Bacak Ağrısı Nedir? Neden Olur ve Neyin Belirtisidir?

Vücudumuzda çeşitli sağlık sorunlarına bağlı olarak ağrılar görülebilmektedir. Bunlardan biri ise ayakta durmamızı, yürümemizi ve merdivenlerden rahatça çıkmamızı engelleyen hatta geceleri uykumuzdan uyandıran bacak ağrısıdır.

Her yaş grubunda görülen bacak ağrısının nedeni uzun süre ayakta kaldıktan sonra bacak kaslarının aşırı yorulmasına bağlı oluşabileceği gibi ağrılarınızın nedeni her zaman bu kadar basit olmayabilir. Peki, bacaklar neden ağrır? Bacaklarınızda oluşan ağrılar bir hastalığın habercisi olabilir mi?

Yazımızın devamında; bacak ağrısı nedir? Bacak ağrısı neden olur? Geceleri artan bacak ağrısı ve kalçadan bacağa vuran ağrı hangi hastalıkların habercisi olabilir?  Bel ve bacak ağrısı neden olur? sorularının cevaplarını bulabilirsiniz.

İçindekiler:

• Bacak Ağrısı Nedir?
• Bacak Ağrısı Neden Olur?
• Bacak Ağrısı Kanser Belirtisi Midir?

Bacak Ağrısı Nedir?

Bacak ağrısı, kalça ve ayak bileği arasındaki bölgede ağrı veya rahatsızlık hissi olarak açıklanabilmektedir. Bir bütün olarak ifade edilen bacağın kalçadan dize kadar uzanan bölümü “uyluk”, dizden ayak bileğine kadar uzanan bölümü ise “baldır” olarak adlandırılmaktadır (Resim 1). Uyluk iskeletini uyluk kemiği (femur); baldır iskeletini ise iç yanda yer alan kaval kemiği (tibia) ve dış yanda bulunan baldır kemiği (fibula) oluşturmaktadır.

Bacak ağrısı, ağrıya neden olan rahatsızlığa göre bacağın farklı bölümlerinde orta veya ileri derecede olabilmektedir. Bu ağrılar kısa süreli veya aralıklı oluşabileceği gibi kişilerin hayatını olumsuz etkileyecek şekilde uzun dönemli de (kronik) görülebilmektedir. Ayrıca ağrının nedenine bağlı olarak bacağın bir veya daha fazla bölgesinde; şişlik, his kaybı, uyuşma ve bacaklarda güçsüzlük gibi belirtilerde gözlenebilmektedir.

Görüldüğü gibi bacakta ağrı ve sızlama, bacak bölgesinde oluşan bir hasarın ve/veya hastalığın belirtisi olabilmektedir. Bu nedenle “bacak ağrısına ne iyi gelir” sorusundan önce “bacak ağrısı neden olur” sorusunun yanıtlanması ve altta yatan hastalıkların neler olabileceğinin açıklanması gerekmektedir.

Bacak Ağrısı Neden Olur?

Bacak ağrısının büyük bir kısmı bacaklardaki; eklemler, kemikler, kaslar, bağlar, tendonlar veya diğer yumuşak dokulardaki aşınma ve yaralanmalardan kaynaklanmaktadır. Ancak bazen omurganın alt kısmında görülen rahatsızlıklar, kalça eklemindeki hasarlar, kan damarları veya sinir hasarına bağlı olarak da görülebilmektedir. Peki, bacaklar neden ağrır?

Yukarıdaki bölümde de açıkladığımız gibi bacak ağrısının altında yatan birçok neden olabilmektedir. Bunlar arasında en sık görülenler şu şekildedir:

Aşil tendinit ve aşil tendon kopması

Aşil tendonu, baldırınızın arkasındaki kasları (gastrocnemius ve soleus kasları)  topuk kemiğinize (kalkaneus) bağlayan güçlü bir kordondur. Ayak parmaklarınızı yere doğrultmanızı ve parmak uçlarınızda yükselmenizi sağlayan aşil tendonunun iltihaplanması veya yırtılması ise kişilerde alt bacak arkası ağrısı ve ayak bileği arkasında ağrıya neden olabilmektedir.

Ön Çapraz Bağ Yaralanmaları

Ön çapraz bağ yaralanması, uyluk kemiğinizi (femur) kaval kemiğinize (tibia) bağlamaya yardımcı güçlü doku bantlarından biri olan ön çapraz bağın yırtılması veya burkulmasıdır. Ön çapraz bağ yaralanmaları en sık; futbol, ​​​​basketbol ve kayak gibi ani duruşlar, yön değişiklikleri ve zıplama içeren sporlar sırasında ortaya çıkar ve yaralanmalar sonucunda dizinizde veya dizin eklem hattı boyunca ağrı hissedilebilirsiniz.

Menisküs Yırtığı

Menisküs yırtıkları en yaygın diz yaralanmalarından biridir. Dizlerinizin her biri, kaval kemiğiniz ile uyluk kemiğiniz arasında bir yastık görevi gören C şeklinde iki kıkırdak parçasına sahiptir. Özellikle tüm ağırlığınızı dizinize verirken dizinizi kuvvetli bir şekilde bükmenize veya döndürmenize neden olan herhangi bir aktivite menisküs yırtılmasına yol açabilmektedir.

Yırtık bir menisküs ise ağrıya, şişmeye ve sertliğe neden olmaktadır. Ayrıca diz hareketlerinde zorluk ve bacağınızı tamamen uzatmada da sorun yaşayabilirsiniz.

Hamstring yaralanmaları

Hamstring yaralanması, hamstring kaslarından biri (uyluğunuzun arkasında bulunan üç kas grubu) gerildiğinde veya zorlandığında meydana gelen kısmi ve tam kas yırtığıdır. Bir hamstring yaralanması tipik olarak uyluğun arkasında yani üst bacağın arka kısmında ani ve keskin bir ağrıya neden olur. Şişlik ve hassasiyet ise genellikle birkaç saat içinde gelişebilmektedir. Ayrıca bacak arkası boyunca morarma veya cilt renginde değişiklik olabilmektedir.

Diz bursiti

Bursa, kemikleriniz ile eklemlerinizin yakınındaki; tendonlar, kaslar ve cilt arasındaki sürtünmeyi engelleyen sıvı dolu bir kesedir. Diz bursiti ise diz ekleminizin yakınında bulunan küçük sıvı dolu bir kesenin (bursa) iltihaplanmasıdır. Dizdeki bursit; dizde ağrı, şişlik ve hassasiyete neden olabilmektedir.

Baker Kisti

Baker kisti genellikle artrit, kireçlenme veya kıkırdak hasarı gibi diz eklemi ile ilgili bir problem sonucunda diz arkasında görülen sıvı dolu bir büyümedir.  Diz arkasında oluşan bu şişlik, dizde ve baldırda ağrı, diz arkasında gerginlik hissi yaşamanızı neden olabilmektedir.

Diz kireçlenmesi

Dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen diz kireçlenmesi, diz ekleminde yastık görevi gören koruyucu eklem kıkırdağının zamanla yıpranması sonucu ortaya çıkar. Diz kireçlenmesi belirtileri özellikle dizde ve bacakta hareket sırasında veya sonrasında görülen ağrı, şişlik ve tutukluluktur.

Romatoid artrit (İnflamatuar eklem hastalığı)

Romatoid artrit, birçok eklemi etkileyen kronik inflamatuar romatizmal bir hastalıktır. Otoimmün bozukluk olarak ifade edilen romatoid artrit, bağışıklık sisteminiz yanlışlıkla kendi vücudunuzun dokularına saldırması ile ortaya çıkmaktadır.

Diz ve ayak eklemlerinde oluşan iltihaplanma, ağrılı bir şişmeye neden olabileceği gibi özellikle sabahları veya hareketsiz kaldıktan sonra kişilerde; eklem tutukluğu, yorgunluk, ateş ve iştah kaybına sebep olabilmektedir.

Osteomiyelit (Kemik enfeksiyonu)

Halk arasında kemik iltihabı olarak bilinen osteomiyelit, genellikle bir enfeksiyon sonucunda kemik dokusunun iltihaplanması veya şişmesidir. Enfeksiyon kan dolaşımından geçerek veya yakındaki dokudan yayılarak bir kemiğe ulaşabilir. Bir yaralanma kemiği mikroplara maruz bırakırsa, enfeksiyonlar kemiğin kendisinde de başlayabilmektedir.

Bacak bölgesinde gelişen kemik iltihabı; bacakta ağrı, şişlik, kızarıklık, sıcaklık, halsizlik, titreme ve ateş gibi belirtiler yaşamanıza neden olabilmektedir.

Patellar tendinit

Diz kapağınızı (patella) kaval kemiğinize (tibia) bağlayan patellar tendonunuzun iltihaplanması sonucu gelişen bir durumdur. Genellikle bacak kaslarının kasılması ve yere çarpma kuvveti ile bağlantılı sporlar tendonları zorlar ve tekrarlanan stres ile tendon yapısı bozularak tendinit oluşabilmektedir. Patellar tendinit diz tendonunuzu zayıflatır ve tedavi edilmezse tendonunuzda yırtılmalara neden olabilmektedir.

Patellar tendinitin belirtileri; patellar tendonunuzun çevresinde ağrı ve hassasiyet, şişme, bacağınızı bükerken veya düzleştirirken ağrı ve diz kapağınızın alt kısmının arkasında oluşan hassasiyettir.

Patellofemoral ağrı sendromu

Patellofemoral ağrı sendromu (PFPS), dizin önünde ve diz kapağı çevresindeki ağrıyı ifade etmektedir. PFPS’nin en sık görülen belirtisi diz önündeki donuk ağrıdır. Genellikle kademeli olarak başlayan ve sıklıkla aktiviteye bağlı oluşan bu ağrı, tek dizde veya her iki dizde de görülebilmektedir.

Shin atelleri

“Shin atelleri” terimi, alt bacağınızın önündeki büyük kemik olan kaval kemiği (tibia) boyunca oluşan ağrı anlamına gelir. Shin atelleri, kaval kemiğinin etrafındaki kasların, tendonların ve kemik dokusunun inflamasyonudur. Ağrı tipik olarak, kasların kemiğe bağlandığı kaval kemiğinin iç sınırı boyunca yani alt bacağınızın ön kısmında meydana gelir. Ayrıca bölgede hafif şişlik de oluşabilmektedir.

Bacak kırıkları

Bacak kırığı, bacağınızdaki kemiklerden birinin kırılması veya çatlamasıdır. Bacakta oluşan kırıkların nedeni; düşmeler, motorlu taşıt kazaları, spor yaralanmaları ve kemik erimesi (osteoporoz) veya kanser nedeniyle zayıflayan kemiğin kırılması olabilmektedir.

Kırığın meydana geldiği bacakta; ağrı, şişlik, hassasiyet, morarma, şekil bozukluğu, hareket etmekte zorluk veya bacakta güçsüzlük gibi belirtiler görülebilmektedir.

Büyüme ağrıları

Çocuklarda bacak ağrıması büyüme ağrıları olarak ifade edilse de, büyümenin acı verdiğine dair bir kanıt yoktur. Büyüme ağrıları bacaklarda genellikle uylukların yani üst bacağın ön kısmında, baldırlarda veya dizlerin arkasında bir ağrı veya zonklama olarak görülebilmektedir. Büyüme ağrıları genellikle geceleri ortaya çıkar ve hatta bir çocuğu uykusundan uyandırabilir.

Kas ağrısı

Kas kramplarının çoğu bacak kaslarında, özellikle alt bacağın arkasında yani baldırda görülmektedir. Bacak kaslarında ani keskin ağrının yanı sıra, cildinizin altında sert bir kas dokusu kütlesi hissedebilmektedir.

Kas gerilmeleri

Kas gerginliği, kasları kemiklere bağlayan fibröz doku olan bir kas veya tendonun yaralanmasıdır. Küçük yaralanmalar yalnızca bir kas veya tendonu aşırı gerebilirken, daha ciddi yaralanmalar bu dokularda kısmi veya tam yırtılmaları içerebilmektedir. Kas gerilmeleri özellikle bacak kaslarında ağrı ve hassasiyete neden olabilmektedir.

Gece bacak krampları

Gece bacak krampları, bacaklarınızdaki kasların genellikle siz yataktayken ortaya çıkan ağrılı, istemsiz kasılmaları veya spazmlarıdır. Gece bacak krampları genellikle baldır kaslarınızda görülmektedir. Ancak ayaklarınızdaki veya uyluğunuzdaki kaslarda da kramplar oluşabilir. Bacak kaslarını kuvvetli bir şekilde germek genellikle ağrıyı hafifletebilmektedir. Gece krampların bazen bacak damar ve sinir ucu sorunlarının da habercisi olabilmektedir.

Bacak ağrısı bacaktaki; kemik, eklem, kas tendon ve bağlardan kaynaklı olabileceği gibi kalça kemiği ve eklemlerinde oluşan hasarlardan kaynaklıda görülebilmektedir. Peki, kalçadan bacağa vuran bacak ağrıları hangi hastalıkların habercisi olabilir?

Kalça kireçlenmesi

Kalça kireçlenmesi, kalça eklemindeki kıkırdak yapının zamanla kademeli olarak aşınmasına bağlı olarak görülmektedir. Kalça kireçlenmesi fazla kilo ve ilerleyen yaşla birlikte yavaş yavaş gelişmektedir. Ancak gelişimsel kalça çıkığı olan kişilerde aşınma ve yıpranmaya bağlı olarak genç yaşlarda da görülmektedir. Kalça kireçlenmesinin en yaygın belirtisi ise kasık veya kalçanızda oluşan ağrı ve kalçadan bacağa doğru vuran ağrılardır.

Sakroileit

Sakroileit, alt omurganızın ve leğen kemiğinizin (pelvis) birleştiği yerde bulunan sakroiliak eklemlerinizden birinin veya her ikisinin inflamasyonudur. Sakroileit, bel veya kalçadan bacağa doğru vuran bacak ağrısına neden olabilmektedir. Bu ağrı, uzun süre ayakta durmak veya merdiven çıkmakla şiddetlenebilmektedir.

Siyatik

Siyatik, siyatik siniri yolu boyunca ilerleyen ağrıyı ifade eder. Siyatik sinir, alt sırttan kalçalar boyunca bacaklara doğru hareket eder. Siyatik ağrısı, sinir yolu boyunca her yerde görülebilmektedir. Özellikle belden kalçaya doğru ilerleyerek bacak ağrısına neden olmaktadır. Ağrı, hafif bir ağrıdan keskin, yakıcı bir ağrıya kadar değişebilmektedir. Ayrıca bacakta veya ayakta uyuşma, karıncalanma ve kas güçsüzlüğü olabilir.

Peki, özellikle omurganızın alt kısmında meydana gelen hangi hastalıklar bacak ağrısı ile kendini göstermektedir?

Bel fıtığı

Fıtıklaşmış bir disk, omurga boyunca herhangi bir bölgede gelişebilir, ancak çoğunlukla belde meydana gelir. Bel fıtığı, bel ağrısının yanı sıra bacak ağrısının da nedenlerinden biridir. Bel fıtığının ilerlemesine bağlı olarak bacakta/ayakta uyuşma veya karıncalanma hissi, mesane kontrolünün kaybı görülebilmektedir.

Spinal stenoz (Kanal darlığı)

Lomber spinal stenoz, belde bölgesindeki omurilik kanalının daralması olarak ifade edilmektedir. Daralma, omuriliğinize veya omuriliğinizden kaslarınıza giden sinirlere baskı yapmaktadır. Bu durum ise kalçaya ve bacaklara inen ağrı (siyatik), bacaklarda; uyuşma, karıncalanma, kramp, bacaklarda güçsüzlük ve ayaklarda his kaybı gibi belirtilere neden olabilmektedir.

Ayrıca bel kaymasına bağlı olarak da bacak ağrısı görülebilmektedir.

Bacak, kalça ve omurganın alt kısmında oluşan hasarların yanı sıra bacak ağrısına neden olan bir başka durum ise kan damarları ile ilgili hastalıklardır. Peki, kan damarlarından kaynaklanan hastalıklardan hangisi bacak ağrısına neden olabilir?

Derin ven trombozu (DVT)

Venöz tromboz olarak da adlandırılan derin ven trombozu (DVT), vücuttaki derin damarlarda, genellikle bacaklarda bir kan pıhtısı (trombüs) oluştuğunda ortaya çıkar. Derin ven trombozu bacakta damar tıkanıklığına bağlı olarak; bacak ağrısı, hassasiyet, sıcaklık veya şişliğe neden olmaktadır.

Yüzeysel tromboflebit

Yüzeysel tromboflebit veya yüzeysel ven trombozu, deri altındaki damarlarda (yüzeysel damarlar) oluşan bir kan pıhtısıdır. Durum tipik olarak kollarda veya bacaklarda meydana gelir ve iltihaplanma, ağrı, kızarıklık ve şişmeye neden olabilmektedir.

Periferik arter hastalığı (PAD)

Daralmış arterlerin kollara veya bacaklara giden kan akışını azalttığı yaygın bir zayıf dolaşım sorunudur. Bu hastalık, bacak veya kollarda yeterli kan akışı sağlanamamasına sonucunda yürürken bacak ağrına neden olmaktadır.

Periferik arter hastalığı kötüleşirse istirahatte veya yatarken ağrı oluşabilmektedir. Ağrı uykunuzdan uyandıracak derecede olabilir. Bacakları yatağın kenarından sarkıtmak veya yürümek ise ağrıyı geçici olarak azaltabilmektedir.

Periferik nöropati

Periferik nöropati, sinir sisteminizin belirli bir bölümünü etkileyen sinir hastalıkları için kullanılan genel bir terimdir. Birçok durum periferik nöropatiye neden olabilir. Bu da çok çeşitli belirtilerin de mümkün olduğu anlamına gelmektedir. Periferik nöropatinin belirtileri, vücudun hangi bölümünün etkilendiğine bağlı olarak değişir. Bacağı etkileyen periferik nöropatide; bacak ağrısı, karıncalanma, uyuşma veya güçsüzlük gibi daha ciddi belirtilerde görülmektedir.

Bacak Ağrısı Kanser Belirtisi Midir?

Kemik kanseri vücuttaki herhangi bir kemikte başlayabilir. Yaygın olarak leğen kemiği (pelvis), kol ve bacaklardaki uzun kemikleri etkiler. Bacakta görülen kemik kanserinin belirtileri bacaklarda kemik ağrısı, şişlik ve kızarıklık (iltihap), gözle görülür bir yumru, normalden daha kolay kırılan zayıf bir kemik, yorgunluk ve istenmeyen kilo kaybıdır. Ancak kemik kanseri nadirdir ve tüm kanserlerin yüzde 1’inden azını oluşturur.

Yukarıdaki bölümlerde de ele aldığımız gibi bacak ağrısı çeşitli hastalıklara bağlı olarak gelişmektedir. Ancak açıkladığımız hastalıklar bacak ağrısına neden olan durumların bir kısmını içermektedir. Bu hastalıklar haricinde bacak ağrısına neden olan çeşitli hastalıklar olabilir. Örneğin, Huzursuz Bacak Sendromu ve Multipl Skleroz (MS) hastalığı da kişilerde bacak ağrısı belirtisine neden olabilmektedir.

Peki, MS’de bacak ağrısı neden olur? Spastisite adı verilen kasların gerginliği veya sertliği MS’den kaynaklanabilmektedir. Spastisite, yürümeyi bozar ve eklemlerde çekmeye neden olur. Bu durum ise tipik olarak; sırtta, kalçalarda ve bacakta ağrıya neden olabilir.

Sizde ara sıra veya sürekli devam eden (kronik) bacak ağrılarından şikâyetçiyseniz, bacak ağrısının altında yatan nedenin teşhis edilmesi için Ortopedi ve Travmatoloji Doktoru’na başvurulabilirsiniz. Ancak bacak ağrısı kan damarları ve nörolojik bir sorundan kaynaklanıyorsa Ortopedi ve Travmatoloji Doktorunuz sizleri Kalp Damar Uzmanı ve Nöroloji Uzmanı’na yönlendirebilir.  

Unutmayın ki, bacak ağrısı uzun süre yürümeye, ağır fiziksel aktivite sonrasında kas spazmlarına veya aşırı kullanıma bağlı olarak görülebileceği gibi daha ciddi durumlarla sonuçlanan hastalıkların habercisi de olabilir. Ancak endişelenmeyin, erken tanı ve tedavi seçenekleriyle ileri derecede görülebilecek belirtilerin önüne geçilebilirsiniz. Bacak ağrısı tanı ve tedavisinde, alanında uzman doktorlarımızdan destek almak için bizlerle iletişime geçebilir; merak ettiğinizi soruları sosyal medya hesaplarımızdan bizlere iletebilirsiniz.