Toplumdaki genel kanı, diz kireçlenmesinin sadece ileri yaştaki insanları etkilediği yönündedir. Ancak bu durum, genç insanları da etkileyebilmektedir. Diz kireçlenmesi, her yaştan kişide görülebilse de genellikle yaşlara göre farklı sebeplerden kaynaklanır. İleri yaştaki insanlarda doğal yaşlanma süreci etkili olurken, genç yaşta diz ağrısı nedeni doğumsal sorunlar veya travma gibi durumlar olabilmektedir.
Diz kireçlenmesi yürüme ve merdiven inip çıkma gibi birçok gündelik aktivitenin yapılmasına engel olarak, yaşam kalitesini düşürebilmektedir. Sorunun erken farkına varmak ise doğru bilgilere ulaşmak ve tedaviye başlamak için önemlidir.
Siz de erken yaşta diz kireçlenmesi yaşıyorsanız ya da diz kireçlenmesinden şüpheleniyorsanız, yazımızı okuyarak ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz. Yazımızda “Erken yaşta dizde kireçlenme neden olur?”, “Dizde kireçlenme belirtileri nelerdir?”, ve “Diz kireçlenmesinde tedavi yöntemleri nelerdir?” sorularının yanıtını bulabilirsiniz.
- Erken Yaşta Diz Kireçlenmesi Nedir?
- Gençlerde Diz Kireçlenmesi Belirtileri Nelerdir?
- Erken Yaşta Diz Kireçlenmesi Neden Olur?
- Gençlerde Diz Kireçlenmesi Nasıl Anlaşılır?
- Erken Yaşta Kireçlenme Nasıl Tedavi Edilir?
Erken Yaşta Diz Kireçlenmesi Nedir?
Diz kireçlenmesi ilerleyen yaşlarda yaygın olarak görülmesine rağmen erken yaşlarda da görülebilmektedir. Erken yaşta diz kireçlenmesi, genellikle orta yaş ve üzeri bireylerde görülen diz eklemlerindeki aşınma ve yıpranma durumunun, beklenenden daha genç yaşlarda meydana gelmesi durumudur. Erken yaşta dizde kireçlenme genellikle; yaralanma, travma, aşırı kilo ve doğumsal faktörlere bağlı ortaya çıkabilmektedir.
Vücudumuzun en karmaşık ve en büyük eklemlerinden biri olan diz eklemi; kemikler, kaslar, bağlar ve menisküslerden oluşmaktadır. Bu yapılardan herhangi birinde meydana gelen hasar veya yaralanma, diz ağrısına yol açabilmektedir. Ayrıca yürüme, merdiven inip-çıkma gibi aktiviteler zorlaşabilmekte ve zamanla diz eklemi daha fazla yıpranabilmektedir.
Diz eklemi tibiofemoral ve patellofemoral olmak üzere iki ayrı eklemden oluşmaktadır. Tibiofemoral eklem; uyluk ve kaval kemiği arasındaki eklem olup dizi kıvırma ve uzatma hareketlerinin yapılmasını sağlamaktadır. Ayrıca, iç taraf (medial) ve dış taraf (lateral) olarak ikiye ayrılmaktadır. Patellofemoral eklem ise diz kapağı ve uyluk kemiğinin oluşturduğu eklemdir.
Kireçlenme (gonartroz), diz ekleminde en sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Diz kireçlenmesi eklemindeki kıkırdağın aşınması ile başlayan uzun bir sürece dayanır. Diz kireçlenmesinde sadece kıkırdak değil, kıkırdak altındaki kemik, diz eklem kapsülü, eklem çevresinde bulunan bağlar ve menisküsler de etkilenebilmektedir. Ayrıca diz ağrısı nedeniyle aktif olarak kullanılmayan diz kaslarında zayıflama ve incelme yaşanabilmektedir.
Gençlerde Diz Kireçlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Dizde kireçlenme belirtileri, yaşınız kaç olursa olsun her yaş grubunda aynıdır. Ancak bu belirtiler; günlük yaşamda aktif rol alan gençlerin hayatlarını daha çok etkileyebilir. Örneğin; erken yaşta dizde kireçlenme görülürse ağır işlerde çalışan veya profesyonel düzeyde sporla uğraşan kişiler, bu aktivitelerden tamamıyla uzaklaşabilirler.
Diz kireçlenmesi olan hastalar sıklıkla diz ağrısından yakınmaktadır. Diz kireçlenmesine bağlı oluşan diz ağrıları başlangıçta uzun süre ayakta kalındığında veya yürüyüş sonrasında ortaya çıkmaktadır. Bu düzeydeki ağrılar, ağrı kesici ilaçlar ve dinlenme ile geçebilmektedir. Ancak dizde kireçlenme belirtileri, kireçlenmenin derecesine göre daha da şiddetli olabilmektedir.
Dizde kireçlenme belirtileri genellikle şunlardır:
- Dizde şişlik
- Diz ağrısı
- Yürümede zorluk
- Hareket sırasında dizde çıtırtı sesi ve diz eklemden ses gelmesi
- Çömelip kalkmakta zorluk
- Merdiven inip çıkmakta zorluk,
- Diz hareketlerinde kısıtlılık ve tutukluk
- Diz üstü uyluk kaslarında zayıflık
- Bacak ve diz ekleminde şekil bozukluğudur.
Siz de bu belirtilere sahipseniz tedavi için geç kalmadan uzman bir ortopedi doktoruna danışmayı ihmal etmeyiniz.
Erken Yaşta Diz Kireçlenmesi Neden Olur?
Erken yaşta diz ekleminde görülen yapısal bozukluklar, kişilerin yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkileyerek ilerleyen zamanlarda yürüyememe gibi çeşitli sorunlara yol açabilmektedir. Bu nedenle eklem kıkırdağında oluşan hasarlara bağlı gelişen diz ağrısı ve yürüme zorluğu gibi sorunların dikkate alınarak erken dönemde fark edilmesi ve tedaviye başlanması önemlidir.
Erken yaşta dizde kireçlenme nedenleri şunlardır;
Aşırı Kilo: Aşırı kilolu olmak, genç yaşta diz ağrısına neden olur ve dizde kireçlenmeye yol açan önemli bir risk faktörüdür. Aşırı kilo, dizlere binen yükü artırarak diz kıkırdaklarında zorlanmaya sebep olur. Bu durum, dizde kıkırdak aşınmasını ve eklem hasarını hızlandırabilir ve daha şiddetli hale getirebilir.
Doğumsal Faktörler: Doğumsal nedenlere bağlı olarak diz kapağının düzgün olmaması, eklem yapısında bozukluklara neden olmaktadır. İleri yaşlarda kireçlenmeye neden olan bu yapısal bozuklukların, erken yaşlarda teşhis edilmesi ise tedavi sürecinde olumlu sonuçlar vermektedir.
Travma ve Spor Yaralanmaları: Diz kapağının darbe alması sonucu kıkırdaklarda hasar oluşması, ilerleyen zamanlarda kıkırdak yapısının bozulmasına neden olabilmektedir. Yapılan araştırmalar, herhangi bir yaşta meydana gelen menisküs yırtığı, ön çapraz bağ ve kıkırdak yaralanmalarının diz kireçlenmesi riskini artırdığını göstermektedir. Bu nedenle spor yaralanması sonrası, kişilerin detaylı bir doktor muayenesinden geçmesi önemlidir.
Gençlerde Diz Kireçlenmesi Nasıl Anlaşılır?
Gençlerde diz kireçlenmesi, genellikle beklenmeyen bir durum olarak karşımıza çıkar çünkü bu durum tipik olarak daha yaşlı bireylerde görülen bir sağlık sorunudur. Ancak, gençlerde de ortaya çıkabilir ve belirli belirtilerle kendini gösterir.
Diz kireçlenmesi, birtakım şikayetlere neden olmaktadır. Bu şikayetler gündelik hayatı etkilemeye başladığında doktora müracaat edilmelidir. Doktorunuz hissettiğiniz şikayetlerin kireçlenmeden kaynaklanıp kaynaklanmadığını tespit etmek için birtakım yöntemlere başvurur.
Fiziksel Muayene: Doktorunuz öncelikli olarak fizik muayenenizi gerçekleştirir. Fizik muayeneniz sırasında yakınmalarınız ve tıbbi geçmişiniz hakkında bilgi alır. Yürüyüşünüzü, çömelme ve kalkma gibi hareketleri nasıl yaptığınızı izler. Ardından belirtilerinizi değerlendirir
Radyolojik İncelemeler: X-ray veya MRI gibi görüntüleme teknikleri, eklemdeki kıkırdak aşınmasını ve diğer yapısal değişiklikleri belirlemek için kullanılır.
Laboratuvar Testleri: Doktorunuz kireçlenmenin dışında romatizmal hastalık veya enfeksiyon gibi durumların varlığından şüphelenirse, çeşitli kan tahlilleri de isteyebilmektedir. Dizinizde belirgin şekilde şişlik olduğunda ise dinamik ultrason ile diz ekleminizi değerlendirmektedir. Ayrıca diz ekleminizdeki sıvı, bir iğne ile boşaltılarak laboratuvara incelenmeye gönderilmektedir.
Erken Yaşta Kireçlenme Nasıl Tedavi Edilir?
Diz ekleminde oluşan hasar geri döndürebilir olmasa da dizdeki kireçlenme belirtileri yönetilebilmektedir. Diz kireçlenmesi tedavisine; hastanın kilosu, ağrının şiddeti ve kireçlenmenin derecesi değerlendirilerek karar verilmektedir.
Erken yaşta diz kireçlenmesinde ameliyatsız tedavi seçenekleri ve cerrahi tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Hasta için hangi tedavi yönteminin uygulanacağına ise yapılan değerlendirmeler sonrası doktor tarafından karar verilmektedir. Ancak belirlenen tedavinin başarısında hastanın iyileşme isteği ve tedavi sürecindeki uyumu da önemlidir. Peki dizdeki kireçlenme nasıl geçer ve tedavi seçenekleri nelerdir?
Erken Yaştaki Diz Kireçlenmesinde Ameliyat Dışı Tedaviler
Erken yaşta görülen diz kireçlenmesinde ilk seçenek ameliyat değildir. Kişinin şikâyetleri, kireçlenmenin eklemde neden olduğu hasarın şiddeti ve kireçlenmenin derecesine göre ilk olarak ameliyatsız tedavi seçenekleri uygulanmaktadır.
Diz kireçlenmesi tedavisinde, ameliyat dışı tedavi yöntemleri şunlardır:
- Dize yük bindiren hareketlerden kaçınma,
- Kilo verme
- İlaç tedavisi
- Fizik tedavi ve egzersiz
- Baston, dizlik, tabanlık kullanımı
- Eklem içi hyalüronik asit enjeksiyonu
- PRP (TZP), kök hücre uygulamaları
- Kortizon iğnesi
- Hidrojel tedavisi
- Kriyoterapi (sinir sondurma) yöntemi.
Ancak ileri durumlarda ve ameliyatsız tedavi seçenekleri ağrıyı azaltmıyorsa, doktorunuz ameliyat önerebilmektedir.
Diz Kireçlenmesi Tedavisinde Cerrahi Yöntemler
Diz ameliyatı, kireçlenmenin şiddetine ve belirtilerinize bağlıdır. Diz kireçlenmesi ameliyatlarından bazıları şunlardır:
Artroskopi (Kapalı Ameliyat)
Artroskopi diz ameliyatı 5 mm’lik küçük bir kesi ile yapılmaktadır. Diz eklem kireçlenmesi zemininde meydana gelen ve takılmaya yol açan menisküs yırtıklarına diz artroskopisi ile müdahale edilmektedir. Ayrıca kireçlenme gelişen eklemdeki kıkırdaktan kopan parçalar ve hasarlı yüzeyler temizlenerek sürtünmenin azaltılması sağlanmaktadır. İleri derece diz kireçlenmesi olan hastalarda artroskopi yani kapalı ameliyatın etkisi sınırlıdır.
Osteotomi (Kemiğin Kesilmesi)
Osteotomi, eklem üzerindeki yükü yeniden dağıtmak ve eklemin işlevselliğini artırmak amacıyla yapılan bir ameliyattır. Bu işlem, kemiklerin kesilerek yeniden şekillendirilmesi ve bazı durumlarda kemik parçalarının çıkarılmasını veya yer değiştirilmesini içerir.
Diz Osteotomisinde, diz ekleminin belli bir bölgesindeki hasar diğer bölgeye göre daha fazla ise osteotomi ameliyatı uygulanabilmektedir. Osteotomi ameliyatında; kaval veya uyluk kemiğinden kama şeklinde kemik parçası kesilip çıkarılabilmektedir. Ancak ileri derece eklem kireçlenmesi olanlar, dizde aşırı şekil bozukluğu olanlar, sigara içenler ve 60 yaş üstü hastalarda bu ameliyat önerilmemektedir.
Osteotomi ameliyatları; yüksek tibial osteotomi ve fibular osteotomi olarak ikiye ayrılmaktadır.
Yüksek Tibial Osteotomi (YTO)
YTO ameliyatında diz ekleminin iç kısmına normalden fazla binen yükün, diz eklemindeki daha sağlıklı olan kısmına yönlendirilmesi hedeflenmektedir ve tibia (kaval kemiği) üzerinde yapılır. Böylece eklemde gelişen kıkırdak aşınması durdurularak diz protezi ameliyatı süreci yavaşlatılmaktadır.
Proksimal Fibular Osteotomi (PFO)
Diz kireçlenmesi tedavisinde fibulanın minimal invaziv cerrahi yöntem ile düzeltilmesi amaçlanmaktadır. Fibular osteotomi ile fibular eklemin gevşetilmesi sağlanmaktadır. Ancak bu ameliyatta sinir hasarı, düşük ayak, ayak bileği sorunları ve komplikasyon riski fazladır. O yüzden ameliyatın deneyimli bir ortopedi cerrahı tarafından yapılması önemlidir.
Kısmi Diz Protezi veya Total Diz Protezi Ameliyatı
İleri derece diz kireçlenmesi olan hastalarda kısmi veya total (tam) diz protezi ameliyatı önerilmektedir. Bu işlemde hasarlı kıkırdak ve kemik yüzeyleri çıkarılarak yerine protez implantları yerleştirilmektedir.
Diz protezi ameliyatları, geleneksel cerrahi yöntem ve robotik yardımla yapılan cerrahi işlemler olarak iki farklı şekilde gerçekleştirilebilmektedir.
Robotik diz protezi ameliyatı, ortopedide modern teknolojinin sağladığı olanakların kullanıldığı önemli bir gelişmedir. Teknolojideki gelişmeler, diz protezi ameliyatlarını çok daha güvenilir hale getirerek hastaların daha ağrısız ve hızlı bir iyileşme süreci yaşamalarını sağlamaktadır.
Erken yaşta diz kireçlenmesi tedavisinde protez ameliyatı olmayı düşünen hastaların en büyük endişesi, protezlerin ömrüne bağlı olarak ileride gerçekleştirilecek olan revizyon ameliyatlarıdır. Ancak günümüzde diz protezi çeşitleri arasında geleneksel diz protezlerinden daha uzun ömürlü olan JOURNEY II XR Diz Protezleri bulunmaktadır. Çapraz bağları koruyan Journey II XR, özellikle hareketli ve aktif bir hayatı olan hastaların beklentilerini karşılamak için tasarlanmış yeni nesil protez sistemidir.
Journey II XR diz protezleri, metal alerjisi ve aşınma riskini ortadan kaldıran oksinyum (OXINIUM/zirkonyum oksit) ile yapılmaktadır. Bu metal alaşımı; sertlik, aşınmaya karşı üstün dayanıklılık ve pürüzsüzlük özellikleri sayesinde diz protezlerinin daha dayanıklı ve uzun ömürlü olmalarını sağlamaktadır ve en iyi diz protezi markası olarak bilinmektedir.
Journey II XR’ın sağladığı diğer avantajlar ise aşağıdaki gibidir:
- Aktif ve hareketli bir yaşama dönüş sağlanır.
- Dizlerdeki hareket aralığı, diğer diz protezlerine göre daha geniştir.
- Hastalar, dizlerini daha doğal ve güçlü hissederler.
- Diğer diz protezi ameliyatlarının aksine ön ve arka çapraz bağlar korunur. Yani diz daha sabit, daha sağlam ve daha dengeli olur.
- Çapraz bağları koruyan Journey II XR, 20 yıldan uzun süre kullanılabilir.
- Journey II XR, diz yapısına benzer ve uygun biçimde yapıldığı için hareketler daha doğal hissedilir.
Eğer genç yaşta diz kireçlenmesi yaşıyorsanız, endişelenmeyin. Aktif ve hareketli bir yaşamın önünü açan Journey II XR gibi güncel teknolojilere Turan Turan Sağlık Merkezinden erişebilirsiniz.
Sonuç
Erken yaşta diz kireçlenmesi, tedavi edilmediğinde daha büyük hasarlara yol açabilen ilerleyici bir durumdur. Bu nedenle dizde kireçlenme belirtilerinin erken dönemde fark edilmesi ve uygun müdahalenin yapılması önemlidir.
Kireçlenme ilerledikçe hastaların diz ağrısı, hareket kısıtlılığı ve dizde şişlik gibi yakınmaları da artmaktadır. Buna bağlı olarak ise hastaların fiziksel aktivite seviyesi azalmakta, kaslar ve kemiklerde zayıflama meydana gelmektedir. Ayrıca ilerleme devam ettikçe kalça ve omurga gibi eklemlerin üzerine binen baskı artmakta ve eklemler zarar görmektedir.
Eğer sizin de dizinizde kireçlenme belirtilerinden herhangi bir varsa; erken tanı ve tedavi yöntemleri için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ayrıca röntgen ve MR görüntülerinizi bizlere ulaştırarak uzman doktorlarımızdan ikinci görüş alabilirsiniz.
Diz eklem sağlığınızla ilgili tüm sorunlarda soru ve çözüm yolları için; bizimle iletişime geçebilir, yorumlarınızı bizimle paylaşabilirsiniz.
