Yürürken, otururken ve bazen sadece dinlenirken bile kalçanızda bir rahatsızlık hissediyor musunuz? Gündelik hayatınızı gölgeleyen kalça ağrısı, ekleminizde bir şeylerin yolunda gitmediğinin habercisi olabilir. Neyse ki kalça eklemi sorunlarının tedavisinde önemli adımlar atıldı.

Eskiden büyük ameliyat kesileri gerektiren durumlar, artık çok daha modern yöntemlerle çözülebiliyor. Kalça artroskopisi, yani halk arasında bilinen adıyla kapalı kalça ameliyatı, bu yenilikçi yaklaşımlardan biridir. Kalça eklemine küçük kesilerden bir kamera yardımıyla bakmayı ve sorunu içeriden görmeyi sağlar.

Kalça artroskopisi, eklemdeki hasarı hem teşhis etme hem de aynı anda tedavi etme imkânı verir. Ancak kapalı kalça ameliyatı her kalça sorunu için uygun bir çözüm değildir. Yazımızın devamında, bu tedavinin hangi durumlarda etkili olduğunu ve sürecin nasıl işlediğini detaylıca ele alacağız.

İçindekiler:

• Kalça Artroskopisi Nedir? Avantajları Nelerdir?
• Kalça Artroskopisi Hangi Durumlarda Uygulanabilir?
• Kalça Artroskopisi Hangi Durumlarda Uygulanamaz?
• Artroskopik Kalça Ameliyatı Nasıl Yapılır?
• Kalça Artroskopisi ve Açık Cerrahi Arasındaki Farklar
• Kalça Artroskopisinin Riskleri

Kalça Artroskopisi Nedir? Avantajları Nelerdir?

Kalça artroskopisi, kalça eklemindeki sorunları teşhis ve tedavi etmek için uygulanan, büyük ameliyat kesileri gerektirmeyen bir cerrahi yöntemdir. Kapalı kalça ameliyatı olarak da bilinir.

İşlem sırasında “artroskop” adı verilen ince ve kameralı bir alet kullanılır. Doktorunuz, cilde açılan düğme deliği büyüklüğündeki kesilerden bu aleti eklemin içine yerleştirir. Kameradan bir ekrana yansıtılan büyütülmüş görüntüler sayesinde eklemdeki hasarlar net bir şekilde görülür ve aynı anda tedavi edilebilir.

Açık ameliyatlara kıyasla vücuda çok daha az yük bindiren kalça artroskopisinin sağladığı başlıca avantajlar şunlardır:

• Daha Az Ağrı: Sağlam dokulara ve kaslara daha az zarar verildiği için ameliyat sonrası ağrı kolayca yönetilebilir düzeydedir.
• Hızlı İyileşme: Hastaların hastanede yatış süresi çok kısadır, çoğunlukla işlem günü veya ertesi gün eve dönülebilir.
• Hareket Özgürlüğü: Eklem sertliği daha az görüldüğünden günlük yaşama dönüşü hızlandırır.
• Estetik Görünüm: Küçük kesiler kullanıldığı için ameliyat izi daha az belirgindir.

Kalça Ekleminin Yapısı

Diz eklemlerinden sonra vücudun en büyük eklemi, kalça eklemidir. Yapısı, bir topun bir yuvaya oturmasına benzer. Uyluk kemiğinin (femur) üst kısmındaki yuvarlak bölüm, top (femur başı) görevi görür. Bu top ise leğen kemiğindeki (pelvis) çukur şeklindeki yuvaya (asetabulum) yerleşir.

Hem topun hem de yuvanın yüzeyi, kaygan ve dayanıklı bir doku olan eklem kıkırdağı ile kaplıdır. Kıkırdak, kemiklerin birbirine sürtünmeden, pürüzsüzce hareket etmesini sağlar. Aynı zamanda bir amortisör görevi görerek ekleme binen yükleri emer.

Yuvanın (asetabulum) kenarlarını labrum adı verilen güçlü, contaya benzeyen bir kıkırdak halkası çevreler. Labrum, yuvanın derinliğini artırarak eklemin sabit kalmasına yardımcı olur.

Kalça eklemi, eklem kapsülünü oluşturan güçlü bağ dokuları ile sarılıdır. Kapsülün iç yüzeyi ise sinovyum adı verilen ince bir zar ile kaplıdır. Eklemi kayganlaştıran ve besleyen eklem sıvısı (sinovyal sıvı), bu zarda üretilir.

Kalça Artroskopisi Hangi Durumlarda Uygulanabilir?

Kalça artroskopisi, başlangıçta sadece tanı koymak için kullanılırken günümüzde pek çok kalça sorununu tedavi etmek için kullanılan bir yöntem haline gelmiştir. Hem eklemin içindeki sorunları hem de eklemin çevresindeki sorunlar, kalça artroskopisiyle çözülebilir.

1) Eklem İçi Sorunlar

Eklemin içinde meydana gelen bazı sorunlarda kalça artroskopisi uygulanabilir:

• Kalça Sıkışma Sendromu (Femoroasetabular Sıkışma): Top ve yuvayı oluşturan kemiklerin şeklinin birbirine tam olarak uyumlu olmamasıdır. Bu uyumsuzluk genellikle kemiklerdeki yapısal fazlalıklardan kaynaklanır ve literatürde Cam tipi, Pincer tipi veya her ikisinin birlikte görüldüğü Mikst (Karma) tip olarak adlandırılır.

Uyumsuzluk nedeniyle özellikle kalça hareket ettirilirken kemikler sıkışabilir ya da birbirine sürtünebilir. Bu nedenle zamanla labrum yırtığına ya da kıkırdak hasarına yol açabilir. Artroskopik kalça sıkışması ameliyatı olanların anormal kemik çıkıntıları tıraşlanarak normal eklem hareketine izin verecek şekle getirilir.

• Kalça Labrum Yırtığı: Labrum, yani kalça yuvasını çevreleyen yapı, kalça sıkışma sendromu veya travma gibi sebeplerden dolayı yırtılabilir. Kalçada ağrı, kilitlenme ya da çıtırtı sesi gibi belirtilere neden olabilir. Artroskopik labrum yırtığı ameliyatı olanlara uygulanan temel yöntem, labrumu mümkün olduğunca korumak ve onarmaktır. Yırtık onarılamayacak gibiyse hasarlı parçalar temizlenebilir.
• Hafif ve Orta Derece Osteoartrit (Kireçlenme): Artroskopi, ileri evre kireçlenmeyi tedavi etmek için uygun bir yöntem değildir. Ancak, erken evre kireçlenmesi olan ve aynı zamanda kalça sıkışma sendromu veya labrum yırtığı gibi sorunları bulunan hastalara uygulanabilir. Buradaki amaç, kireçlenmeyi geri döndürmek değil, ağrıya neden olan takılmaları gidermek, serbest cisimleri temizlemek ve altta yatan sıkışma sorununu çözerek hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır.
• Eklem İçi Serbest Cisimler: Bazen travma veya kireçlenme gibi sorunlar nedeniyle küçük kıkırdak veya kemik parçaları bulunduğu yerden koparak eklemin içine düşebilir. Eklem faresi olarak da bilinen parçalar, eklem hareketleri sırasında araya girerek takılmaya ve kilitlenmeye neden olabilir. Serbest cisimleri bulmak ve çıkarmak için artroskopi uygulanabilir.
• Kıkırdak Hasarları: Eklemin yüzeyini kaplayan kıkırdakta meydana gelen hasarlar (kondral lezyonlar) da ağrıya neden olabilir. Artroskopi sırasında hasarlı kıkırdak parçaları temizlenebilir. Bazı durumlarda, mikrokırık adı verilen bir teknikle hasarlı bölgedeki kemiğe küçük delikler açılarak vücudun kendi onarım hücrelerinin (kemik iliğinden) bölgeye ulaşması ve bir onarım dokusu oluşturması tetiklenebilir.
• Sinovyal Hastalıklar: Eklem kapsülünün iç yüzeyinde sinovya adı verilen, eklem sıvısı üreterek eklemin kayganlığını sağlan bir zar vardır. Romatizmal hastalıklar veya bazen tekrarlayan travmalar gibi sorunlar, bu zarın iltihaplanmasına (sinovit) neden olabilir. Artroskopik sinovektomi, iltihaplı ve kalınlaşmış zar dokusunun temizlenmesi veya çıkarılması işlemidir.
• Eklem Enfeksiyonu (Septik Artrit): Kalça ekleminin iltihaplanması (enfeksiyon) eklem kıkırdağına hızla zarar verebilir. Artroskopi ile eklemdeki iltihabın boşaltılması sağlanabilir. Bu sayede antibiyotik tedavisine ek olarak enfeksiyonun kontrol altına alınması sağlanabilir.
• Ligamentum Teres Yırtıkları: Ligamentum teres, femur başını asetabuluma bağlayan, eklemin tam ortasında yer alan bir bağdır. Travma veya zorlama gibi çeşitli nedenler sonucu yırtılabilir. Ligamentum tereste meydana gelen yırtıklar, ağrıya ve boşluğa düşme hissine neden olabilir. Artroskopi ile bu yırtıklar temizlenebilir veya bazı durumlarda onarılabilir.

2) Eklem Dışı Sorunlar (Kalça Endoskopisi)

Eklemin çevresindeki sorunları teşhis ve tedavi etmek için kalça endoskopisi uygulanabilir:

• Tendon ve Kas Sorunları
  • Gluteal Tendon Yırtıkları: Kalçanın yan tarafında bulunan gluteal kaslar, leğen kemiğinden başlayarak uyluk kemiğine kadar uzanır. Bu kasların tendonlarında (kasları kemiğe bağlayan doku) oluşan yırtıklar, endoskopik olarak onarılabilir.
• • Hamstring Tendon Yırtıkları: Hamstring kasları, uyluğun arka kısmında bulunur ve pek çok bacak hareketinde rol oynar. Hamstring tendon yırtıklarında kalça endoskopisi ile tendon geri çekilebilir, hasarlı doku temizlenebilir ve kemiğe yeniden tutturulabilir.
  • Atlayan Kalça Sendromu: Kalça ekleminin dış yüzeyini çevreleyen bir tendonun, eklemin dış yüzeyine sürtünmesi sonucu oluşan ve çıtlama sesine yol açan bir durumdur. Sürekli sürtünmenin tendona hasar verdiği durumlarda sendroma sebep olan tendonlar, endoskopik olarak gevşetilebilir.
• Siyatik Sinirin Sıkışması: Piriformis sendromu gibi siyatik sinirinin kalça bölgesinde sıkışması sorunlarında, endoskopik olarak sinire baskı yapan yapılara müdahale edilebilir.
• Kalça Bursiti: Bursalar, kemik ve yumuşak dokular arasında yastık görevi görerek sürtünmeyi azaltan, içi sıvı dolu keselerdir. Kalçanın dış kısmındaki bursanın iltihaplanması, kalça bursiti (trokanterik bursit) olarak adlandırılır ve kalçanın yan tarafına vuran ağrılara neden olabilir. Diğer tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda, kalça endoskopisi yöntemiyle iltihaplı keseciğin çıkartılması mümkündür.

3) Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası Komplikasyonlar

Kalça protezi ameliyatı sonrası nadiren de olsa çeşitli nedenlerden dolayı ağrı devam edebilir. Artroskopi, bazı durumlarda bu ağrılara çözüm olabilir:

• İliopsoas Sıkışması: Protez parçasının iliopsoas tendonuna sürtünmesi ve onu tahriş etmesidir. İliopsoas tendonunun sıkışması, merdiven çıkarken veya arabadan inerken kasık ağrısı gibi şikayetlere neden olabilir. Artroskopik yöntemle, proteze dokunmadan bu tendon gevşetilebilir ve sürtünme ortadan kaldırılabilir.
• Sinovit ve Eklem İçi Serbest Cisimler: Bazen protez çevresindeki eklem zarı (sinovya) iltihaplanabilir (sinovit) veya nadiren eklem içinde serbest parçalar kalabilir. Artroskopi, bu sorunları teşhis etmek ve iltihaplı dokuyu ya da serbest cisimleri temizlemek için uygulanabilir.

Kalça Artroskopisi Hangi Durumlarda Uygulanamaz?

Kalça artroskopi ameliyatının başarısı, büyük ölçüde doğru hasta seçimine bağlıdır. Bu teknik bir sihirli değnek değildir ve her kalça ağrısını çözemez. Bazı durumlarda bu ameliyatı yapmak fayda sağlamayacağı gibi durumu da kötüleştirebilir.

• İleri Evre Kireçlenme (Koksartroz): Eğer eklem aralığı tamamen kaybolmuşsa kıkırdak dokusu artık geri döndürülemez şekilde yok olmuş demektir. Bu hastalara artroskopi yapmanın ağrıyı gidermede bir faydası pek mümkün değildir. İleri evre kireçlenmenin en etkili tedavisi total kalça protezi ameliyatıdır.
• İleri Evre Kemik Erimesi (Osteoporoz): Çok ileri derecede kemik erimesi olan hastaların kemik kalitesi çok zayıftır. Bu nedenle onarım için kullanılan malzemeler zayıf kemiğe güvenli bir şekilde tutunamayabilir. Ayrıca, ameliyat sırasında kemiklere uygulanan germe kuvveti nedeniyle ameliyatın riskleri artabilir.
• Aktif Enfeksiyon: Vücudun herhangi bir yerinde aktif bir enfeksiyon varken ameliyat yapılması, bu enfeksiyonun eklem içine yayılmasına neden olabilir. Bu nedenle, ameliyat öncesi enfeksiyonun tamamen tedavi edilmesi gerekir. (Not: Bu durum, eklem içindeki enfeksiyonun (septik artrit) tedavisinden farklıdır).
• Kötü Huylu Tümörler: Bölgede kötü huylu bir tümör varsa artroskopi işlemi tümör hücrelerinin yayılmasına neden olabilir. Bu nedenle, kötü huylu tümör varlığında artroskopi uygulanmaz.
• Ciddi Eklem Sertliği (Ankiloz): Eğer kalça eklemi tamamen donmuş veya kaynaşmışsa (ankiloz) artroskopi uygulanamaz. Çünkü aletleri hareket ettirmek için gereken boşluk yoktur.

Artroskopik Kalça Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Ameliyat süreci, hastanın konforunu sağlamak amacıyla anestezi uygulamasıyla başlar. Çoğu durumda genel anestezi tercih edilse de hastanın durumuna göre bölgesel uyuşturma yöntemleri de uygulanabilir. İşlem sırasında bacağa kontrollü bir çekme kuvveti (traksiyon) uygulanır. Böylece eklem aralığı güvenli bir şekilde genişletilerek cerrahın çalışma alanını rahatça görmesi sağlanır.

Cerrah, kalça bölgesine birkaç küçük kesi açarak işleme başlar. Bu kesilerden birinden, ucunda ışık ve yüksek çözünürlüklü kamera bulunan ince bir boru (artroskop) gönderilir. Görüntünün net olması ve kanamanın önlenmesi için eklem içine steril bir sıvı verilir. Kameradan gelen görüntüler bir ekrana yansıtılarak eklemin içi detaylıca incelenir.

Tanı kesinleştikten sonra, diğer küçük kesilerden kesme, tutma, dikiş yapma ve düğüm atma gibi hassas görevler için geliştirilmiş cerrahi aletler sokularak tedavi aşamasına geçilir. Bazı durumlarda dikişleri kemiğe tutturmak için özel çapalar kullanılır.

İşlemler tamamlandığında aletler çıkarılır ve kesiler estetik dikişlerle veya bantlarla kapatılır. Ameliyat bölgesine emici bir pansuman uygulanarak süreç sonlandırılır. Ameliyat süresi yapılacak işlemin kapsamına göre değişmekle birlikte ortalama 90 dakika civarındadır.

Kalça Artroskopisi ve Açık Cerrahi Arasındaki Farklar

Kalça artroskopisi, uygun hastalar için açık cerrahiye kıyasla birçok avantaj sağlar. Aşağıdaki tabloda iki yöntemin karşılaştırması bulunmaktadır:

Kalça Artroskopisinin Riskleri

Deneyimli cerrahlar tarafından yapıldığında kalça artroskopisi güvenli bir işlem olarak kabul edilse de her cerrahi işlemde olduğu gibi bazı riskler barındırır:

• Genel Cerrahi Riskler: Bu riskler her ameliyatta mevcuttur ancak kapalı yöntemde görülme sıklığı oldukça azdır:
  • Enfeksiyon: Artroskopide yapılan küçük kesiler sayesinde enfeksiyon riski çok düşüktür.
  • Derin Ven Trombozu (DVT): Damarlarda pıhtı oluşması riskidir. Bunu önlemek için kan sulandırıcı ilaçlar ve özel çoraplar kullanılabilir.
• Prosedüre Özgü Riskler: Bunlar, ameliyatın tekniğiyle ilgili risklerdir:
  • Sinir veya Damar Yaralanmaları: Kalça eklemi, sinir ve damarlarla çevrilidir. Kesi yapılırken veya aletleri kullanırken bu yapılara zarar verme riski çok nadir de olsa vardır.
• • Eklem Sertliği: Kalça artroskopisi sonrası fizik tedavi programının aksatılması veya yetersiz yapılması, ameliyat sonrası eklemde sertlik veya hareket kısıtlılığına yol açabilir.
  • Stres Kırığı: Çok nadiren, kalça sıkışma sendromu nedeniyle kemik tıraşlaması yapılan femur boynunda, rehabilitasyona (yük verme kısıtlamaları vb.) uyulmazsa stres kırığı gelişebilir.
• Traksiyona (Çekme İşlemine) Bağlı Sinir Gerilmesi: Bacağın ameliyat sırasında kontrollü bir şekilde çekilmesi (traksiyon) nedeniyle sinirler gerilebilir. Traksiyon işlemi sırasında vücudun kaymasını önlemek için kasık bölgesine destek direği (post) adı verilen bir destek yerleştirilir. Bu nedenle kasık bölgesinde geçici bir uyuşma meydana gelebilir.

Sonuç

Kalça ağrıları, hareket etmek gibi basit eylemleri bile zorlu bir mücadeleye dönüştürebilir. Ancak güncel tıbbi tedaviler sayesinde bu sorunların tedavisi mümkündür. Kalça artroskopisi, uygun hastalarda eklem sağlığını korumayı ve fonksiyon kaybını önlemeyi amaçlayan bir yöntemdir.

Erken dönemde harekete geçerek ve doğru tedaviyi planlayarak ileride oluşabilecek daha büyük sorunların önüne geçebilirsiniz. Bu nedenle ağrılarınızı ertelemek yerine bir uzmana danışmanız doğru bir yaklaşım olacaktır.

Kalça ağrılarınız yaşam kalitenizi düşürmesin. Size özel tedavi planı ve ayrıntılı muayene için Randevu Alın butonuna tıklayarak uzman ekibimizle görüşebilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular

Kalça Artroskopisi Sonrası İyileşme Ne Kadar Sürer?

Kalça artroskopisi sonrası iyileşme süreci, ameliyatta yapılan işlemlere göre kişiden kişiye değişir. Hastaların ortalama 1 hafta boyunca koltuk değneği kullanması gerekebilir, ancak bu süre uzayabilir. Masa başı işlere dönüş yaklaşık 1-2 hafta sürebilir. Eklemin tam olarak iyileşmesi ve spora dönüş gibi zorlayıcı aktivitelere hazır hale gelmesi 12 haftayı bulabilmektedir.

Kalça Artroskopisi Sonrası Ağrı Ne Kadar Sürer?

Ameliyat sonrası ilk birkaç gün ağrı olması beklenen bir durumdur ve doktorunuzun reçete ettiği ilaçlarla kontrol altında tutulur. Şişlik ve genel rahatsızlık hissi birkaç hafta boyunca azalarak devam edebilir. İyileşme ilerledikçe ağrı azalsa da fizik tedavi egzersizleri veya uzun süreli aktivite sonrası hafif ağrıların tamamen kaybolması 3 ila 6 ay sürebilir.

Artroskopik Kalça Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Ameliyatın süresi, kalça eklemi içindeki sorunun ne kadar karmaşık olduğuna ve kaç farklı işlemin yapıldığına bağlı olarak değişir. Çoğu artroskopi ameliyatı, genel olarak 1.5 saat (90 dakika) sürer.

Kalça Artroskopi Ameliyatı Sonrası Hemen Yürünebilir mi?

Hastalar ameliyattan sonra aynı gün veya ertesi gün bir fizyoterapist eşliğinde ayağa kaldırılabilir ve koltuk değnekleri yardımıyla yürütülebilir. Ancak yapılan onarımı korumak için, bir süre boyunca değneksiz tam yük vererek yürüme kısıtlanabilir.

Kalça Artroskopisi Sonrası Fizik Tedavi Gerekli mi?

Ameliyatın başarılı sonuçlanması için fizik tedavi önemli bir kriterdir. Ameliyatın teknik başarısı kadar, rehabilitasyon programının da başarısı önemlidir. Fizik tedavi, eklem hareket açıklığını geri kazanmak, kasları güçlendirmek ve eklem sertliğini önlemek için ameliyattan sonra başlar ve birkaç hafta boyunca devam eder.

Kalça Artroskopisi Sonrası Ne Zaman Araba Kullanabilirim?

Araba kullanmaya başlamak için güçlü ağrı kesici ilaç kullanmıyor olmak ve acil bir durumda fren pedalına hızla ve güvenle basabilecek kas refleksine sahip olmak gerekir. Ameliyatın hangi bacakta olduğuna ve aracın vites tipine göre bu süre değişir. Genel olarak sağ kalça ameliyatları için 2 ila 4 hafta beklenmesi gerekebilirken otomatik vitesli araçlarda sol kalça ameliyatı sonrası süre daha kısa olabilir.

Yasal Uyarı: Bu web sitesindeki içerikler yalnızca bilgilendirme amaçlı hazırlanmıştır. Buradaki bilgiler, profesyonel tıbbi tavsiye, tanı veya tedavi yerine geçmez. Sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz olduğunda veya yeni bir tedaviye başlamadan önce, lütfen tıbbi tavsiyeleri göz ardı etmeyin ve mutlaka uzman bir hekime danışın.