Diz protezi veya kalça protezi ameliyatı, birçok kişi için korkutucu olabilir. Bazı hastalar bu yüzden eklem protezi ameliyatlarını erteleyebilir ve şiddetli ağrılarla yaşamak zorunda kalabilirler. Ancak korkular genellikle doğru ve yeterli bilgiye sahip olmamaktan veya yanıltıcı söylemlerden kaynaklanır.
Doğru bilgilere sahip olmak ve gerekli hazırlıkları yapmak, bu endişeleri aşmanın önemli bir adımıdır. Süreç hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olarak ve uygun yönergeleri takip ederek kendinize olan güveninizi artırabilirsiniz.
Ameliyat öncesinde duygusal, zihinsel ve fiziksel olarak bir hazırlık yapmanız çok önemlidir. Bu hazırlıkları doğru şekilde yaptığınızda protez ameliyatınızın başarı oranını artırabilirken aynı zamanda ameliyat sonrası iyileşme süreciniz kolaylaşacaktır. Eklem protezi ameliyatından önce dikkat etmeniz gerekenleri öğrenmek için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.
İçindekiler:
- Ameliyattan Önce Öğrenmeniz Gerekenler
- Ameliyat Öncesi Sağlık Kontrolü
- Sağlık Durumunun Kontrol Altına Alınması
- Ameliyat Öncesi İlaç ve Takviye Kullanımı
- Ev Hazırlıkları
- Son Hazırlıklar: Ameliyattan Bir Gün Önce
Ameliyattan Önce Öğrenmeniz Gerekenler
Protez ameliyatına hazırlık, öncelikle süreç hakkında detaylı bilgi sahibi olmakla başlar. Ameliyat öncesi hazırlıklardan ameliyat sonrası iyileşme sürecine kadar her aşamayı anlamak, kararınız konusunda kendinizi daha emin hissetmenize yardımcı olur.
Kalça protezi veya diz protezi ameliyatı öncesinde, detaylı bilgi edinmek için zaman ayırın. Bunun için doktorunuzla endişelerinizi veya sorularınızı paylaşın ve güvenilir kaynaklara başvurarak doğru bilgiye ulaşın. Bu sayede bu süreçte nelerle karşılaşabileceğinizi ve ameliyata nasıl hazırlanmanız gerektiğini anlayabilirsiniz.
Diz protezi veya kalça protezi hakkında doktorunuza sorabileceğiniz bazı sorular aşağıda sıralanmıştır:
- Ameliyat olmazsam (veya ertelesem) kısa ve uzun vadeli riskler nelerdir?
- Önerilen ameliyatın başarı oranı nedir?
- Ameliyat sonrası herhangi bir komplikasyon gelişebilir mi?
- Protez ameliyatı riskleri nelerdir?
- Hangi cerrahi yöntem kullanılacak ve bu yöntem, sonucu nasıl etkiler?
- Diz protez ameliyatı kaç saat sürer? / Kalça protezi ameliyatı kaç saat sürer?
- Ameliyat sonrası hastanede ne kadar kalacağım?
- Kalça ve diz protezinden sonra dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
- Diz ve kalça protezi iyileşme sürecinde hangi belirtilere karşı dikkatli olmalıyım?
- Ameliyattan sonra herhangi bir sorun yaşadığımda kiminle iletişime geçmeliyim?
Yukarıda, diz ve kalça protezi ameliyatı öncesinde hastaların en çok merak ettiği sorular yer almaktadır. Ancak merak edilen sorular kişiden kişiye değişebilir. Ayrıca bazı soruların yanıtları, sağlık durumunuza göre farklılık gösterebilir. Bu nedenle, kendi durumunuza özel en doğru cevapları almak için doktorunuzla iletişim kurmaktan çekinmeyin.
Ameliyat Öncesi Sağlık Kontrolü
Protez ameliyatı, planlı bir cerrahi işlemdir (elektif ameliyat). Yani aciliyet gerektirmez. Aciliyet gerektirmediği için çoğu zaman birkaç hafta hatta ay öncesinden planlanabilir. Böylece ameliyattan önce sağlık durumunuzu uygun şekilde hazırlayabilirsiniz.
Eğer diyabet (şeker hastalığı), yüksek tansiyon veya hipotiroid gibi kronik bir hastalığınız varsa kontrol altına alınması için ek tedaviler uygulanabilir. Bu sayede diz veya kalça protezi ameliyatı sonrası ortaya çıkabilecek komplikasyon riski azaltılabilir. Ameliyata fiziksel olarak hazır olmak, operasyonun başarılı geçme şansını artırır.
Ameliyat Öncesi Tıbbi Değerlendirme
Diz protezi veya kalça protezi ameliyatının size uygun olup olmadığına karar verilirken birçok etken değerlendirilir. Ameliyattan önceki 30 gün içinde bazı testler ve muayeneler planlanır. Diz veya kalça protezi ameliyatından önce genellikle şu değerlendirmeler uygulanır:
- Tıbbi geçmişinizin incelenmesi
- Fiziki muayene
- Kan testleri
- Efor testi
- Elektrokardiyogram (EKG)
- Ekokardiyogram (EKO)
- Kalp sintigrafisi (miyokard sintigrafisi)
- Röntgen ve diğer görüntüleme yöntemleri
- İdrar analizi
Doktor tarafından kontrol edilen sonuçlar, vücudunuzun ameliyata hazır olup olmadığını ve dikkat edilmesi gereken durumları gösterir. Ayrıca ameliyattan önce doktorunuzla paylaşmanız gereken önemli detaylar şunlardır:
- Geçmişte aldığınız tıbbi tavsiyeler ve tedaviler (örneğin; kanser tedavisi)
- Beslenmeyle ilgili kısıtlamalarınız veya alerjileriniz
- Kronik hastalıklarınız ve önceden geçirdiğiniz rahatsızlıklar
- Kullandığınız ilaçlar ve takviyeler
- Gittiğiniz doktorlar ve sağlık uzmanları
- Önceden girdiğiniz ameliyatlar
- Sigara ve alkol kullanımınız
Sağlığınızla ilgili bütün durumları doktorunuzla paylaşmanız, büyük önem taşımaktadır. Böylece gerekli önlemler zamanında alınabilir ve birçok riskin önüne geçilebilir. Ayrıca bu bilgiler ışığında kalça protezi veya diz protezi sonrası iyileşme süreciniz de daha kontrollü yönetilir.
Sağlık Durumunun Kontrol Altına Alınması
Bazı hastalarda aynı anda birden fazla sağlık sorunu bulunabilir. Bu durumlardan bazıları kronik olabilir ve düzenli olarak kontrol altında tutulması gerekir. Özellikle eklem protezi ameliyatı olmanız gerekiyorsa aşağıdaki hastalıklara dikkatle yaklaşmalısınız.
Diyabet (Şeker Hastalığı)
Diyabet hastasıysanız, ameliyat öncesinde kan şekerinizi nasıl kontrol altına alacağınız konusunda doktorunuzla görüşmelisiniz. Kontrol altına alınmayan diyabet, ameliyat yaranızın iyileşmesini yavaşlatabilir. Ayrıca enfeksiyon, böbrek ve kalp sorunları açısından yüksek bir risk doğurabilir.
Anemi (Kansızlık)
Anemi, ameliyat sırasında kalp ve yara komplikasyonları riskini artırabilir. Bu nedenle, ameliyattan önce kırmızı kan hücresi sayımınız kontrol edilmelidir. Eğer sayı düşükse, doktorunuz ameliyattan önce kırmızı kan hücresi seviyenizi artırmak için sizi yönlendirecektir. Ayrıca diz kalça veya diz protezi sonrası gelişebilecek anemiyle ilgili de doktorunuzla görüşmelisiniz.
Varis, Bacak Şişliği ve Kan Pıhtıları
Ameliyat sonrası hareketsizlik, bacaklarınızda kan pıhtısı oluşma riskini artırır. Kan pıhtıları, diz veya kalça protezi sonrası ağrı ve bacak şişliğine yol açabilir. Hatta akciğerler başta olmak üzere vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir.
Sizde veya ailenizde kan pıhtılaşması, varis ve bacak şişliği sorunu varsa bunları cerrahınıza mutlaka bildirmeniz gerekir. Bazı ameliyatlarda, kan pıhtılaşmasını önlemeye yardımcı olmak için kan sulandırıcı ilaçlar veya bacaklarınız için kompresyon cihazları kullanılabilir.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon)
Yüksek tansiyonunuz varsa, cerrahınızla ve birinci basamak hekiminizle ilaçlarınız hakkında konuşmalısınız. Ameliyatınızdan önceki günlerde kan basıncınızı birkaç kez kontrol ettirmelisiniz. Tansiyonunuz, ameliyat gününe kadar ilaçlarla kontrol altında alınmalıdır. Eğer kontrol altına alınamazsa ameliyatınız ertelenebilir.
Kalp Hastalıkları
Protezi ameliyatı öncesinde kalp hastalıklarının kontrol altında olması gerekir. Cerrahınız, kalp sağlığınızı değerlendirmek için efor testi, kalp ultrasonu (ekokardiyografi) veya kalp sintigrafisi isteyebilir. Özellikle koroner arter hastalığı, ritim bozukluğu olanlar, geçmişte kalp krizi geçirmiş veya kalp krizi riski yüksek olan kişiler, bu testleri yaptırmalıdır.
Risk bulunması durumunda, protez kalça ve protez diz ameliyatı ertelenip önce kalp rahatsızlığınız için tedavi başlatılabilir.
Osteoporoz (Kemik Erimesi)
Kemik erimesi, eklem protezi ameliyatı olacak hastalar için önemli bir sorundur. Cerrahınız kemik erimesinin olup olmadığını teşhis etmek için kemik yoğunluğu testi isteyebilir. Hafif dereceli kemik erimesi varsa, genellikle eklem protezi ameliyatı yapılabilir. Ancak ileri dereceli osteoporozda, kemikler protezi destekleyemeyebilir. Bu durumda önce osteoporoz tedavi edilmeli ve ameliyat ertelenmelidir.
Hipotiroidi
Hipotiroidi, eklem protezi ameliyatı sonrası iyileşme sürecini yavaşlatabilir ve komplikasyon riskini artırabilir. Ancak bu durum ameliyata engel değildir. Hipotiroidiyi kontrol altında tutmak için doktorunuza danışmalısınız. İlaç dozajını ayarlama, hormon seviyenizin daha sık kontrol edilmesi ve enfeksiyon riski için alabileceğiniz ek önlemlerle eklem protezi ameliyatı olabilirsiniz.
Diş Tedavisi
Eğer diş problemleriniz varsa:
- Ameliyat sonrası üç ay boyunca dişinize herhangi bir işlem yaptırmaktan kaçınmalısınız.
- Eklem protezi ameliyatından en az 6 hafta önce gerekli tüm diş tedavilerinizi tamamlayın.
Diş çekimi, diş eti tedavisi gibi işlemler, bakterilerin kan dolaşımına karışmasına neden olabilir. Bu da protez bölgesinde enfeksiyona yol açabilir. Son zamanlarda diş tedavisi olduysanız veya olacaksanız doktorunuzu mutlaka bilgilendirin. Gerekirse, kalça ve diz protezi ameliyatı sonrası diş işlemleri için antibiyotik reçete edilebilir.
Ameliyat Öncesi İlaç ve Takviye Kullanımı
Protez ameliyatı öncesinde, kullandığınız tüm ilaç ve takviyeler hakkında doktorunuza bilgi vermelisiniz. Bazı ilaçların dozunun ayarlanması veya bir süreliğine kesilmesi gerekebilir. Doktorunuzun ameliyat öncesinde ilaç ve takviye kullanımı ile ilgili önerebileceği bilgiler şu şekildedir:
- Nonsteroid Antienflamatuar İlaçlar (NSAİİ): Naproksen, İbuprofen ve Aspirin gibi NSAİİ grubu ilaçları ameliyat öncesinde kullanmayı bırakmalısınız. Çünkü bu ilaçlar kan pıhtılaşmasını engelleyerek ameliyat sırasında kan kaybı riskini artırabilir.
- Takviyeler: Eğer takviye alıyorsanız, ameliyattan önce birçoğunu bırakmanız gerekebilir. Bunlar arasında E vitamini, ginkgo biloba, ginseng, glukozamin ve balık yağı sayılabilir. Bu takviyeler kanama riskini artırabilir.
- Kan Sulandırıcı İlaçlar: Kan sulandırıcılar kanama riskini artırdığı için geçici olarak kesilebilir.
- Romatizma İlaçları: Romatizma tedavisinde kullanılan ilaçlar, bağışıklık sistemini etkileyebilir veya iyileşme sürecini zorlaştırabilir. Ameliyat ve iyileşme üzerinde olumsuz etki yaratmamaları için bu ilaçların kullanımı, doktorunuzla yeniden değerlendirilmelidir.
- Diğer İlaçlar: Bazı antidepresan türleri ve monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI’ler), ameliyat öncesi yapılan anesteziyi etkileyebilir. Bu nedenle bu ilaçların kullanımına ara verilmesi gerekebilir.
Kilo Kontrolü
Kilo kontrolünü sağlamak, diz veya kalça eklemi rahatsızlıklarında çok önemlidir ve tedavinin bir parçasını oluşturur. Çünkü aşırı kilonun hem eklem rahatsızlıklarında hem de genel sağlık üzerinde olumsuz birtakım etkileri vardır.
Aşırı kilo eklemlerinizde stres ve baskı yaratır. Bu durum, hareket ettiğinizde daha fazla ağrı yaşamanıza neden olabilir. Ayrıca kilonuz fazla olduğunda, diz veya kalça protezi ameliyatı için bazı riskler ortaya çıkar. Bu risklerin başında, komplikasyon olasılığının (örneğin, enfeksiyon) artması gelmektedir.
Ameliyat öncesinde uygun kiloya düşmeniz, komplikasyon riskinizin azalmasına ve iyileşme sürenizin kısalmasına yardımcı olur. Eklemlerinizdeki stres azaldığı için rahatlayabilirsiniz. Örneğin, 4 kilo verdiğiniz taktirde dizinizdeki yük yaklaşık olarak 18 kilo azalır.
Kilonuzu kontrol altına almak için düzenli egzersiz yapmaya başlayabilir ve beslenme düzeninizi yeniden gözden geçirebilirsiniz. İhtiyaçlarınıza uygun, güvenli ve etkili bir plan oluşturmak için mutlaka cerrahınız veya bir beslenme uzmanıyla görüşmelisiniz. Bu sayede kilo verme süreciniz sağlıklı bir şekilde yönetilebilir.
Egzersizler
Eklem ağrısından dolayı hareket kabiliyetiniz sınırlı hale gelmiş ve kas zayıflığı nedeniyle günlük hareketleriniz zorlaşmış olabilir. Ameliyatla beraber ekleminizdeki sorun çözülecektir ancak operasyondan önce kaslarınızı güçlendirmeniz, eklem protezini desteklemenize ve ameliyat sonrası sonuçları iyileştirmenize yardımcı olur. Ameliyat öncesi egzersizlerin iyileşme sürecinizde birçok katkısı vardır:
- Güç ve Esneklik Artışı: Egzersizlerle eklem çevresindeki kasları güçlendirmek, esnekliği ve dayanıklılığı artırır. Böylece diz ve kalça protezi ameliyatı sonrası fizik tedavi hareketlerini daha rahat yapabilirsiniz.
- Hareketlere Aşinalık: Ameliyat öncesinde egzersizleri doğru bir şekilde öğrendiğinizde, ameliyat sonrası süreçte yeniden öğrenmenize gerek kalmaz. Elbette ameliyat sonrası egzersiz programınızda değişiklik olabilir. Ancak bildiğiniz egzersizlerle beraber daha kolay bir şekilde devam edebilirsiniz.
- Üst Vücut Hazırlığı: Oturarak yapılan kürek çekme hareketleri veya hafif direnç antrenmanı gibi egzersizlerle üst vücudunuzu güçlendirmek, ameliyat sonrası koltuk değneklerini veya yürüteci güvenli bir şekilde kullanmanıza yardımcı olur.
- Kilo Kontrolü: Ameliyat öncesinde yapılan egzersizler kilo vermenize katkı sağlayabilir. Bu durum, diz veya kalça eklemi üzerindeki baskıyı azaltarak ağrının hafiflemesine ve daha kolay hareket etmenize olanak tanır.
Çok şiddetli ağrılar yaşıyorsanız egzersizleri gerçekleştirmeniz zor olabilir. Bu durumda doktorunuza danışabilir, size uygun düzeydeki egzersizleri veya egzersiz yerine yapabileceklerinizi öğrenebilirsiniz.
Beslenme
Kilo kontrolünü sağlamak için başvurabileceğiniz diğer yöntem beslenmenizi düzenlemektir. Bunun için öncelikle doktorunuza ve diyetisyeninize danışabilirsiniz. Size en uygun beslenme planını oluşturabilmeniz adına size yol göstereceklerdir.
Kalıcı ve sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturmak için şu konulara dikkat edebilirsiniz:
- İşlenmemiş Gıdalara Öncelik Verin: Sebze, meyve, yağsız proteinler (tavuk, balık, baklagiller) ve tam tahıllı ürünleri beslenmenize ekleyin. Bu gıdalar, fazla kalori almadan vitamin, mineral ve lif desteği sağlar.
- Su İçmeyi İhmal Etmeyin: Metabolizmanızı desteklemek, eklemlerinizin kayganlığını korumak ve genel sağlığınız için günlük yeterli miktarda su için.
- Porsiyonlarınızı Kontrol Edin: Düzenli saatlerde yemek yiyin. küçük tabaklar kullanarak, ikinci porsiyondan kaçınarak ve lokmalar arasında ara vererek aşırı yemeyi önleyin.
- İşlenmiş Gıdaları Sınırlandırın: Şekerli atıştırmalıklar, kızartmalar ve yüksek sodyumlu yiyecekler, inflamasyon ve kilo alımını tetikleyebilir. Bu nedenle tüketimlerini azaltın.
Eğer kronik bir rahatsızlığınız varsa, doktorunuz ve diyetisyeniniz buna uygun bir beslenme düzeni önerebilir. O yüzden beslenme konusunda mutlaka bir uzmana başvurmalısınız. Kilo verme hedefinize uygun, size özel bir diyetle daha başarılı sonuçlar elde edebilirsiniz.
Sigara ve Alkol Kullanımı
Sigara, önlenebilir sağlık sorunlarının başlıca nedenlerinden biridir ve eklem protezi ameliyatlarında komplikasyon riskini artırır. Nikotin, kan akışını ve oksijen taşınmasını kısıtlayarak kemik onarımını yavaşlatır ve dokuları zayıflatır.
Sigaranın neden olduğu en yaygın komplikasyonlar aşağıdaki gibidir:
- Yaraların iyileşmesi gecikebilir.
- Enfeksiyon riski artabilir.
- Ameliyat sırası veya sonrasında solunum problemleri yaşanabilir.
- Yara yerinde daha fazla nedbe dokusu gelişebilir.
Ameliyat öncesinde yoğun alkol tüketimi de iyileşme sürecini olumsuz etkileyerek diz ve kalça protezi ameliyatı risklerini artırabilir. Yapılan çalışmalar, ameliyat öncesi alkol kullanımının şu sonuçlarla ilişkili olduğunu göstermektedir:
- Ameliyattan sonra daha uzun süre hastanede kalma
- Daha yüksek komplikasyon oranı
- Daha fazla kan nakline ihtiyaç duyma
- Daha yüksek enfeksiyon riski
Ameliyat sonrasında ise kalça veya diz protezi olan hastaların alkol tüketiminden kaçınması gerekir. Alkol, ağrı kesicilerin etkisini bozabilir, kemikleri zayıflatabilir ve doku onarımını geciktirebilir.
Sigara ve alkol kullanımını bırakan veya sınırlandıran hastalar, çoğu zaman daha hızlı iyileşme süreci ve daha uzun vadeli sonuçlar elde eder. Bu nedenle ameliyat öncesi ve sonrasında bu alışkanlıklardan uzak durmak gerekir.
Ameliyat Öncesi Ev Hazırlıkları
Eklem protezi ameliyatından sonra iyileşmeniz belirli bir zaman alacaktır. Bu yüzden iyileşme sürecinde evinizin güvenli ve rahat olması çok önemlidir. Ayrıca düşme, çarpma gibi durumlardan sakınmak için gerekli önlemleri almalısınız. Evde geçireceğiniz bir kaza iyileşmenizi aksatabilir ve ağrıya sebep olabilir.
Ameliyattan önce evinizi hazırlamanız, ameliyat sonrasındaki günlük yaşantınızı kolaylaştırır ve daha güvenli bir ortam sunar. Bu değişiklikler, iyileşme süreci bitene kadar sürdürülmelidir.
Evinizi daha rahat ve güvenli bir hale getirmek için yapabilecekleriniz aşağıda sıralanmıştır:
- Takılabileceğiniz Eşyaları Kaldırın: Halılar, elektrik kabloları ve çocuk oyuncakları gibi eşyalar takılmanıza veya kaymanıza neden olabilir. O yüzden zemini olabildiğince temiz tutmaya özen gösterin.
- Yürüyebileceğiniz Genişlikte Alanlar Oluşturun: Ameliyattan sonra bir süre yürüteç veya koltuk değneği kullanmanız gerekebilir. Evin içinde bu ekipmanları kullanırken, geniş alanlar oluşturmaya dikkat edin.
- İhtiyacınız Olan Eşyaları Yakınınızda Tutun: Ameliyat sonrası eğilmekte veya uzanmakta güçlük çekebilirsiniz. Olabildiğince az eğilmek veya uzanmak için sık kullandığınız eşyaları yakınınızda tutabilirsiniz. Ayrıca bir tutma cihazı kullanmanız işinizi kolaylaştırabilir.
- Banyonuzda Tutunma Barları Kullanın: Banyo, düşme açısından riskli bir yer olabilmektedir. Uygun yerlere tutunma barları yerleştirerek, banyonuzu daha güvenli bir hale getirebilirsiniz.
- İşinizi Kolaylaştıracak Banyo Ekipmanları Edinin: Diz ve kalça protezi ameliyatı sonrası tuvalet kullanımı için tuvalet yükseltici, uzun saplı sünger/fırça, küvet sandalyesi gibi tuvalet ve hijyen ihtiyaçlarını güvenli hale getirecek malzemeler edinin.
- Yaşam Alanınızı Sınırlandırın: Eğer iki katlı bir evde yaşıyorsanız, merdiven inip çıkmak zorlayıcı olabilir. Ayrıca odalar arasında gidip gelmek, yorgunluk yaratabilir. O yüzden özellikle ilk haftalar için vakit geçireceğiniz alanı tek bir odayla sınırlandırabilirsiniz.
- Yürüyebileceğiniz Geniş Alanlar Oluşturun: Ameliyattan sonra bir süre yürüteç veya koltuk değneği kullanmanız gerekebilir. Bu ekipmanları ev içinde kullanırken geniş alanlar oluşturmaya özen gösterin. Ameliyat sonrası eve döndüğünüzde düzenli olarak yürüyüş yapmanız önemlidir. Bu amaçla, mobilyasız bir “yürüyüş parkuru” oluşturabilirsiniz. Hedefiniz, günde en az altı kez, beş dakikalık yürüyüş yapmak olmalıdır.
- Yatağınızın Yanında Gece Lambası Bulundurun: Yatağınızın yanında bir lamba bulunmalı ve gece boyunca açık kalmalı. Çünkü gece uyanıp tuvalete gitmeniz gerektiğinde, karanlıkta önünüzü göremeyebilir ve düşebilirsiniz.
- İhtiyacınız Olan Eşyaları Yakınınızda Bulundurun: Ameliyat sonrası eğilme veya uzanma konusunda zorluk yaşayabilirsiniz. Mümkün olduğunca az eğilmek veya uzanmak için sık kullandığınız eşyaları yakınınızda tutabilirsiniz. Ayrıca, eşyaları tutmanıza yardımcı olacak aparatlar kullanmak işinizi kolaylaştırabilir.
- Yardımcı Ekipmanları Ayarlayın: Ameliyat sonrasında; yürümek, giyinmek ve tuvaleti kullanmak gibi belirli aktivitelerde size yardımcı olacak ekipmanlar bulunmaktadır. Bu ekipmanlar, iyileşme sürecindeyken güvende olmanıza katkı sağlar. Örnek olarak; koltuk değneği, yürüteç, çorap giyme yardımcısı, tuvalet yükseltici ve küvet oturağı sayılabilir.
- Size Yardımcı Olacak Kişileri Belirleyin: Ameliyat sonrası eve döndüğünüzde size yardım edecek birine ihtiyacınız olabilir. Özellikle ilk hafta boyunca bir aile üyesi veya arkadaşınızın yanınızda olması önerilir.
- Tek Yaşıyorsanız Gerekli Önlemleri Alın: Ameliyat sonrasında size yardımcı olacak bir kişi ayarlayamadıysanız, kendi işlerinizi yapmakta zorlanabilirsiniz. Fakat bunun için işinizi kolaylaştıracak önlemler alabilirsiniz. Örneğin, mutfak alışverişini ameliyat öncesinde yapıp, kolay pişirilebilecek yemekleri buzlukta depolayabilirsiniz.
- Ulaşımınızı Planlayın: Tedaviniz süresince kendi başınıza araç sürmeniz ya da toplu taşıma kullanmanız mümkün olmayacaktır. O yüzden hastane ve ev arasında gidip gelirken ulaşımınızı sağlayacak bir aile üyenizi ya da arkadaşınızı ayarlamalısınız.
Ameliyattan Bir Gün Önceki Son Hazırlıklar
Diz veya kalça protezi ameliyatından önceki gece, birçok hazırlığın yapılacağı yoğun bir zaman dilimidir. Bu zamanı; önceden yapılan hazırlıkları tekrar gözden geçirmek, gerekli malzemeleri düzenlemek ve dinlenmek için kullanabilirsiniz. Ayrıca operasyon öncesinde bu maddelere dikkat etmelisiniz:
- Ameliyattan en az 8 saat önce yiyecek veya içecek (su dâhil) tüketmeyin. Bu durum, anesteziyle ilgili riskleri azaltır.
- Eğer tansiyon hastasıysanız yalnızca küçük bir yudum suyla tansiyon ilacınızı alın. Doktorunuz, aksini söylemedikçe başka hiçbir ilaç kullanmayın.
- Eğer kalp piliniz varsa ameliyat kararı alındıktan sonra kalp pili kimlik kartınızı göstermeniz gerekmektedir.
Ameliyat Öncesi Cilt Temizliği
Ameliyat sonrası oluşan enfeksiyonların çoğu, hastanın kendi cildinde bulunan bakterilerden kaynaklanır. Ameliyat öncesinde cildinizdeki bakteri miktarını azaltmak, enfeksiyon riskini düşürmeye ve önlemeye yardımcı olur. Araştırmalar, bazı antibakteriyel ürünlerin ciltteki bakterileri temizleyerek ameliyat bölgesinde enfeksiyon riskini azalttığını göstermiştir.
Ameliyattan Önce Verilen Antibakteriyel Set
Enfeksiyon riskini azaltmak için ameliyat öncesinde size bir antibakteriyel hijyen kiti verilecektir. Bu kitteki bazı ürünler, klorheksidin glukonat (KHG) adı verilen bir antibakteriyel madde içerebilir. KHG, cildi bakterilerden arındırarak ameliyat günü enfeksiyonlara karşı koruma sağlar. Uygulandıktan birkaç saat sonra ciltteki bakteri miktarını azaltır.
Eğer klorheksidin glukonata alerjiniz varsa mutlaka doktorunuza bildirin.
Ameliyat Öncesi Cilt Temizliği Adımları
Operasyondan önceki gün, ameliyat edilecek bölge, size verilen antibakteriyel cilt temizleme mendili ile temizlenmelidir. Bunun için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- Ameliyattan bir gün önce tüm vücudunuzu normal sabun veya şampuanla yıkayın. Tüm kalıntıları temizlemek için iyice durulayın.
- Duş aldıktan sonra losyon, pudra, yağ, deodorant, parfüm veya başka herhangi bir kozmetik ürün kullanmayın. Bu ürünler antiseptik etkiyi engelleyebilir.
- Sağlık ekibiniz tarafından verilen antibakteriyel cilt temizleme mendilini kullanarak ameliyatın yapılacağı bölgeyi nazikçe temizleyin. Yalnızca ameliyat edilecek ekleme (örneğin diz veya kalça) odaklanın. Mendili yüz, genital bölge veya diğer hassas alanlara uygulamayın.
- Ameliyattan 24 saat önce ameliyat bölgesini tıraş etmeyin. Eğer tıraş gerekiyorsa kesikleri önlemek için elektrikli tıraş makinesi kullanın. Jilet, cilde zarar vererek enfeksiyon riskini artırabilir.
- Cildinizdeki herhangi bir çizik veya yırtık, bakterilerin vücudunuza girmesine ve enfeksiyona neden olabilir. Kasık, koltuk altı, diz arkası ve göğüs altı gibi tahrişe yatkın bölgeleri kontrol edin. Kesik, döküntü veya anormal bir durum fark ederseniz hemen cerrahınıza bildirin.
- Ameliyat günü makyaj, oje veya takma tırnak kullanmayın. Tüm takılarınızı (yüzük, kolye, bileklik, saat vb.) hastaneye gitmeden önce çıkarın.
Ameliyat Günü Yanınızda Bulundurmanız Gereken Eşyalar
Hastaneye götürmek üzere bir çanta hazırlayın. Bu çantada bulunması gereken eşyalar şunlardır:
- Kimlik Kartı: Kimlik kartınız veya pasaportunuz yanınızda olmalıdır.
- Kıyafet: Rahat ve bol giysiler tercih edin. Bol eşofman takımı, pijama, tişört veya bornoz, hem odanızda vakit geçirirken hem de fizyoterapi seanslarında konfor sağlar. Ayrıca, iç çamaşırlarınızı ve yedek kıyafetlerinizi de yanınıza almayı unutmayın.
- Ayakkabı: Hastane içinde kullanmak üzere rahat bir terlik ve ev terliği; hastane dışında kullanmak için ise kauçuk tabanlı, düz ve rahat spor ayakkabılarınızı yanınızda getirin.
- İlaçlar: Kullandığınız tüm reçeteli ilaçları, orijinal ambalajlarında getirin.
- Medikal Cihazlar: Gözlük, lens, işitme cihazı, protez diş gibi tıbbi ürünleri özel kaplarında getirin. Protez diş kullanıyorsanız ameliyattan önce çıkarılması gerekmektedir.
- Kişisel Eşyalar: Havlu, çatal, kaşık, tabak, bardak gibi kişisel eşyalarınızı yanınıza almanız önerilir.
- Kişisel Bakım Ürünleri: Hastaneden çoğu kişisel bakım ürününü temin edebilirsiniz. Ancak dilerseniz tırnak makası, hasta bezi, hijyenik ped, ıslak mendil gibi kendi kişisel bakım ürünlerinizi de yanınızda getirebilirsiniz.
- Yardımcı Yürüme Araçları: Ameliyattan sonra yürüteç veya koltuk değneğine ihtiyaç duyabilirsiniz. Hastane içindeyken size bir yürüteç verilir, ancak hastaneden çıktıktan sonra kullanmak üzere yardımcı bir yürüme aracı edinmeniz tavsiye edilir.
- İsteğe Bağlı Eşyalar: Telefon, tablet, dizüstü bilgisayar, e-kitap okuyucu, şarj cihazı, kitap, gazete, dergi, kulaklık gibi zaman geçirmenizi sağlayacak eşyalar da getirebilirsiniz.
Sonuç
Eklem protezi ameliyatı öncesi hazırlık, iyileşme sürecini etkileyen kritik bir aşamadır. Fiziksel, duygusal ve zihinsel olarak hazır olmak, komplikasyon riskini azaltır, endişelerinizi hafifletir ve daha sorunsuz bir iyileşme süreci için zemin hazırlar.
Ameliyat kararı birçok hasta için kaygılı bir süreçtir. Kaygılarınızı olabildiğince azaltmak ve ameliyata en iyi şekilde hazırlanmanız için destek olmayı amaçlıyoruz. Dolayısıyla bu yazımızda; ameliyat öncesindeki sağlık kontrolleri, kronik rahatsızlıklar, ilaç kullanımı, egzersiz, beslenme ve ev hazırlıkları gibi konular hakkında genel bir rehber hazırladık.
Ameliyat öncesiyle ilgili merak ettiğiniz başka bir konu olursa, internet sitemiz veya sosyal medya hesaplarımızdan bize ulaşabilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Hangi ilaçları ameliyat öncesi bırakmalıyım?
Ameliyat öncesindeki muayene sürecinde, kullandığınız bütün ilaçları bir kağıda listeleyip doktorunuza iletmelisiniz. Doktorunuz düzenli kullandığınız ilaçları bir süreliğine bırakmanızı önerebilir. Naproxen, İbuprofen ve aspirin gibi nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar ve bazı takviyeler ameliyat öncesinde bırakılmalıdır. Kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsanız, doktorunuz kullandığınız ilacın yerine başka bir kan sulandırıcı önerebilir.
Anestezi türleri nelerdir ve hangisi benim için uygun?
Anestezi türleri; genel anestezi, bölgesel anestezi, lokal anestezi ve sedasyon olarak sayılabilir. Hangi anestezinin size uygun olduğu belirlenirken birçok etken değerlendirilir. Bu etkenler: Yaşınız, boyunuz, kilonuz, vücut kitli endeksiniz, kronik hastalıklarınız, geçirdiğiniz ciddi operasyonlar, kullandığınız ilaçlar ve alerjilerinizdir. Sizin için en uygun anestezi türünü belirlemek adına gerekli testleri yapacaktır.
Ameliyat öncesi hangi testler yapılacak?
Ameliyat öncesi vücudunuzun hazır olup olmadığını değerlendirmek için birtakım testler yapılır. Ayrıca kronik bir rahatsızlığınız varsa, ameliyata engel olmaması için kontrol altına alınmalıdır. O yüzden ayrıntılı bir değerlendirme için ameliyat öncesi; tıbbi geçmiş, fizik muayene, kan testleri, elektrokardiyogram, efor testi, ekokardiyografi, kalp sintigrafisi, röntgen ve idrar testi yapılır.
Ameliyat öncesi son yemeğimi ne zaman almalıyım?
Ameliyatınıza en az 8 saat kala herhangi bir yiyecek veya içecek almayı bırakmalısınız. Yoksa ameliyatta ağrı ve acı hissetmemeniz için uygulanan anestezi sonrası; mideniz bulanabilir, kusabilirsiniz. Ayrıca nadiren gerçekleşse de komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Ameliyat günü ne giymeliyim?
Hastane personelinin ameliyat öncesi ve sonrası bakım işlemlerini kolaylaştırması için rahat ve bol giysiler tercih etmelisiniz. Eşofman veya pijama gibi rahat giysiler uygun olacaktır. İşlemi engelleyebilecek herhangi bir takı veya aksesuar kullanmaktan kaçının. Ayrıca hastanede düşme riskini önlemek için kaymaz ve konforlu terlikler seçmeniz gerekir.
Ameliyat öncesi özel bir cilt temizliği yapmam gerekiyor mu?
Ameliyat edilecek bölgenin temizliğiyle ilgili ilk olarak doktorunuzun önerilerini dinlemelisiniz. Çünkü gireceğiniz işleme özel önerilerde bulunabilir. Örneğin, doktorunuz ameliyattan bir gün önce duş almanızı ve antibakteriyel tıbbi ürünlerle temizlik yapmanızı isteyebilir. Yine bir gün öncesinde ameliyat edilecek bölgeyi tıraş etmeniz gerekebilir.
