Diz Protezi Ameliyatı

Diz protezi ameliyatı (Diz artroplastisi), diz kireçlenmesinin yol açtığı diz ağrısı ve diğer şikayetleri tedavi etmek amacıyla gerçekleştirilen bir cerrahi işlemdir.

Bu ameliyat sırasında, hasarlı eklem, protez adı verilen yapay bir eklemle değiştirilir. Diz protezi ameliyatı, ameliyatsız tedavi yöntemlerinin yanıt vermediği şiddetli diz kireçlenmesi tedavisinde uzun süreli bir çözüm sağlayan en güvenilir yöntemdir.

Günümüzde ise, diz protezi ameliyatları yeni nesil teknolojinin kullanıldığı robotik cerrahi, hastanın ihtiyacını karşılayan dayanıklı diz protezleri ve hastaya özgü kişiselleştirilmiş ameliyat teknikleri ile yapılabilmektedir.

İçindekiler:

• Diz Protezi Ameliyatı Nedir?
• Diz Protezi Ameliyatı Çeşitleri
• Diz Protezi Revizyonu
• Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
• Diz Protezi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
• Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Yapılması Gerekenler
• Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Olası Şikayetler
• Diz Protezi Ameliyatı Olanların Yorumları
• Diz Protezi Ameliyatı Fiyatları

Diz Protezi Ameliyatı Nedir?

Diz protezi ameliyatı, diz ekleminin aşınmış veya hasarlı yüzeylerinin çıkarılarak metal alaşım ve polietilen plastik parçalar ile değiştirildiği cerrahi bir işlemdir. Diz artroplastisi olarak da bilinen diz protezi ameliyatı şiddetli artrit ve kırık gibi ciddi diz yaralanmalarında uygulanır. 

Diz protez ameliyatlarının en sık uygulanma nedeni, tedaviye yanıt vermeyen belirgin diz kireçlenmesidir. Diz kireçlenmesi (osteoartrit), diz ekleminde koruyucu görev yapan diz kıkırdağının aşınıp, yıpranarak zaman içinde eklem hasarına ve diz ağrısı başta olmak üzere çeşitli yakınmalara yol açan artrit tipidir.

Diz protezi ameliyatının amacı, diz ekleminin hasar görmüş kısımlarını diz protezi adı verilen yapay bir eklemle değiştirerek hastanın yakınmalarını gidermek, diz fonksiyonlarını geri kazandırmaktır.

Diz protezi ameliyatına kişinin yaşadığı diz ağrısının şiddeti, hareket kısıtlılığı ve gündelik hayattaki zorluklar gibi yakınmalarına göre hasta ile birlikte karar verilir. Ameliyat her zaman ilk seçenek olmasa da ameliyat dışı tedavilere cevap vermeyen hastalarda diz protezi ameliyatı gerekli hale gelir.

Aşağıdaki yakınmalara sahip olan hastalara diz protezi ameliyatı yapılması önerilebilir:

• Dinlenme sırasında bile ortaya çıkan diz agrısı,
• Gece uykudan uyandıran diz ağrısı
• Yürüme, çömelme, merdiven inme-çıkma zorluğu gibi günlük yaşamı kısıtlayan şiddetli diz ağrısı
• Ameliyatsız tedavilerin yetersiz kalması (ilaç, diz içi enjeksiyonlar, fizik tedavi, egzersiz, dizlik, baston kullanımı vb.)

Kırık, kıkırdak hasarı, menisküs ve bağ yaralanmaları gibi dizi etkileyen zedelenmeler ve romatoid artrit, septik artrit gibi hastalıklar da diz ekleminin kıkırdak yapısında bozulmaya yol açabilmektedir.

Özellikle ilerleyen yaş ile birlikte kıkırdaktaki yıpranma ve aşınma artarak diz kireçlenmesine neden olabilir. Kişinin yürüyemez, çömelemez hatta ayakta duramaz hale geldiği ve dizin normal işlevini yerine getiremediği durumlarda genellikle diz protezi ameliyatı gerekir.

Diz Protezi Ameliyatı Çeşitleri

Diz protezi ameliyatı, hastanın kireçlenmeden etkilenen diz ekleminin farklı kısımlarına göre total diz protezi ameliyatı veya kısmi diz protezi ameliyatı olarak iki çeşide ayrılır. Ancak ameliyat sonrası enfeksiyon, protez gevşemesi, kırılma veya bozulma gibi sorunların geliştiği veya protezin ömrünü tamamladığı durumlarda, diz protezi revizyonu uygulanır.

Total Diz Protezi Ameliyatı

Total diz protezi ameliyatı, kireçlenme (osteoartrit) nedeniyle diz ekleminin tamamının hasar gördüğü durumlarda, tüm aşınmış hasarlı eklem yüzeylerinin çıkarılıp metal alaşım ve polietilen plastik parçalardan oluşan diz protezi ile değiştirildiği cerrahi bir işlemdir.

Diz eklemi üç kompartmandan oluşmaktadır:

1. Medial kompartman (dizin iç kısmı)
2. Lateral kompartman (dizin dış kısmı)
3. Patellofemoral bölüm (diz kapağı ile uyluk kemiği arasındaki kısım)

Diz ekleminin her üç bölümünde de hasar oluşan ileri derece diz kireçlenmesinde total diz protezi ameliyatı uygulanmaktadır. Ayrıca, dizde uzun süreli artritin neden olduğu deformite ya da ciddi bağ instabilitesi olduğu durumlarda total diz protezi ameliyatı uygulanır.

Kısmi Diz Protezi Ameliyatı

Kısmi diz protezi ameliyatı, kireçlenme diz ekleminin tamamında değil yalnız bir bölgede olduğunda uygulanan cerrahi işlemdir. Kısmi diz protezi ameliyatı yalnızca kireçlenmenin zarar verdiği diz bölümünü hedef alıp, o kısmı çevreleyen sağlıklı doku ve bağları koruyarak yapılır. 

Total diz protezi ameliyatından daha küçük bir cerrahi olduğundan dolayı kan kaybı daha azdır ve hastanın iyileşme süreci daha kolay ve hızlıdır.

Genellikle hastalar ameliyat sonrası aynı gün taburcu olabilir ve birkaç hafta sonra araba kullanmaya başlayabilirler. Düzenli olarak egzersiz yapan kısmi diz protezi olan hastalar genellikle 3 ay sonra yürüyüş ve bahçe işleri gibi hobilerine geri dönebilirler.

Diz Protezi Revizyonu

Diz protezi revizyonu, daha önce diz protezi ameliyatı olan hastalarda protezin ömrünü doldurması veya enfeksiyon, kırık, gevşeme gibi sorunlar nedeniyle diz protezinin değiştirilerek yeni bir protezin takıldığı cerrahi işlemdir. Bu işlemde, daha önceki diz protezi ameliyatında takılan protez parçalarının hepsi veya bir bölümü çıkarılıp değiştirilebilir.

Total diz protezlerinin ömrü ortalama olarak 15-20 yıl kadardır, ancak bu süre hastalar arasında değişkenlik gösterebilir. Yaş, aktivite düzeyi, kilo, cerrahi teknik gibi faktörler diz protezinin ömrünü etkileyebilir.

Diz protezi beklenenden daha erken aşınan hastalar için diz protezi revizyonu gerekebilir. Diz protezinde kullanılan materyallerden nikel, krom ve kobalt gibi metallerin oluşturduğu alerjik reaksiyonlar da diz protezi revizyonlarının nedenlerinden biridir.

Diz protezi ameliyatından sonra alerjik duyarlılık, ağrı, şişlik, kızarıklık, kaşıntı gibi metal alerjisi belirtileri oluşursa, protez çıkarılarak alerjiye neden olmayacak yeni bir protez takılması gerekebilir. Örneğin, Journey II seri diz protezler gibi OXINUM maddeden yapılan protezler tercih edilebilir. Diz protezi revizyonu ile eklem hareketliliği artırılabilir ve ağrısız bir dizle normal aktivitelere dönüş sağlanabilir.

Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Diz artroplastisi, geleneksel ameliyat yöntemi ve robotik diz protezi ameliyatı olmak üzere iki şekilde uygulanabilir. Geleneksel diz protezi ameliyatı, standart cerrahi el aletler ve ekipman kullanarak manuel olarak gerçekleştirilir. Ancak cerrahi teknik ve alet yetersizliği ile ilgili sorunlar nedeniyle, deneyimli bir cerrah bile bazen protezin tam milimetrik kesi ile yerleştirilmesini sağlayamayabilir.

Robotik diz protezi ameliyatı, günümüzde modern teknolojinin getirdiği son sistemlerden biridir ve diz protezi ameliyatlarının son derece hassas, ince hesaplamalarla yapılmasını ve diz protezinin doğru bir şekilde yerleştirilmesini sağlar.

Yeni nesil robotik diz protezi cerrahi sistemiyle gerçekleştirilen ameliyatlar sırasında, dizin 3 boyutlu dijital modellemesi eş zamanlı olarak yapılabilir.

Ameliyat öncesi tomografi çekimi gerekmediği için hastalar ek radyasyona da maruz kalmazlar. Yeni nesil robotik teknoloji cerraha işlem sırasında rehberlik edip yardımcı olurken, aynı zamanda planlama dışına çıkılarak hata yapılmasına da engel olur.

Diz protezi ameliyatı süreci, hastanın anestezi almasıyla başlar. Genel anestezi (tamamen uyutma) veya spinal anestezi (belden aşağıda uyuşma sağlayarak bilinçli kalma) kullanılabilir. Anestezi doktoru, hastanın durumuna göre en uygun anestezi yöntemini belirler.

Ameliyatta diz eklem yüzeyinin hasarlı kıkırdak ve kemik bölümleri çıkarılır. Yerine yeni metal alaşım ve polietilen plastik protez implantları yerleştirilir. Diz protezinde kullanılan materyaller genellikle plastik ve metal parçalardan oluşmaktadır. Kobalt-krom alaşımları, titanyum ve nikel en yaygın kullanılan metaller arasındadır. Protezde aşınma ve metal alerjisi gibi sorunlara karşı geliştirilen zirkonyum oksit alaşımı da (Journey II diz protezi gibi) daha dayanıklı ve uzun ömürlü olması için diz protezinde kullanılan materyallerden biridir.

Diz artroplastisi tek veya iki diz olmasına göre yaklaşık 1-2 saat sürer. Protez ameliyati sonrasi, hasta ayılma-dinlenme odasına alınır ve burada anestezi etkisinden çıkana kadar durumu izlenir, sonrasında klinikteki odasına götürülür. Klinikte hemşire tarafından ağrı tedavisi ve genel sağlık durumu takibine başlanır.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Diz protezi ameliyatı sonrası iyileşme süreci büyük ölçüde hastanın gerekli bakım kurallarına ve doktor önerilerine uymasına bağlıdır.

Diz protezi ameliyatı sonrası rehabilitasyon süreci hemen ameliyattan sonra başlar. Anestezinin etkisi geçtikten sonra fizyoterapistler, diz egzersizlerini yapmaya başlar. Baş dönmesi ve denge sorunu olmayan hastalar, ayağa kaldırıldıktan sonra yeni diziyle ilk yürüme çalışmalarına başlar.

Fizyoterapist kasları güçlendirmek için evde yapılması gereken egzersiz programını hastaya öğretir. İyi bir şekilde hareket eden ve koridorda yürüyebilen hastalar, aynı gün veya ertesi gün hastaneden taburcu edilebilir.

Diz protezi ameliyatı sonrası iyileşme süreci hastadan hastaya göre değişmekle birlikte, çoğu hasta birkaç hafta içinde günlük yaşantısına geri dönebilir. Ameliyat sonrası fizik tedavi ve egzersizlerin düzenli olarak uygulanması ise daha hızlı bir iyileşme sürecine olanak sağlar, hareket kabiliyetini ve hareket açıklığını geliştirir.

Diz protezi ameliyatı sonrası merdiven inip çıkmak gibi dizi zorlayan hareketlerde koltuk değnekleri kullanılarak yardım alınabilir ve yürüyüş mesafeleri kademeli olarak artırılabilir. Genellikle hastalar, ameliyattan 4-6 hafta sonra ev işleri, araba kullanma, seyahat gibi aktivitelere geri dönebilirler.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Yapılması Gerekenler

Diz protezi ameliyatının başarısı için ameliyatın doğru teknikle yapılması, kullanılan protez ve doktor tecrübesi kadar hastanın da diz protezi ameliyatı sonrası yapılması gerekenleri yerine getirmesi önemlidir.

Diz protezi sonrası yapılması gerekenler:

• Protez ameliyat sonrası evde bakım sürecinde düşme ve kazalara karşı evde önlemler almak
• Ağrı kesici ve diğer ilaçları düzenli kullanmak
• Ameliyat sonrası ilk zamanlarda dize fazla yük vermemek
• Rahat şekilde yürüyene kadar yürüteç, koltuk değneği gibi yardımcı cihazları kullanmak
• Fizik tedavi ve egzersizleri düzenli olarak yapmak
• Ağrı ve şişliği hafifletmek için bacağı yüksekte tutmak ve günde birkaç kez 20 dakika boyunca havluya sarılmış bir buz torbası yardımıyla soğuk uygulaması yapmak
• Hijyen kurallarına uyarak enfeksiyona karşı önlem almak
• Sigara ve alkol kullanımını mümkünse bırakmak veya sınırlamak
• Ameliyat sonrası beslenme düzeninizi sağlıklı ve dengeli tutmak
• Herhangi bir sorun veya komplikasyon durumunda hemen doktorunuza danışmak Erken müdahale, olası sorunların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Olası Şikayetler

Diz protezi ameliyatı birçok kişiye yürümek ve daha normal bir yaşam sürmek için ikinci bir şans verirken, her ameliyatta olduğu gibi bazı komplikasyonlar ve ameliyat sonrası olası şikayetler ortaya çıkabilir. 

Diz protezi ameliyatı sonrası ciltte yara yeri iyileşme sorunu, ağrı, uyuşukluk, eklemde kısıtlılık, enfeksiyon, damar-sinir yaralanması, protez çevresi kemikte kırık, çatlak, bağ-tendon yaralanmaları, bacak damarında pıhtı oluşumu, akciğer embolisi, protez implantların gevşemesi gibi komplikasyonlar nadiren görülebilir.

Diz ekleminde enfeksiyon gibi ciddi riskler hastaların %2’sinden daha azında görülürken, hastalıklar yan etki potansiyelini artırabilir. Bu riskler ortaya çıktığında, iyileşme süreci uzayabilir veya sınırlanabilir.

Ameliyattan sonra nadir karşılaşılan durumlardan biri de metal hassasiyeti ve alerjisidir. Diz protezinin metal parçaları birbirine sürtünüp küçük metal parçacıkları diz eklemine ve kan dolaşımına salındığında ’’metal zehirlenmesi’’ olarak bilinen durum ortaya çıkabilir.

Diz protezi ameliyatı sonrası olası şikayetlerden bazıları ise ağrı, dizde şişlik, dizden ses gelmesi gibi durumlardır.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Ağrı Neden Olur?

Diz protezi ameliyatı sonrası ağrı ilk zamanlarda normal kabul edilebilir. Ağrı kesici ilaç ve soğuk uygulaması gibi evde tedavi yöntemleri ile birlikte ağrının yavaş yavaş azalması beklenir. Bununla birlikte, diz protezi ameliyatı sonrası şiddetli ağrının nedeni protez gevşemesi, enfeksiyon, patellofemoral (dizkapağı) sorunlar veya diz protezinin yanlış hizalanması olabilir.

Enfeksiyon belirtileri genellikle ağrı, şişlik, sıcaklık, kızarıklık, hassasiyet olarak ortaya çıkar. Enfeksiyon belirtileri konusunda doktorun bilgilendirmesi gerekir. Erken dönemde teşhis edilmiş enfeksiyonlarda genellikle hızlı bir şekilde tedavi sağlanabilmektedir.

Diz protezi ameliyatı sonrası merdiven çıkarken oluşan ağrılar ise diz kapağıyla ilgili bir sorunu işaret edebilir.

Bu durumlarda, ağrının nedeni tespit edilerek tedavi uygulanmakta ve gerekirse diz protezi revizyonu önerilmektedir.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Şişlik Normal mi?

Diz protezi ameliyatı sonrası şişlik ve ağrı en sık görülen şikayetlerdir. Ameliyat sonrası dizde şişlik genellikle normaldir ve ilk haftadan sonra giderek azalır.

Fizik tedavi ve egzersizlerden hemen sonra da diz ağrısı veya eklem çevresinde hafif şişlik görülebilir. Ancak, bu nedenle egzersizleri bırakmak iyileşme sürecinin yavaşlamasına ve yakınmaların artmasına neden olabilir.

Doktor tarafından önerilen ağrı kesici ilaçlar, havluya sarılı buz paketi yardımıyla soğuk uygulaması yapmak, bacağı yüksekte tutmak gibi yöntemler şişliğin giderilmesine yardımcı olur.

Ancak ameliyat sonrası eklem bölgesinde geçmeyen şişlik durumunda doktora başvurulmalıdır.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Dizden Ses Gelmesi

Diz protezi ameliyatı sonrası dizden ses gelmesi, özellikle yürürken veya diz hareketleri sırasında, birçok hastanın karşılaştığı bir durumdur. 

Diz protezi sonrası dizden ses gelmesi genellikle bir sorunu belirtmez. Diz protezinde kullanılan materyaller metal ve plastik parçalardan yapılmakta olup diz ekleminin ileri geri düzgün hareket etmesini sağlar. Diz protezi sonrası dizden gelen çoğu ses bu bileşenlerin birbirine sürtünmesinin sonucudur ve zamanla azalır.

Ancak ameliyat sonrası dizden gelen tıklama seslerine ağrı, şişlik veya eklem deformitesi eşlik ettiği durumlarda doktora danışılmalıdır.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Beslenme Nasıl Olmalı?

Diz protezi ameliyatı sonrası beslenme ve takviyeler yoluyla vücudun ihtiyaç duyduğu besin ögelerini almak iyileşme sürecini hızlandırmaya yardımcı olabilir. Özellikle yaşlanma ile birlikte sağlıklı bir beslenme, fiziksel ve bilişsel yeteneklerin korunmasında önemli bir rol oynar. 

Diz protezi ameliyatı gibi ciddi bir cerrahi işlem geçiren hastalarda beslenme şeklinin ameliyat sonuçlarını etkileyebildiği bilinmektedir. Diz protezi ameliyatından sonra K vitamini açısından zengin brokoli, karnabahar, nohut, mercimek gibi gıdaları tüketmek kanamayı önlemek için faydalı olmakla birlikte kan pıhtılaşması riskine karşı bu gıdaların alımı dengeli olmalıdır.

Ameliyat sonrası iyileşme sırasında, bağışıklık sisteminin desteklenmesi için C vitamini ve çinko takviyeleri önerilebilir. C vitamininin, diz protezi olan hastalarda iltihaplanmayı ve eklem hasarını önlemeye yardımcı olduğu da düşünülmektedir. Nar, kiraz ve pancar gibi antioksidan bakımından yüksek gıdalar iltihaplanmayı önlemeye ve iyileşmeye yardımcı olur.

Kalsiyum emilimini teşvik ederek kemik yoğunluğunu arttırmada ve kemik sağlığının korunmasında en önemli unsurlardan biri D vitaminidir. D vitamini, balık, mantar, süt ürünleri ve güneş ışınları yoluyla doğal olarak alınabildiği gibi takviye ürünleriyle de alınabilir.

Protein açısından zengin ve dengeli bir beslenme ise doku onarımını ve sağlıklı dokunun korunmasını desteklemektedir.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Enfeksiyon Belirtileri

Diz protezi ameliyatı sonrası enfeksiyon nadir de olsa karşılaşılan risklerden biridir. Enfeksiyon protez çevresinde veya yara dokusunda gerçekleşebilir ve kemik dokusuna zarar vererek protezde gevşemeye ve daha ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Diz ekleminde ağrı, şişlik, kızarıklık, yara bölgesinde akıntı ve ateş diz protezi ameliyatı sonrası enfeksiyon belirtileridir. Enfeksiyon belirtileri fark edildiğinde derhal tıbbi yardım alınmalıdır.

Diz Protezi Ameliyatı Olanların Yorumları

Diz protezine karar verme aşamasında olan hastaların en çok merak ettiği konulardan biri diz protezi ameliyatı olan hastaların yorumlarıdır. 

Diz protezi ameliyatı sonuçlarından memnun kalmayan hasta yorumları sıklıkla görülebilir. Ancak, cerrahi teknikler, ameliyat yöntemleri ve diz protezi malzeme ve tasarımındaki gelişmeler bu memnuniyetsizliği ortadan kaldırmaktadır.

Günümüzde, diz protezi ameliyatları yeni nesil robotik cerrahi sistemi ile çok daha hassas ve yüksek doğrulukta yapılmakta ve hastalar aynı gün ayağa kalkabilmektedir.

Diz protezi ameliyatı olmaya karar veren hastaların; ameliyat seçenekleri, ameliyatın yapılacağı cerrahi teknik, diz protezi markası ve özellikleri, doktor tecrübesi ve diz protezi ameliyatı olanların yorumları hakkında bilgi edinmesi önemlidir.

Diz Protezi Ameliyatı Fiyatları

Diz protezi ameliyatı fiyatları; ameliyatın hangi yöntemle yapıldığına (manuel ya da robotik cerrahi), ameliyatta kullanılan teknoloji ve ekipmanlara, diz protezinin markasına ve özelliklerine göre değişiklik gösterir.

Robotik cerrahi ile yapılan diz protezi ameliyatları, cerrahi sistemin içerdiği teknolojik özellikler ve güncel yazılımlarla birlikte doktor uzmanlığı ve ekibin eğitimi gibi faktörlerle geleneksel ameliyat yöntemlerine göre farklılık gösterir. Benzer şekilde, diz protezinde kullanılan materyaller ve hastanın ihtiyaçlarını karşılayan protez tasarımları da değişiklik göstermekte ve diz protezi ameliyatı fiyatlarını etkilemektedir.

Diz protezi ameliyatının yöntemi ve hasta için en uygun diz protezi material ve markasının belirlenmesi, hastanın ameliyattan beklentileri ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak birlikte değerlendirilir.

Diz protezi ameliyatı sonrası iyileşme süreci ve ameliyat maliyetleri hakkında bilgi almak, ayrıca farklı ameliyat seçeneklerini değerlendirmek için Op. Dr. Kayhan Turan ve uzman ekibimizle iletişime geçebilirsiniz.