Paylaş
Bize Danışın
BlogDiz

Erken Yaşta Diz Kireçlenmesinin Nedenleri ve Tedavisi

Erken yaşta dizde kireçlenme, diz ağrısı ve tutukluluğu ile kendini göstermektedir. Toplumdaki genel kanı diz kireçlenmesinin sadece yaşlıları etkilediği yönündedir. Bunun nedeni ise kireçlenmenin genellikle; yaşlanma ve ağırlık taşıyan eklemlerin zamanla, kademeli olarak aşınmasıdır. Ancak diz kireçlenmesi, genç insanları da etkileyebilmektedir.

Sinemada film seyrederken, serviste işe gidip gelirken, merdiven inip çıkarken ve uzun süre aynı pozisyonda otururken dizde çeşitli şikâyetlere sebep olan diz hasarları, kişilerin yaşam kalitesini etkilemektedir. Sorunun erken farkına varmak ise tedaviye başlamak ve doğru bilgi edinmek için önemlidir. Siz de benzer bir sorun yaşıyorsanız, erken yaşta dizde kireçlenme neden olur, dizde kireçlenme belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir sorularının yanıtı için yazımızın devamını okuyabilirsiniz. 

Erken Yaşta Diz Kireçlenmesi Nedir?

Vücudumuzun en karmaşık ve en büyük eklemi olan diz eklemi; kemikler, kaslar, bağlar ve menisküslerden oluşmaktadır. Bu yapılardan herhangi birinde meydana gelen hasar veya yaralanmalar diz ağrısına yol açmaktadır. Bu hasarlanmalar zamanla dizin yürüme, merdiven inip-çıkma gibi aktivitelerdeki hareketliliğe ve vücut yükünü taşımaya bağlı olarak eklemi yıpratmaktadır. Bu yıpranmalar ise toplumda sıklıkla karşılaşılan diz ağrılarına neden olmaktadır.

Diz eklem anatomisinin bilinmesi diz sorunların tanı ve tedavisinde önemlidir
Resim 1. Diz eklem anatomisinin bilinmesi diz sorunların tanı ve tedavisinde önemlidir

Diz eklemi tibiofemoral ve patellofemoral olmak üzere iki ayrı eklemden oluşmaktadır. Tibiofemoral eklem; uyluk ve kaval kemiği arasındaki eklem olup dizi kıvırma ve uzatma hareketlerinin yapılmasını sağlamaktadır. Ayrıca, iç taraf (medial) ve dış taraf (lateral) olarak ikiye ayrılmaktadır. Patellofemoral eklem ise diz kapağı ve uyluk kemiğinin oluşturduğu eklemdir.

Diz ekleminde en sık karşılaşılan sorunlardan biri “gonartroz” yani diz eklem kireçlenmesidir. Diz kireçlenmesi, diz eklemindeki kıkırdağın aşınması ile başlayan uzun bir süreçtir. Kireçlenme kıkırdak dışında kıkırdak altındaki kemiği, eklem kapsülünü ve eklem çevresinde bulunan bağları, menisküsleri de etkilemektedir. Ayrıca diz ağrısına nedeniyle aktif olarak kullanılmayan diz kaslarında zayıflama ve incelme yaşanmaktadır.

Diz kireçlenmesi ilerleyen yaşlarda yaygın olarak görülmesine rağmen erken yaşlarda da görülebilmektedir. Erken yaşta dizde kireçlenme genellikle; yaralanma, travma, aşırı kilo ve doğumsal faktörlere bağlı ortaya çıkabilmektedir.

Gençlerde Diz Kireçlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Dizde kireçlenme belirtileri, yaşınız kaç olursa olsun her yaş grubunda aynıdır. Ancak bu belirtiler; günlük hayatta aktif rol alan gençlerin hayatları üzerinde olumsuz etkiye neden olmaktadır. Örneğin, erken yaşta dizde kireçlenme ağır işlerde çalışan kişilerin ve profesyonel düzeyde sporla uğraşan kişilerin sosyal ve iş hayatını daha fazla etkileyebilmektedir.

Diz kireçlenmesi olan hastalar sıklıkla diz ağrısından yakınmaktadır. Diz kireçlenmesine bağlı oluşan diz ağrıları başlangıçta uzun süre ayakta kalındığında veya yürüyüş sonrasında başlamaktadır. Başlangıç düzeyinde oluşan bu tür ağrılar, ağrı kesici ilaçlar ve dinlenme ile geçebilmektedir.  Ancak dizde kireçlenme belirtileri, kireçlenmenin derecesine göre hafif veya şiddetli olmaktadır.

Dizde kireçlenme belirtileri genellikle şunlardır;

  • Dizde şişlik ve diz ağrısı,
  • Yürümede zorluk,
  • Hareket sırasında dizde çıtırtı sesi,
  • Çömelip kalkmakta zorluk,
  • Merdiven inip çıkmakta zorluk,
  • Diz hareketlerinde kısıtlılık ve tutukluk,
  • Diz üstü uyluk kaslarında zayıflık,
  • Bacak ve diz ekleminde şekil bozukluğudur.

Siz de bu belirtilere sahipseniz tedavi için geç kalmadan uzman bir ortopedi doktoruna danışmayı ihmal etmeyiniz.

Erken Yaşta Diz Kireçlenme Neden Olur?

Erken yaşta diz ekleminde görülen yapısal bozukluklar kişilerin yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkileyerek ilerleyen zamanlarda yürüyememe gibi çeşitli sorunlara yol açabilmektedir. Bu nedenle eklem kıkırdağında oluşan hasarlara bağlı gelişen diz ağrısı ve yürüme zorluğu gibi sorunların dikkate alınarak erken dönemde fark edilmesi ve tedaviye başlanması önemlidir.

Erken yaşta dizde kireçlenme nedenleri şunlardır;

Aşırı Kilo: Aşırı kilolu olmak erken yaşta dizde kireçlenmeye neden olan risk faktörlerindendir. Aşırı kilo, dizlere binen yükü artırdığı için kıkırdaklarda zorlanmaya neden olarak eklemdeki hasarın daha hızlı ve fazla olmasına neden olmaktadır.

Erken yaşta aşırı kilolu olmak dizde kireçlenmeye neden olan risk faktörlerindendir
Resim 2. Erken yaşta aşırı kilolu olmak dizde kireçlenmeye neden olan risk faktörlerindendir

Doğumsal Faktörler: Doğumsal nedenlere bağlı olarak diz kapağının düzgün olmaması, eklem yapısı bozuklarına neden olmaktadır. İleriki yaşlarda kireçlenmeye neden olan bu yapısal bozuklukların, erken yaşlarda teşhis edilmesi ise tedavi sürecinde olumlu sonuçlar vermektedir.

Travma ve Spor Yaralanmaları: Diz kapağının darbe alması sonucu kıkırdaklarda hasar oluşması, ilerleyen zamanlarda kıkırdak yapısının bozulmasına neden olabilmektedir. Yapılan araştırmalar, herhangi bir yaşta meydana gelen menisküs yırtığı, ön çapraz bağ ve kıkırdak yaralanmalarının diz kireçlenme riskini artırdığını göstermektedir.  Bu nedenle spor yaralanması sonrası kişilerin detaylı bir doktor muayenesinden geçmesi önemlidir.

Diz Yaralanmasının En Sık Yaşandığı Spor Aktiviteleri
Resim 3. Diz Yaralanmasının En Sık Yaşandığı Spor Aktiviteleri

Gençlerde Diz Kireçlenmesi Nasıl Anlaşılır?

Eskiden meydana gelen diz yaralanmalarının belirti göstermesi zaman alabilmektedir. İleri derece olmayan diz kireçlenmesi belirtileri kontrol altına alınabilmektedir. Ancak eklemlerdeki hasar onarılamamaktadır.

Erken yaşta dizde kireçlenmenin anlaşılması için kişinin deneyimli bir doktor tarafından fiziksel muayenesinin yapılması; belirtilerin değerlendirilmesi; tahlil, röntgen ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi tetkik sonuçlarının incelenmesi gerekmektedir.

Fizik muayenesi sırasında, öncelikle hastanın yakınması ve tıbbi geçmişi hakkında bilgi alınır.

Diz ekleminin muayenesi ve hastanın yürüyüş, çömelme kalkma gibi hareketleri değerlendirildikten sonra bulgulara göre tahlil, diz röntgeni, manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi tetkikler istenebilir.

Doktorunuz kireçlenmenin altında yatan romatizmal hastalık veya enfeksiyon gibi durumların varlığından şüphelenirse, çeşitli kan tahlilleri de isteyebilmektedir. Belirgin şekilde dizde şişlik olduğunda ise dinamik ultrason ile diz eklemi değerlendirilmektedir. Ayrıca diz eklemindeki sıvı bir iğne ile boşaltılarak laboratuvara incelemeye gönderilmektedir.

Erken Yaşta Kireçlenme Nasıl Tedavi Edilir?

Diz ekleminde oluşan hasar geri döndürebilir olmasa da dizdeki kireçlenme belirtileri yönetilebilmektedir. Diz kireçlenmesi tedavisine; hastanın kilosu, ağrının şiddeti ve kireçlenmenin derecesi değerlendirilerek karar verilmektedir.

Doğumsal nedenlere bağı olarak bebeklerin diz kapağındaki hasarlar genç yaşlarda diz kireçlenmesine neden olmaktadır. Bu nedenle; bebeklerin diz kapağındaki yapısal sorunların erken dönemde fark edilmesi ve ileride ortaya çıkabilecek ciddi sorunların engellenmesinde önemlidir.  Erken yaşta diz kireçlenmesinde ameliyatsız tedavi seçenekleri ve cerrahi tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Hasta için hangi tedavi yönteminin uygulanacağına ise yapılan değerlendirmeler sonrası doktor tarafından karar verilmektedir. Ancak belirlenen tedavinin başarısında hastanın iyileşme istediği ve tedavi sürecindeki uyumu da önemlidir.

Erken Yaştaki Diz Kireçlenmesinde Ameliyat Dışı Tedaviler

Erken yaşta görülen diz kireçlenmesinde ilk seçenek ameliyat değildir. Kişinin şikâyetleri, kireçlenmenin eklemde neden olduğu hasarın şiddeti ve kireçlenmenin derecesine göre ilk olarak ameliyatsız tedavi seçenekleri uygulanmaktadır.

Diz kireçlenmesi tedavisinde Ameliyat Dışı Tedaviler: Fizik tedavi ve egzersizlerdir.
Resim 4. Diz kireçlenmesi tedavisinde Ameliyat Dışı Tedaviler: Fizik tedavi ve egzersizlerdir.

Diz kireçlenmesinde ameliyat dışı tedavi yöntemleri şunlardır:

  • Dize yük bindiren hareketlerden kaçınma,
  • Kilo verme,
  • İlaç tedavisi,
  • Fizik tedavi ve egzersiz,
  • Baston, dizlik, tabanlık kullanımı,
  • Eklem içi hyalüronik asit enjeksiyonu,
  • PRP (TZP), kök hücre uygulamaları,
  • Eklem içi kortizon iğnesi,
  • Kriyoterapi (Sinir Dondurma) Yöntemi.

Ancak ameliyatsız tedavi seçenekleri ağrıyı azaltmıyorsa, doktorunuz ameliyat önerebilmektedir.

Diz Kireçlenmesi Tedavisinde Cerrahi Yöntemler

Diz ameliyatı, kireçlenmenin şiddetine ve belirtilerinize bağlıdır. Diz kireçlenmesi ameliyatlarından bazıları şunlardır:

Artroskopi (Kapalı Eklem Cerrahisi)

Eklem hasarlarının tedavisi için 5 mm’lik küçük bir kesi ile yapılmaktadır. Diz eklem kireçlenmesi zemininde meydana gelen ve takılmaya yol açan menisküs yırtıklarına diz artroskopisi ile müdahale edilmektedir. Ayrıca kireçlenme gelişen eklemdeki kıkırdaktan kopan parçalar ve hasarlı yüzeyler temizlenerek sürtünmenin azaltılması sağlanmaktadır. İleri derece diz kireçlenmesi olan hastalarda kapalı eklem cerrahisinin etkisi sınırlıdır.

Diz Artroskopisi
Resim 5. Diz Artroskopisi

Osteotomi (Kemiğin Kesilmesi)

Diz ekleminin belli bir bölgesindeki hasar diğer bölgeye göre daha fazla ise “osteotomi ameliyatı” uygulanabilmektedir.  Osteotomi ameliyatında; kaval veya uyluk kemiğinden kama şeklinde kemik parçası kesip çıkarılabilmektedir. Ancak ileri derece eklem kireçlenmesi olanlar, dizde aşırı şekil bozukluğu olanlar, sigara içenler ve 60 yaş üstü hastalarda bu ameliyat önerilmemektedir. Osteotomi ameliyatları; yüksek tibial osteotomi ve fibular osteotomi olarak ikiye ayrılmaktadır.

Yüksek Tibial Osteotomi (YTO)

Diz ekleminin iç kısmına normalden fazla binmekte olan yükün, diz eklemindeki daha sağlıklı olan kısmına yönlendirilmesi hedeflenmektedir.. Böylece eklemde gelişen kıkırdak aşınması durdurularak diz protezi ameliyat süreci yavaşlatılmaktadır.

Proksimal Fibular Osteotomi (PFO)

Diz kireçlenmesi tedavisinde fibulanın minimal invaziv cerrahi yöntem ile düzeltilmesi amaçlanmaktadır. Fibular osteotomi ile fibuler eklemin gevşetilmesi sağlanmaktadır. Ancak sinir hasarı, düşük ayak, ayak bileğinde oluşabilecek sorunlar ve komplikasyon riskinin fazla olması nedeniyle ameliyatın bu konuda deneyimli bir ortopedi cerrahı tarafından yapılması önemlidir.

Kısmi Diz Protezi veya Total Diz Protezi Ameliyatı

İleri derece diz kireçlenmesi olan hastalarda hasarlı kıkırdak ve kemik yüzeyleri çıkarılarak yerine yapay metal ve plastik eklem yüzeyleri (protez implantları) yerleştirilmektedir.

Diz protezi ameliyatları, geleneksel cerrahi yöntem ve robotik yardımla yapılan cerrahi işlemler olarak iki farklı şekilde gerçekleştirilebilmektedir.

Robotik diz protezi cerrahisi ortopedide modern teknolojinin sağladığı olanakların kullanıldığı önemli bir gelişmedir. Teknolojideki gelişmeler diz protezi ameliyatlarını çok daha güvenilir hale getirerek hastaların daha ağrısız ve hızlı bir iyileşme süreci yaşamalarını sağlamaktadır. 

Erken yaşta diz kireçlenmesi tedavisinde protez ameliyatı olmayı düşünen hastaların en büyük endişesi, protezlerin ömrüne bağlı ileride gerçekleştirilecek olan revizyon ameliyatlarıdır. Ancak günümüzde diz protezi çeşitleri arasında geleneksel diz protezlerinden daha uzun ömürlü olan JOURNEY II Total Diz Protezleri; hareketli ve aktif hayatı olan hastaların beklentilerini karşılamak için tasarlanmış yeni nesil protez sistemdir.

 Journey II diz protezleri, metal alerjisi ve aşınma riskini ortadan kaldıran oksinyum (OXINIUM/zirkonyum oksit) ile yapılmaktadır. Bu metal alaşımı; sertlik, aşınmaya karşı üstün dayanıklılık ve pürüzsüzlük özellikleri sayesinde diz protezlerinin daha dayanıklı ve uzun ömürlü olmalarını sağlamaktadır ve en iyi diz protezi markası olarak bilinmektedir.

 Diz protezi çeşitleri arasında JOURNEY II Diz Protezi, dinamik ve aktif hayat süren hastaların beklentilerini karşılamaktadır.
Resim 5. Diz protezi çeşitleri arasında JOURNEY II Diz Protezi, dinamik ve aktif hayat süren hastaların beklentilerini karşılamaktadır.

Erken yaşta diz kireçlenmesi, tedavi edilmediğinde daha büyük hasarlara yol açabilen ilerleyici bir durumdur. Bu nedenle dizde kireçlenme belirtilerinin erken dönemde fark edilmesi ve kemik kaybının önlenmesi önemlidir.

Kireçlenme ilerledikçe hastaların; diz ağrısı, hareket kısıtlılığı ve dizde şişlik gibi yakınmaları da artmaktadır. Buna bağlı olarak ise hastaların fiziksel aktivite seviyesi azalarak kaslar ve kemiklerde zayıflama meydana gelmektedir. Ayrıca ilerleme devam ettikçe kalça ve omurga gibi eklemlerin üzerlerine binen baskı artmakta ve eklemler zarar görmektedir.

Eğer sizin de dizinizde kireçlenme belirtilerinden herhangi bir varsa; erken tanı ve tedavi yöntemleri için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ayrıca röntgen ve MR görüntülerinizi bizlere ulaştırarak uzman doktorlarımızdan destek alabilirsiniz.

Diz eklem sağlığınızla ilgili tüm sorunlarda soru ve çözüm yolları için; bizimle iletişime geçebilir, yorumlarınızı bizimle paylaşabilirsiniz.

Randevu için tıklayınız

Kayhan Turan

Op. Dr. Kayhan Turan, Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanıdır. Uzmanlık alanları arasında Robotik Protez Cerrahisi, Eklem Protezi, Artroskopik Cerrahi, Regeneratif Ortopedi ve Spor Ortopedisi bulunmaktadır. Aynı zamanda, Robotik Ortopedi Cerrahi Derneği'nin (ROCD) başkanı ve İstanbul Atlas Üniversitesi'nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Bursa'daki Robotik Ortopedi Cerrahi Merkezi ile Turan Turan Sağlık Grubu'nun medikal direktörüdür.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Başa dön tuşu