Baker Kisti Nedir? Belirtileri, Tedavisi ve Ameliyatı

Dizinizin arkasında oluşan ağrı ve gerginlik hissi günlük hayatınızdaki fiziksel aktivitelere engel oluyorsa veya herhangi bir belirti olmamasına rağmen dizinizin arkasında elinize gelen bir şişlik varsa bu durum baker kistinin habercisi olabilir. Her yaş grubunda görülebilen baker kisti özellikle yetişkinlerde diz ekleminde meydana gelen çeşitli sorunların göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır ve tedavi edilmediği takdirde kistin patlaması ile daha ciddi belirtilerle karşı karşıya kalınabilmektedir.

Bu yazımızın devamında; Baker kisti nedir? Diz arkası neden ağrır? Baker kisti neden olur? Baker kisti belirtileri nelerdir? Baker kisti kendi kendine geçer mi? Tanı nasıl konulur? Baker kisti tedavi seçenekleri nelerdir, Baker kisti patlarsa ne olur? gibi sorularının yanıtlarına ulaşabilirsiniz.

İçindekiler:

• Baker Kisti Nedir?
• Baker Kisti Neden Olur?
• Baker Kisti Belirtileri Nelerdir?
• Baker Kisti Nasıl Teşhis Edilir?
• Baker Kisti Tedavisi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
  • Ameliyatsız Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
  • Baker Kisti Tedavisinde Ameliyata Nasıl Karar Verilir?
• Baker kisti ameliyatı sonrası sizleri nasıl bir süreç beklemektedir?

Baker kisti nedir?

Popliteal kist veya sinovyal kist olarak da bilinen baker kisti, diz ekleminin arkasındaki popliteal bölgede gelişen içi sıvı dolu bir kesedir. Kist, diz içinde çeşitli nedenlerle biriken fazla eklem sıvısının (sinovyal sıvısı) popliteal bölgeye doğru taşmaya başlaması ile diz arkasında şişlik ve gerginliğe neden olabilmektedir (Resim 1).  Peki, baker kisti neden olur ve dizde eklem sıvısının birikmesine neden olan bu çeşitli nedenler veya durumlar nelerdir?

Baker kisti neden olur?

Baker kistleri her bireyde görülebilmesine rağmen en sık 35 ila 70 yaşları arasındaki yetişkinlerde ve 4 ila 7 yaşları arasındaki çocuklarda ortaya çıkmaktadır. Yetişkinlerde baker kistleri çoğunlukla çeşitli eklem romatizması tipleri (romatoid artrit, osteoartrit-kireçlenme gibi), menisküs yırtığı, ön çapraz bağ yırtığı, dizin aşırı kullanımı veya yaralanması ile ilişkilidir. Yani baker kisti dizde meydana gelen çeşitli sorunlara bağlı olarak gelişir. Bu durumlarda diz içindeki dejeneratif koşullara bağlı olarak artan eklem sıvısının popliteal bursaya doğru taşması baker kisti oluşumuna neden olmaktadır.

Çocuklarda görülen baker kisti ise yetişkinlerden farklı olarak, diz eklemi zarının eklem kapsülünün arka tarafının fıtıklaşmasından kaynaklanır.  Ancak baker kisti görülme oranın tipik olarak yaşla birlikte artış göstermekte olduğu unutulmamalıdır.

Baker Kisti Belirtileri Nelerdir?

Yetişkinler en sık karşılaşılan baker kisti belirtileri; diz arkasında şişlik, dizi tam olarak uzatamamak ve diz arkası ağrısıdır. Şişlik, hasta ayakta durduğunda (bacakları gergin olacak şekilde) daha belirgin hale gelirken; diz eklemi 45 derecelik bir açı ile kıvrıldığında kist üzerindeki gerginlik azalmakta ve bu durum şişlik görünümünün azalmasına veya kaybolabilmesine neden olmaktadır. Bazı hastalar diz arkasında yumurta gibi gergin bir şişlikten yakınmaktadırlar.

Diz arkası ağrısı ise genellikle; bacaklarınızı uzatırken, uzun süre ayakta kalındığında, dizlerinizi bükerken ve fiziksel aktiviteler sırasında artarak diz ekleminizin hareketini ve hareket açıklığını engelleyebilir.

Fakat dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri baker kistinin hızlı sıvı birikmesi nedeniyle kese içindeki basıncın artmasına bağlı olarak nadirde olsa patlayabileceğidir. Bu durumda ise baker kisti belirtileri değişiklik gösterebilir.

Peki, baker kisti patlarsa ne olur? Patlayan kistin içindeki sıvı dizden aşağıya doğru baldır kasları arasındaki dokulara yayıldığında; dizde ve baldırda keskin ağrı, baldırdan aşağı su akıyormuş hissi, baldırda şişlik veya kızarıklık gibi belirtiler görülebilmektedir. Burada unutulmaması gereken en önemli nokta ise yukarıda yer alan belirtilerin derin ven trombozu ile karıştırılmasıdır.

Baker kistleri özellikle çocuklarda her zaman bir belirtiye neden olmayabilir ve bazen muayene sırasında tesadüfen teşhis edilebilir.

Baker Kisti Nasıl Teşhis Edilir?

Kişiler genellikle diz arkasında oluşan şişlik ve diz arkası ağrısı şikâyetleri ile ortopedi ve travmatoloji doktoruna başvurmaktadır. Baker kisti tanısında hastadan alınan detaylı öykü, fizik muayenesi ve görüntüleme yöntemlerine başvurulmaktadır.

Baker kistine yönelik yapılan fizik muayene sırasında doktorunuz dizinizin arkasında oluşan şişliği, eklem sertliğini ve sınırlı hareket aralığını kontrol edecektir. Ayrıca baker kistinin bazı belirtilerinin, kan pıhtısı, anevrizma veya tümör gibi daha ciddi durumlar ile benzer olması nedeniyle doktorunuz; Röntgen, Ultrasonografi ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) yöntemlerine başvurarak baker kistinin kesin tanısını koyabilecektir.

Baker Kisti Tedavisi Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Baker kisti teşhisinden sonra hastaların akıllarında ilk olarak “Baker kisti kendi kendine geçer mi?” sorusu oluşmaktadır. Gerçekten de baker kistleri bazen kendiliğinden kaybolabilmektedir. Ancak kaybolmayan ve ağrı oluşturan kistler için tedavi gerekmektedir. ​​Bu nedenle ortopedi doktorunuz ilk olarak ameliyatsız tedavi seçeneklerinin değerlendirilmesini ve baker kistinin altında yatan nedenlerin tedavi edilmesini uygun bulabilir.

Ameliyatsız Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Baker kistinin tedavisinde uygulanabilecek ameliyatsız tedavi seçenekleri şunlardır:

• Dinlenme/aktivite değişikliği: Doktorunuz baker kisti belirtini hafifletmek için yoğun fiziksel aktivitelerden kaçınmanızı ve kistin oluştuğu bacağınızı dinlendirmenizi önerebilir. Ek olarak ise kistin daha fazla büyüyüp büyümediğini ve diğer oluşabilecek belirtileri gözlemlemenizi isteyebilir.
• Baker kisti buz tedavisi: Şişliği azaltmak ve ağrıyı gidermek için dizinizin arka kısmına havluya sarılmış buz torbası koyulabilir. Buz tedavisi gün içerisinde belirli aralıklarla 20 ila 30 dakika uygulanabilir.

• Fizik tedavi: Baker kisti fizik tedavi hareketleri/egzersizleri; dizlerinizin hareket açıklığını arttırmak, diz çevrenizdeki kasları güçlendirmek ve dizin işlevini korumak için diğer tedavi seçenekleri ile birlikte uygulanabilir. Ancak fizik tedavinin sizler için uygun olup olmadığına doktorunuzla birlikte karar vermeniz gerekmektedir.

• Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar: Dinlenme ve aktivite değişikliğine ek olarak ibuprofen ve naproksen gibi steroid olmayan ve inflamasyonu önleyen ilaçların kullanılması ağrı ve şişliği azaltmaya yardımcı olabilir.

• Steroid enjeksiyonu: Baker kisti iltihaplı eklem romatizması yani artrite bağlı olarak geliştiyse, doktorunuz inflamasyonu azaltmak için diz ekleminize kortizon enjeksiyonu uygulanmasını uygun görebilir.

• Aspirasyon (kistteki sıvıyı boşaltma): Aspirasyon ile tedavi seçeneğinde, doktorunuz kistin etrafındaki alanı uyuşturarak eklemdeki fazla sıvıyı bir iğne ve enjektör yardımıyla boşaltır. Aspirasyon işlemi sırasında genellikle iğnenin yerleştirilmesine rehberlik etmek için ultrason kullanılır.

Baker Kisti Tedavisinde Ameliyata Nasıl Karar Verilir?

Baker kisti tedavisinde ameliyat nadiren gerekli görülmektedir. Ancak ameliyatsız tedavi yöntemleri ile geçmeyen yakınmalarınız varsa veya aspirasyondan sonra kistiniz tekrarlıyorsa, doktorunuz kisti çıkarmak veya dizde kiste yol açabilen menisküs yırtığı, kıkırdak sorunu gibi diğer sorunları tedavi etmek için ameliyat seçeneğini önerebilir. Ameliyat artroskopik (kapalı yöntem) olarak veya açık olarak kistin çıkarılması şeklinde iki farklı teknikle gerçekleştirilmektedir ^4-5.

Artroskopik Cerrahi (Kapalı yöntem): Artroskopik ameliyat esnasında ortopedi doktorunuz anestezi altında küçük kesiler yaparak artroskop adı verilen küçük bir kamerayı diz ekleminize yerleştirecektir. Kamera görüntüleri bir ekranda görüntülenerek ameliyat esnasında doktorunuza rehberlik sağlamaktadır. Bu işlem sırasında diz içinde menisküs yırtığı gibi veya başka sorunlar varsa onlara da müdahale edilmektedir.

Açık Kist Eksizyonu: Büyük kistler veya sinir-damar sorunlarına neden olanlar baker kistlerinde doktorunuz tüm kisti çıkarmak için açık bir cerrahi yöntem uygulayabilir.Baker kisti tedavisinde hangi ameliyat yönteminin sizler için uygun olduğuna doktorunuz karar verecektir. Ancak baker kistleri nadiren ameliyat sonrasında da tekrar edebilmektedir. Bu nedenle ameliyat sonrasında doktorunuz tarafından verilen tavsiyelere uymanız önemlidir.

Baker kisti ameliyatı sonrası sizleri nasıl bir süreç beklemektedir?

Kistiniz aspire edildi ise veya artroskopik cerrahi geçirdiyseniz, büyük olasılıkla işlemden hemen sonra yürümenize izin verilecektir. Ancak bu süreçte doktorunuz yorucu faaliyetlerden kaçınmanızı ve dizinizi hareketsiz hale getirmek için ameliyattan sonra birkaç hafta dizlik takmanızı önerebilir. Ayrıca, ameliyattan belirli bir süre sonra hareket aralığını iyileştirmeye ve diz çevresindeki kasları güçlendirmeye yardımcı olmak için fizik tedavi uygulanmasını uygun görebilir.

Ameliyattan sonra iyileşmek için gereken süre ise, diz ekleminde altta yatan durumun ameliyat sırasında tedavi edilip edilmediğine bağlı olarak, hastadan hastaya değişmektedir. Çoğu hasta, ameliyattan yaklaşık 4 ila 6 hafta sonra tüm aktivitelerine dönebilmektedir.

Eğer sizler de diz arkanızda oluşan ağrıdan şikâyetçiyseniz veya ağrı olmamasına rağmen dizinizin arkasında elinize gelen bir şişlik gözlemlediyseniz, daha sağlıklı adımlar atabilmek için harekete geçin. Unutmayın ki, baker kistine neden olan eklem sıvısının fazla salgılanmasının altında yatan farklı ve ciddi bir diz eklemi sorununuz olabilir. Bu sorunun tedavi edilmesi ise kistin küçülmesine yardımcı olacaktır .

Baker kisti tanı ve tedavisinde, alanında uzman doktorlarımızdan destek almak için bizlerle iletişime geçebilir; merak ettiğinizi soruları sosyal medya hesaplarımızdan bizlere iletebilirsiniz. Yazımızın devamından sıkça sorulan sorulara ulaşabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Baker kisti kendi kendine geçebilir mi?

Baker kisti bazen kendi kendine kaybolabilir. Hafif belirtiler genellikle onları tetikleyen faaliyetlerden kaçınılarak kontrol edilebilir. Ancak kist büyükse ve ağrıya neden oluyorsa tedaviye ihtiyacınız vardır.

2. Baker kisti tedavi edilmezse ne olur?

Baker kistleri tehlikeli değildir. Ancak tedavi edilmezse kist büyüyebilir ve bu durum kistin patlamasına neden olabilir. Kistin patlaması ile birlikte eklem sıvısı diz arkasından baldıra doğru sızarak şiddetli ağrıya, şişmeye ve kızarıklığa neden olabilir.