir parçası çıkarılır. Subtotal menisektomi, genellikle tedavide geç kalınmış menisküs yırtıklarında menisküsün büyük bir bölümünün çıkarıldığı işlemdir. Total menisektomide ise menisküsün tamamı çıkarılmaktadır. Çoğu durumda, eklem kıkırdağını olabildiğince korumak için mümkünse parsiyel menisektomi tercih edilmektedir. Menisküs, diz eklemindeki stresi azaltarak eklemde stabilite sağladığı için tüm menisküsün çıkarılması, uzun vadede osteoartrit (kireçlenme) riskini arttırır.

Menisektomi ameliyatları açık cerrahi veya artroskopik cerrahi olmak üzere iki yöntemle uygulanabilir. Tarihi bir yöntem olan ve artık sık uygulanmayan açık ameliyat yöntemiyle yapılan menisektomide, dizde kapalı yönteme göre daha büyük kesi yapılarak diz eklemi açığa çıkarılır. Menisküsün hasarlı bölümü veya tamamı çıkarıldıktan sonra kesi dikilerek ameliyat tamamlanır. Açık menisektomi yöntemi ameliyattan sonra hastane yatışı gerektirebilir. Artroskopik cerrahi ile yapılan menisektomi ameliyatı ise milimetrik kesilerle ve küçük cerrahi aletlerle eklemin içini görmeyi ve hasarı onarmayı sağlayan kapalı ameliyat yöntemidir. Artroskopik menisektomide daha küçük kesiler yapılır ve hastalar ameliyat sonrası daha hızlı ve ağrısız iyileşme süreci yaşayabilirler.  Artroskopik cerrahi daha az kas ve doku hasarına neden olduğundan ve daha hızlı iyileşme sağladığından sıklıkla tercih edilmektedir. Ancak bazı durumlarda menisküs yırtığının şekli, yeri veya şiddeti açık cerrahi gerektirebilir.

Artroskopik menisektomi nedir?

Artroskopik menisektomi, diz eklemi yakınında küçük kesiler yapılarak artroskop denilen ince bir tüp şeklinde kamera ve küçük cerrahi aletlerin kullanıldığı kapalı menisektomi ameliyatı yöntemidir. Artroskopik cerrahi, belden aşağısının uyuşturulduğu spinal anestezi veya genel anestezi kullanılarak yapılabilir. Artroskopik menisektomide, dizde yapılan milimetrik kesilerden artroskop ve diğer cerrahi aletler ile diz eklemine ulaşılarak eklemin yapısı ve menisküsteki hasar görüntülenir. Menisküs yırtığı bulunarak yırtık menisküs parçası (parsiyel menisektomi) veya tüm menisküs (total menisektomi) çıkarılır. Uygulama tamamlandıktan sonra kesiler dikişle veya cerrahi bandajla kapatılır.

Artroskopik cerrahi ile yapılan menisektomi ameliyatında daha küçük kesiler yapılmakta, sağlıklı dokular ve yumuşak dokular olabildiğince korunmaktadır, böylece ameliyat sonrası iyileşme ve günlük aktivitelere dönüş daha hızlı gerçekleşmektedir. Artroskopik menisektomi sonrası hastalar genellikle aynı gün taburcu olmaktadır.

Menisektomi tedavi süreci

Menisektomi tedavi süreci ve ameliyat sonrası iyileşme yapılan ameliyatın türüne, menisküs yırtığının şiddetine, hastanın genel sağlık durumu ve aktivite düzeyine göre değişiklik gösterir. Artroskopik menisektomi ameliyatından sonra genellikle birkaç gün içinde hastalar diz üzerine ağırlık vermeye başlayabilir ve 2-4 hafta sonra normal aktivitelerine dönebilir. Ortopedi doktoru, daha yoğun aktivitelere ne zaman başlanması gerektiği hakkında hastalara bilgi verir.

Ameliyattan sonra yaklaşık bir hafta boyunca dizde ağrı ve şişlik olması normaldir. Ağrıyı ve şişliği azaltmak için ağrı kesici ilaçlar ve günde birkaç kez buz uygulaması önerilebilir. Tedavi sürecinde diz eklemindeki yükü azaltmak için genellikle koltuk değneği gibi yardımcı ekipmanlar kullanılması gerekir.

Menisektomi tedavi sürecinin başarılı olması için ameliyat sonrası fizik tedavi ve egzersizleri düzenli uygulamak önemlidir. Fizik tedavi diz etrafındaki kasların güçlenmesine ve dizin hareket açıklığını iyileştirmeye yardımcı olmaktadır.

Menisektomi oldukça güvenilir bir yöntem olmakla birlikte her cerrahi işlemde olduğu gibi nadir de olsa menisektomi sonrası olası komplikasyonlar riskleri bulunabilir.

Menisektomi sonrası olası komplikasyonlar:

• Enfeksiyon
• Aşırı kanama
• Kan pıhtısı oluşumu
• Anestezi ilacının yan etkileri
• Sinir hasarı
• Total menisektomi sonrası uzun dönemde osteoartrit (kireçlenme) riski